1-бөлім . БИОСФЕРА ЖӘНЕ ЭКОЖҮЙЕЛЕР §1. Экологиялық факторлар Экология – тірі ағзалардың өзара және қоршаған ортамен қарым-
қатынасын зерттейтін биология бөлімі. Барлық тірі ағзалар қоршаған
табиғи ортасыз тіршілік ете алмайды. Ал табиғат жанды және жансыз
заттардан тұрады, сондықтан барлық экологиялық факторлар негізгі
екі топқа бөлінеді. Табиғаттың жансыз құрамбөліктерінің (компонент)
әсерін біріктіретін факторлар
абиотикалық деп аталады. Оған ауа тем-
пературасы мен ылғалдылық, жергілікті жер бедері, климат ерекшелігі,
ылғалдылық (өзен, көл және т.б.) болуы т.б. жатады. Абиотикалық
факторларға жергілікті жерге тән жансыз табиғаттың барлық басқа
көрсеткіштері кіреді (1-сурет).
Биотикалық экологиялық факторлар – тірі ағзалардың бір-біріне
әсер етуі.
Адам да – тірі ағза. Бірақ адамның табиғатқа әсері соңғы 200 жыл
ішінде зор болды. Сондықтан адам іс-әрекеті жеке экологиялық фактор
–
антропогендік фактор ретінде қарастырыла бастады. Осыған бай-
ланысты заманауи экологияда
