Оқулық А. Р. Соловьева, Б. Т. Ибраимова, Ж.Ә. Алина


Тыныс  алудың  бастапқы  және  соңғы  өнімдері



Pdf көрінісі
бет133/278
Дата13.12.2021
өлшемі4,22 Mb.
#125944
түріОқулық
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   278
Байланысты:
Биология 7 каз 2017 ОКУЛЫК

Тыныс  алудың  бастапқы  және  соңғы  өнімдері.
 
Тыныс  алудың 
бастапқы
  өнімдеріне  органикалық  заттардың  аэробты  –  оттексіз 
ыдырау үдерістерінің нәтижесі жатады. Бұл заттар алуан түрлі болуы 
мүмкін.  Адам  және  жануарлардың  жұмыс  істеп  жатқан  бұлшық  ет 


122
жасушаларында 
сүт  қышқылы
  түзіледі.  Кейін  ол  оттек  қатысында 
ыдырайтын болады.
Спортшыларда (жүгіру, шаңғы тебу, жүзу, веложарыс т.б.) сүт қышқылының 
мөлшері  –  бұл  ағзаның  энергетикалық  төзімділігінің  көрсеткіші.  Сүт 
қышқылының деңгейі неғұрлым төмен болса, тыныс алу және қан тамыр-
лары  жүйесі  жасушаларды  оттекпен  қамтамасыз  етумен  соғұрлым  жақсы 
айналысады.
Көптеген микроағзаларда аралық өнімдерге сірке қышқыл, спирт, 
көмірқышқыл газы жатады. Өсімдік жасушаларында оттексіз тыныс 
алудың аралық өнімі – пирожүзім қышқылы сүт қышқылына айналуы 
мүмкін. Белсенді жұмыс істеп жатқан бұлшық ет жасушаларында сүт 
қышқылы жинақталады.
Барлық ағзаларда тыныс алудың соңғы өнімдері міндетті түрде су 
мен  көмірқышқыл  газы  болып  табылады.  Бірақ  нәруыздар  оттексіз 
ыдырауға ұшыраса, онда су мен көмірқышқыл газынан басқа құрамында 
азот бар қосылыстар түзіледі. Олар ағзадан бауыр және бүйрек арқылы 
шығарылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   278




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет