Оқулық Алматы : «Нұр пресс»



Pdf көрінісі
бет22/62
Дата07.02.2022
өлшемі1,76 Mb.
#95434
түріОқулық
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   62
Байланысты:
жалпы педагогика

Жалпы
 
заңдылықтар
қалаған
білім
беру
процесіне
тəн
болып

оқудың
бүкіл
жүйесін
қамтиды

Олардың
арасында
аса
көп
еленетіндері
:

оқу
 
мақсаттары
.
Оқу
мақсаты
қоғам
дамуының
деңгейі
мен
қарқынына

оның
қажеттері
мен
мүмкіндіктеріне

педагогика
ғылымы
мен
практикасының
даму
деңгейі
мен
жетістіктеріне
байланысты


оқу
 
мазмұны

Оқу
мазмұны
қоғамдық
қажеттер
мен
оқу
мақсаттарына

ғылыми
-
техникалық
жəне
əлеуметтік
процестің
қарқынына

оқушылардың
жас
мүмкіндіктеріне

оқу
теориясы
мен
практикасының
даму
деңгейіне

оқу
мекемелерінің
материалды

техникалық
жəне
экономикалық
жағдайларына
тəуелді
келеді


оқу
 
сапасы

Оқу
сапасы
өткен
кезеңдегі
оқу
процестерінің
нəтижелілігіне

оқу
материалының
сипаты
мен
көлеміне

мұғалімнің
ұйымдастыру
– 
педагогикалық
шеберлігіне

оқушының
оқып
-
үйренуге
болған
қабілетіне

оқу
уақытына
байланысты


оқу
 
əдістері

Дидактикалық
əдістер
тиімділігі
əдістерді
білу
мен
қолдану
ептілігіне

оқу
-
мақсаттарына

мазмұнына

оқушылардың
жеке
деңгейі
мен
оқуды
меңгеру
қабілетіне

материалдық
-
техникалық
қамсыздығына

оқу
процесінің
ұйымдасуына
тəуелді


оқуды
 
басқару

Оқудың
нəтижелі
болуы
оқу
жүйесіндегі
кері
байланыстың
жеделдік
сипатына

реттеу
-
түзету
ықпалдарының
орынды
келуіне
орайласады


оқуға
 
ынталандыру

Оқу
нəтижесі
шəкірттің
білім
игеруге
деген
іштей
ынта
-
ықыласы
мен
оқу
əрекеттерінің
өзіне
тəн
тартымына
(
внутренние
стимулы
); 
оқу
əрекетіне
мүмкіндік
жасаушы
сыртқы
жағдайлар
(
қоғамдық

экономикалық

педагогикалық
). 


Жеке
(
нақты

заңдылықтар
оқу
жүйесінің
кейбір
тараптарына
орай
іске
қосылады

Оқу
процесінің
жеке
(
нақты

заңдылықтары


дидактиканың
 
тек
 
өзіне
 
тəн
(
оқу
нəтижесі
қолданылған
оқу
əдістері
мен
құрал
-
жабдықтарына

оқытушының
кəсіби
шеберлігіне
жəне
т
.
б

байланысты
); 

таным
 
теориясына
(
гносеологиялық

сай
(
оқу
нəтижесі
оқушылардың
танымдық
белсенділігіне

ептілігіне
жəне
оқуды
қажетсінуіне

т
.
б

тəуелді
); 

психологиялы
?
(
оқу
нəтижесі
шəкірттердің
оқу
-
үйрену
мүмкіндіктеріне

зейін
деңгейі
мен
тұрақтануына

ой
-
ақыл
ерекшеліктеріне
жəне
т
.
б

байланысты
); 

əлеуметтік
(
жеке
адамның
дамуы
төңірегіндегі
басқа
адамдармен
тікелей
не
жанама
қарым
-
қатынасына

қоршаған
ортаның
ақыл
-
парасат
дəрежесіне

мұғалімнің
оқушымен
қатынас
жасау
стиліне
жəне
т
.
б

тəуелді
); 

ұйымдастырушылық
(
оқу
процесінің
тиімділігі
оның
ұйымдастырылу
дəрежесіне

сол
процестің
оқушыда
оқуға
болған
ынтаны

қажеттікті
тəрбиелеуге
бағытталуына

таным
қызығушылығын
қалыптастыруына

қанағаттану
лəззатына
бөлеп

танымдық
белсенділікті
қанаттандыруына
жəне
т
.
б

тікелей
байланысты
); 
Оқу
заңдылықтарының
нақты
көріністері
принциптерде
жəне
оларға
орай
қабылданған
ережелерде
байқалады
.
Ережелер
мұғалімге
қандай
да
бір
жағдайларда
нақты
əрекеттерді
жасауға
сілтеме
беріп

белгілі
бір
талаптарды
орындауға
бағыттайды

Ал
бұл
нұсқаулардың
қалай
орындалуы
мұғалімге
тəуелді

Мысалы

оқушы
сабақ
басына
кешігіп

сыныпқа
қоңыраудан
соң
кіріп
келді

Мұндай
жағдайда
мұғалім
ережеге
сай
оқушыға
қандай
да
ықпалды
əрекет
жасауы
қажет

себебі
тəртіп
бұзу
ескерусіз
қалмауы
тиіс

Ал
бұл
ескерту
қалай
орындалады

оның
жолы
бүтіндей
жəне
толығымен
нақты
ситуацияға

оқушы
тұлғасына

мектепте
қабылданған
тəртіптерге

қалыптасқан
қатынастарға
жəне
көптеген
басқа
да
себептерге
байланысты

6.3. 
Принциптер
 
жəне
 
оларға
 
байланысты
 
оқу
 
ережелері
 
Оқудың
дəстүрлі
теориясында
аса
танымал
болғандары
келесі
дидактикалық
принциптер

саналылық
жəне
белсенділік

көрнекілілікпен
оқыту

жүйелілік
жəне
бірізділік

беріктік

түсініктілік

ғылымилық

көңіл
-
күй
ескеру

теория
мен
практиканы
байланыстыру

Саналылық
 
жəне
 
белсенділік
принципі
негізінде
ғылым
тарапынан
анықталған
заңдылық
тұжырымдары
жатыр

Білім
мəні
оқушының
өз
ақыл
-
ой
белсенділігі
арқасында
игерілген
терең
де
əрі
өз
бетінше
ұғынылған
білімдерден
құралады

Білімдерді
саналы
игеру
бірнеше


шарттар
мен
жағдаяттарға
тəуелді

оқу
мотивтері

оқушылардың
танымдық
белсенділігінің
деңгейі
мен
сипаты

танымдық
іс
-
əрекетті
басқару
жəне
оқу
тəрбие
процесін
ұйымдастыру

мұғалім
қолданған
əдістер
мен
оқу
жабдықтары
жəне
т
.
б

Оқушының
өзіндік
таным
белсенділігі
оқудың
маңызды
жағдаятының
бірі
есептеледі

ол
оқу
материалын
терең
əрі
берік
игеруде
пəрменді
ықпал
жасайды

Оқудың
саналылық
жəне
белсенділік
принципін
іске
асыру
барысында
келесі
маңызды
оқу
ережелері
сақталуы
тиіс


алдағы
жұмыстың
мақсаттары
мен
міндеттерін
анық
түсіну

саналы
оқудың
қажетті
шарты

оларды
оқушыларға
көрсету
маңызы
мен
мəнін
түсіндіру
,
болашақтағы
қажетін
бала
санасына
жеткізе
білу


оқыту
барысында
оқушы
не

неліктен
жəне
қалай
істеу
керектігін
түсінуі

сонымен
оқу
жұмыстарын
қарадүрсін
орындамай

алдын
-
ала
олардың
терең
мəн

мағынасын
ұғынуы


оқу
барысында
танымдық
іс
-
əрекеттің
барша
түрлері
мен
формаларын
пайдалану

талдауды
біріктіру
тəсілімен

индукцияны
дедукциямен
салыстыруды
қарама
-
қарсы
қоя

біріктіру

сəйкестікті
жиі
пайдалану

балалардың
жасы
кіші
болса

индукция
тəсілін
жиі
қолдану


оқушылар
əр
сөздің

сөйлемнің

ұғымның
мəн
-
мағынасын
түсінуі

оларды
қолдануда
оқушылардың
өтілген
білімдері
мен
тəжірибесіне
сүйену

бейнелі
салыстыруларды
пайдалану

мəн
-
мағынасы
жете
ашылуы
мүмкін
болмаған
ұғымдарды
сабақта
қолданудан
аулақ
болу


балалардың
бірін
-
бірі
оқыту
мүмкіндіктерін
пайдалану

дұрыс
шешім
табудың
ұжымдық
формаларын
дамытуға
қажет
жағдайларды
қамтамасыз
ету

мұғалімнің
түсіндірмесінен
гөрі

қасында
бірге
отырған
жолдасының
əңгімелеп
бергені
тиімді
де

əрі
жеңіл

сондықтан
сыныптағы
үздік
оқушылар
қолынан
келетін
оқу
істерін
өз
міндетіне
алуы

бала
белсенділігін
тəрбиелеуде
уақытты
да

күш
-
қуатты
да
аянбау

Есте
болсын

бүгінгі
белсенді
оқушы
қоғамның
ертеңгі
белсенді
мүшесі


оқушыларға
белгісіз
мəліметтерді
бұрынғы
белгілілерімен
логикалы
ұштастыру

игерілген
мен
игеріліп
жатқан
білімдердің
арасында
логикалы
байланыс
болмаса

саналы
оқу
да
болмайды


Есте
болсын

оқудағы
басты
нəрсе

оқытылып
жатқан
пəн
емес

ол
мұғалім
тəрбиесімен
қалыптасып
жатқан
тұлға

Оқушыны
пəнге
қосалқы
элемент
болмайтындай
етіп
оқыту
əрі
тəрбиелеу

керісінше

оқушыны
сол
пəнді
мұғаліммен
бірге
белсенді
игеретін
субъект
дəрежесінде
тану

Тұлғаны
қалыптастыратын
пəн
емес

пəнді
оқытумен
байланысқан
мұғалімнің
өз
əрекет
-
қимылы


оқушының
бақылайтын
деректері
мен
игерген
білімдері
арасындағы
айырмашылықтарды
тауып
жəне
оларды
түсіндіруді
талап
ететін
жағдайлар
жасау




егер
əр
ереже
тиімді
сандағы
мысалдармен
қамтамасыз
етілсе
жəне
сол
ережелердің
қолдану
ауқымы
қаншалықты
кең
екендігін
оқушы
түсінсе

оқу
табысы
соғұрлым
жоғары
болады


игеріліп
жатқан
материалдардағы
басты
жəне
екінші
дəрежелі
ақпараттарды
табуға
жəне
ажыратуға
үйрету

Оқушыны
ең
алдымен
өзекті
проблемаларды
түсініп

игеретін
дəрежеге
жеткізу

Сабақта
келтіретін
дерек
жəне
мысалдардың
негізгі
мəселе
мəнін
көлеңкелеп
тастамауы
.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   62




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет