149
қолма-қол ақша сомаларының мөлшерін осы сомаға банктің
алынбаған пайызы түріндегі шығындары мен банкке барып келу
уақытын үнемдеуді бағалаумен болатын шығындарды салысты-
румен байланысты ақшаға сұраныстың ерекше үлгісі.
Баумоль-Тобин үлгісі қолма-қол ақшаның трансакциондық
жəне альтернативтік шығындарын ескере отырып, нақты кас-
салық қалдықтардың оңтайлы мөлшерін қалай анықтауға бола-
тындығын түсіндіреді. Бұл үлгіні АҚШ экономистері Уильям
Баумоль (1922 жылы туылған) мен Джеймс Тобин (1918-2002,
Нобель сыйлығының лауреаты) өзара тəуелсіз ұсынды.
Баумоль-Тобин үлгісі қолма-қол ақшаның артықшылықта-
ры мен кемшіліктерін талдайды.
Негізгі артықшылығы:
егер
индивид тауар сатып алуға қажетті ақшасын қолында ұстаса,
онда банкке барудың қажеті жоқ.
Негізгі кемшілігі:
егер индивид
мəміле жасау үшін ақшасын қолында ұстаса, онда ол сол ақшаны
банкке депозитке салып, оның үстінен пайыз алу мүмкіндігінен
айырылады. Баумоль-Тобин үлгісін нақты түсіндіру үшін мына-
дай үш жағдай қарастырылады (6.2-6.4-суреттер).
Достарыңызбен бөлісу: