Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53
Математикалық-картографиялық үлгілеу
жүктеу/скачать 11,51 Mb. Pdf көрінісі
|
tokpanov-kartografia
| Математикалық-картографиялық үлгілеу.
Картада кескін- дел ген қандай да бір құбылысты Z=Ғ( х , у ) функциясы ретінде қарастыруға болады. х жəне у координаттары бар картадағы əрбір нүктеге картаға түсірілетін құбылыстың бір ғана мəні Z сəйкес келеді. Картада кескінделген кейбір құбылыстардың бір-бірінің арасында функцияналдық немесе статистикалық тəуелділік болса, кейбірі уақыт пен кеңестіктің функциясы ретін де қарастырылады. Мұндай күрделі жəне алуан түрлі байланыстарды зерттеу ба ры сында маңызы шамалы дəлдіктер мен күрделі əрі онша белгілі емес функцияларды біршама белгілі қарапайым функциялар мен ал мастыру мақсатында формальді математикалық ақпарат қол да- ны лады. Математикалық-картографиялық үлгілеудің мəні карта- дан алынған деректер бойынша үрдістер мен құбылыстардың математикалық үлгілерін құру жолымен алынған алуан түрлі кеңістік пен уақыттың ақпараттарын терең əрі жан-жақты зерт- теу болып табылады. Математикалық үлгіні одан ары кар- тографиялыққа айналдыру зерттеудің аралық жəне соңғы нəтижелерін көрнекі əрі кезең-кезеңімен көруге, оның дəлдігі мен дұрыс географиялық түрленуін анықтауға мүмкіндік береді. Қорыта айтқанда карта-математикалық үлгі-карта тізбе гі қа лып- та сады. Карта құрылған математикалық үлгінің қоры тын ды лай- тын тізбектің үшінші тармағы болып табылады. Мұхиттар мен теңіздердің морфометриясы теңіздер мен мұхиттардың таяз бөлігі мен қайраңдарың пішіні мен өлшемі, си- паты анықталады. Олар, əсіресе мұнай мен табиғи газды өндіретін су айдындарында қарқынды жүргізіледі. Оксонографиялық карталар бойынша мұхит суының мысалдарының физикалық- химиялық, биологиялық ерекшеліктері фито-зоопланктондардың биомассаларын, мұхит суының ластануы деңгейі мен оның табиғат байлықтарын қорғау шаралары анықталады. |