415 10.36 сурет . Тік беткейлерді ватерпастау əдісімен түсіру
Бір тақтай тік орналастырылып, екінші тақтай нивелирдің
көлденең нысаналық сəулесінің қызметін атқарады. Көлденең
қойылған тақтайдың түзулігін тексеру үшін үстіне деңгей
қойылады. Көлденең жəне тік қойылған тақтайлардың қиылысы
екі нүктенің биіктік айырмасы h болып табылады. Барлық
нүктелердің биіктік айырмасының жиынтығы бастапқы жəне
соңғы нүктелердің биіктік айырмасы болып саналады
10.5 Мензульдық түсіру Мензульдік кешенге кіретін құрал-жабдықтар. Мензульдік
түсіру жергілікті жердің сұлбасын (планын) дəл құруға мүмкіндік
беретін түсіру əдістерінің бірі. Өйткені жергілікті жердегі
географиялық нысандар мен жер бедері бірдей дала жағдайында
түсіріледі. Мензульдық түсіру бұрыш сызатын (кестетік) түсіру
жұмыстарының қатарына жатады.
Түсіру жұмыстары мензульдық кешеннің көмегімен жүргізіле-
ді. Оның құрамына мензуль, кипригель, бағдарлық буссоль жəне
қашықтықты өлшегіш сызғыш кіреді.
Мензульдың (mensula-латын тілінен аударғанда стол деген
мағынаны білдіреді) құрамына 60х60 см болатын шаршы тақта,
жəне оны орнататын штативтің орнатқышы, (2) құралды көлденең
түзу жағдайға келтіретін үш көтергіш винт (3) кіреді. Мензуль
винттер арқылы штативке бекітіледі. Ал станды винт (4) мензуль-
ды астынан штативпен байланыстырады [10.37-сурет].
