Дамыған елдердің мүнай өңдеу зауыттарының екіншілік

29
Каталити калық 
процестер
37,9
8,4
17,5
8,2
Каталитикалық 
рифоринг
22,5
10,2
16,1
16,3
Гидротазалау
39,9
29,9
36,9
34,0
Гидро күкіртсіздену
14,2
33,3
7,3
17,7
Гидрокрекинг
7,2
0,8
2,3
4,9
Алкилдеу
5,1
0,1
1,5
0,3
Изомерлеу
1,3
0,1
1,3
0,5
Барлығы
141,1
87,3
94,1
97,9
Мұнайдың əлемдік құрының таралуы, 2008 жылғы мəліметтері 
бойынша.
Өңделген мұнайдың жартысы ішкі жану қозғалтқыштыры үшін
отын жəне жанар-жағармай заттары ретінде қолданылады. Мұнайдың 
біраз мөлшері мұнай-химиялық өндірісінде синтетикалық маталар, 
пластмассалар, каучуктер жəне т.б. шығару үшін қолданылады. Иге-
рілген əлемдік мұнай қорының үштен екі бөлігі. Парсы шығана ғына 
келеді. Бұл аймақта тұрақсыздық ұзақ уақыт бойы əлемдік мұнай 
бағасының өсуіне əсер етті жəне қорды қиын жағдай үшін жинауға 
мəжбүрледі. 
Мұнайды қолданудың мөлшері бойынша алғашқы он-
дыққа кіретін мемлекеттер (2008 ж.): АҚШ, Қытай, Жапония, 
Ресей федерациясы, Алмания, Үнді мемлекеті, Оңтүстік Корея, 
Канада, Франция, Сауд Арабиясы.
Жалпы алғанда, мұнай нарығындағы жағдай əлемде экономикалық 
дамуға жəне жеке аймақтарға, валюталық толқуларға тəуелді болды. 
Мұнай нарығына сыртқы ортаны қорғау, ауа райының əлемдік жылуы 
сияқты бірқатар факторлар əсерін тигізеді.
Мұнай өнімдерінің нарығындағы жағдай толқулар мен мұнай на-
рығының жағдайынан кейін дамыды.

30
2-сурет.
Мұнайдың əлемдік қорының таралуы
Жеңіл көлік жанармайының нарығы бағалардың төмендеуімен си-
пат талады, себебі Еуропа мемлекеттері жанармайдан дизельді жағар-
майға өтті. Дизельді жеңіл көліктерге Францияның жəне басқа Еуропа 
мемлекеттерінің 50% автомобильді парктері жатады. Болашақта 
Батыс Еуропада, Түркия мемлекеттерінен басқа елдерде, дизельді жа-
нар-жағармайға сұраныс өседі. 
Бүкіл əлемдегі 25%-ға жуық ең ірі мұнай қоры Сауд Арабиясының 
аймағында орналасқан. Мұнай қоры бойынша Ирак əлемде екінші 
орынды иеленген. Оның зерттелген қорының көлемі 16 млрд. тон-
наны (жалпы əлем бойынша 11%), болжаулы қоры əртүрлі баға 
бойынша 30-40 млрд. тоннаны құрайды. Мемлекеттің негізгі мұнай 
кен орны Меджнун (мұнай қоры 3 млрд.тонна), Батыс Құрна (мұнай 
қоры 2,4 млрд.тонна), Шығыс Бағдат (мұнай қоры 1,5 млрд.тонна) 
жəне Киркук (мұнай қоры 1,4 млрд.тонна) болып табылады.
Қазақстанның анықталған мұнай қоры 6,5 млрд.тоннаны, ал 
болжаулы қоры 20-25 млрд.тоннаны құрайды.

жүктеу/скачать 7,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: