Оқулық Алматы, 013 Əож 528 (075. 8) Кбж 26. 12 я73 и 59


-сурет . Негізгі жəне магниттік 24-сурет



Pdf көрінісі
бет21/153
Дата26.09.2022
өлшемі2,19 Mb.
#150820
түріОқулық
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   153
Байланысты:
tuiakbaev-injenerlik-geodezia

23-сурет
. Негізгі жəне магниттік
24-сурет
. Сызықтың азимуттары
азимуттар
Егер магнитт үшкілінің солтүстік ұшы негізгі меридианнан 
шығысқа қарай ауысса (23-суреттегідей), онда магнит үшкілінің 
ауысуы 
шығыстық
, батысқа қарай 
батыстық
деп аталады. 
Шығыстық ауытқу “+” (плюс немесе оң), ал батыстық “–” (минус 
немесе теріс) таңбаларымен белгіленеді.


55
Бір нүктеде уақыт өте келе магнит үшкілінің ауытқу бұрышы 
өзгеріп отырады. Сондықтан бұл ауытқуларды – 
ғасырлық, 
жылдық
жəне 
тəуліктік 
ауытқу деп айырады. Көрші орналасқан 
екі нүктеде ауытқу бұрыштары бір-бірінен əлдеқайда алшақ екені 
байқалған. Мұндай құбылысты 
магниттік аномали
деп атайды. 
Курск маңындағы магниттік аномали 
бұған мысал бола алады.
Азимуттар тура жəне кері бо-
лып екіге бөлінеді. 24-суретте 
ОВ, 
ОD, ОМ, ОQ
бағдарланбақшы 
сызықтары мен негізгі меридиан 
бағыты арасындағы 
A
B
, A
D
, A
M
, A
Q
жазық бұрыштары 
тура азимут-
тар

О 
нүктесі бағдарланбақшы 
сызықтың басы ретінде, ал 
СО
сызығы 
О
нүктесіндегі негізгі мери-
диан бағыты.
Кері азимут
дегеніміз негізгі меридиан бағытымен берілген 
сызықтың кері бағыты арасында пайда болатын бұрыш. Мыса-
лы, 
ВD
бағыты үшін, тура азимут 
А
бұрышы болатын болса, ал 
оның кері азимуты 
А
/
(яғни, 

нүктесінен 
В
нүктесіне қарайғы 
бағыт) (25-сурет). Егер 
D
нүктесі арқылы 
СО
сызығына параллель 
С
/
О
/
түзуін жүргізссек, онда 
меридианндардың жақындасуы
деп 
аталатын 
g
бұрышы пайда болады (келесі тақырыпты қараңыз) 
қараңыз. 25-суреттен кері азимут тең болады:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   153




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет