Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы

139
Қазақстанда капиталистік қатынастардың дамуы
© ЖШС 
«8&8», 2018
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Кни а
е
ста ена
иск
чите н
б аз ате н х
е
х
с
асн
иказа
инист а
б аз ани
и
науки
ес уб ики
Казахстан
т
17 
а
2019 
а
217

140
4. Темiржолдардың салынуы.
Қазақстанда өнеркәсiптiң дами бас тауы, 
өндiрiлген шикiзаттарды тасып әкету үшiн темiржолдар салу ауадай 
қажет болды. Орыс фабриканттары Ресейдi шығыстағы шет аймақтармен 
байланыстыратын темiржолдар салуды патша үкiме тi нен ХIХ ғасырдың 
60–70-жылдарының
өзiнде-ақ сұраған болатын. Ташкенттен шыққан 
түйе керуенi Орынборға 100 күн дегенде әрең же тетiн. Мұндай жағдай 
сауда-саттық пен өнеркәсiптiң жедел даму ына көп кедергi келтiрдi.
Сондықтан да ХIХ ғасырдың екiншi жар-
тысында қазақ да ла сына темiржол магистраль-
дары салына бастады.
1891–1893 
жыл дары
 
Пок ровская слобода – Орал темiржол желiсi 
тартылды. 
1894 
жылдан бас тап Челябi мен 
Омбы арасында темiржол қатынасы орнады. 
Қазақ халқының арасында темiржол құ -
ры лысында жұмыс iстеп, табыс тауып қай ту 
кеңiнен өрiстедi. Орынбор–Ташкент те мiр жо-
лын салуға 40 мыңға жуық қазақ қа тысты. 
Маусымдық жұмыстарда iсте гендердiң көп-
шiлiгi кейiн темiржол бойында жұ мысқа ор-
наласып, қазақтың кәсiби жұмысшыларының 
қатарын қалып тас тырды. 
Кейде қа зақтар өздерiнiң туған өлкесiнен тыс жерлерге де барып жұмыс 
iс тедi. Мәселен, 1895 жылы Семей облысы Павлодар уезiнiң 2 мыңға 
жуық қазағы Тайга бекетiндегi темiржол құрылысында еңбек еткен. Тап 
Жалдамалы 
әйелдердiң ауыр 
еңбегi 
Қажетті дерек
Лондонда «Спасск мыс кен 
орындарының акцио нер лiк 
қоғамы» құрылды. Бұл қоғам
орыс көпестерiнен мыс 
кенiштерiн са тып алумен 
белсендi түрде айналысты.
 
акция
иелері Англияның, 
Францияның, АҚШ-тың, 
Германияның, Швецияның, 
Испанияның және басқа да 
елдердiң азаматтары болды.
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Кни а
е
ста ена
иск
чите н
б аз ате н х
е
х
с
асн
иказа
инист а
б аз ани
и
науки
ес уб ики
Казахстан
т
17 
а
2019 
а
217

141
сол жылы мыңнан астам қазақ Ачинскiге таяу жерде 
темiржол дың Орта Сiбiр учаскесi құрылы сында жұмыс 
iстедi.
Қазақстаннан темiржолдар арқылы ауылшаруа-
шылық шикi зат тары тасылды. Қазақстанның оңтүстiк 
аймақтарынан мақта, жемiс-жидектер жөнелтiлiп жатты. Қазақстанға 
темiржол арқылы егiн шiлiкке қажеттi машиналар мен еңбек құралдары 
жеткiзiлдi. Сон дай-ақ көп мөлшерде ағаш бөренелер, құрылыс материал-
дары, мануфактура өнiмдерi, қант және шай әкелiндi.
Темiржолдарда жұмыс iстеу мамандандырылған 
жұмыс шылардың болуын қажет еттi. Жергiлiктi жер-
лерде ондай жұмысшылар болған жоқ, барының өзi 
жетiспедi. Патша үкiметi ондай мамандан дырылған 
темiржол және өнеркәсiп жұмысшыларын негiзiнен 
Ре сейдiң еуропалық бөлiгiнен әкелiнген орыстардан 
қалыптастыруға күш салды. 

жүктеу/скачать 32,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: