Оқулық Астана, 2012 Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 4,5 Mb.
|
Тілші: Қазір Астанада 35 мыңға жуық бүлдіршін мемлекеттік балабақшадан орын алуға кезекте тұр. Ал бүлдіршіндерді құрылысы биыл аяқталатын 12 балабақшаға орналастыру жұмыстары тамыз айында дейін жалғасады. Айбар Олжай, Еркін Жолымбетов «Хабар» телеарнасы. Оқиғалық репортажда оқиғаның өзі, оның даму бірізділігі анықтаушы болып табылады. Репортердің сөзі әрекетті ұйымдастырмайды, жүргізбейді, бірақ артынан ереді. Кадрдан тыс комментарийды жүргізіп жатқан репортердің жұмысы қиын әрі жауапты. Ол газетте жұмыс істейтін журналистке қарағанда әр сөзі мен сөйлемін ойластырып, оны қайта оқып, дұрыстауға мүмкіндігі жоқ. Тікелей бағдарламаны жүргізгенде кез келген жағдайға тап болуы мүмкін. Көрермен сияқты оқиғаға байланысты таңқалады. Репортажға дайындалу болатын оқиға жайлы мәлімет жинауға, дайын қызық материалдардың жазылуына тіреледі. Оқиға – дербес. Оған қарауға, оны зерттеуге болады, бірақ көрерменге қаратып өзгертуге болмайды. Эфирде барлығы үйлесімді көрінсе, шындығында үлкен күш жұмсалатын жұмыс. Камерадағы оператор, монтажды іске асыратын режиссер, керек еместі алып тастайды. Нәтижесінде, көрермен дайын материалды көреді.
- Қоғамда үлкен сұраныс туғызған мына «кереметті» 1930-шы жылдардың басында неміс ғалымы Юген Байер ойлап тапқан екен. Кейін негізін өзі қалаған, «Байердинамик» компаниясы, 1937 жылы электродинамикалық құрылғы орнатылған алғашқы құлаққапты саудаға шығарды. ГРАФИКА ЗКТ: 1 - бұл динамикалық құлаққаптың жабық түрі. 2 – Корпустың ортасында электродинамикалық дыбыс шығарғыш орналасқан. 3 – Оған диффузор қосылады. 4 – Дыбыстың резонансын азайту үшін корпус арнайы материалмен қапталған. 5 – Ал диффузорді акустикалық мөлдір төркөз қоршап тұр. Тұңғыш құлаққап осылай құрастырылса, қазіргі кезде олардың жүздеген түрі бар. Ал оның кең тараған түрі ұялы телефонға арналғандары. Енді осы құлаққаптар денсаулыққа зиняды ма, болса қаншалықты деген сұраққа жауап іздеп көрейік. Тілші: Алдымен, адам дыбысты қалай қабылдайтынына және құлақтың құрылысына тоқталсақ. Бұл мақсатта құлақ ауруларын зерттейтін сурдолог маманмен сұқбаттастық. СНХ: Лаура Әбдірахманова – Оториноларинголог, сурдолог - Дыбыс толқыны локатор қызметін атқаратын сыртқы қалқан арқылы өтіп, кейін сыртқы есту жолымен дыбыс жарғағындағы балғашаға келеді. Одан ары дыбыс иірім түтігіне барады. Иірім түтігінде керекті сұйықтық бөлініп, ол есту түтігіне өтеді. Есту түтігі арқылы ол есту жүйесіне барып, кейін сол жақтан дыбыс миға әсер етіп, біз естиміз. Тілші: Құлаққаптардың негізгі 2 түрі бар. Кәсіби және күнделікті қолданыста жүргендері. Бұлардың құлаққа зияны бар ма? Мамандар пікірін тыңдап көрейік. СНХ: Евгений Фетисов - Дыбысрежиссер - Проблема құлаққаптың қайда шыққанында емес, мәселе оның дыбыс шығара алу деңгейінде. Егер күнделікті қолданыстағы қарапайым құлаққаптарды алсақ, оны құлаққа салғанда құлақтың ішкі бөлігіне қысым түседі. Қысым (дыбыс толқыны) күшейген сайын дыбыс түтікшелеріне дәл сондай қауіп төнеді. Тілші: Көшеге шыға қалсаңыз құлаққапты әркімнің құлағынан көруге болады. Көзге түсетіндердің басым көпшілігі жастар. Ал музыканы қалыпты межеден асыра және артық тыңдағандар, бүгінде емханалар табалдырығын тоздыруда. СНХ: Динара Тамабаева – Астана қаласы №3 қалалық студенттік емхананың оториноларингологы - Құлағы ауырған жастар әсіресе қыс және күз айларында көп келеді. Тілші: Адамның миы минутына 2 миллионға жуық операцияны орындайды. Психологтардың айтуынша, мөлшерден тыс қабылданған дыбыс, оның жұмысын баяулатады. СНХ: Алмат Нұрадинов – Психолог - Наушниктің құлаққа тигізетін психологиялық әсерін жалпылама айтады... СНХ: Динара Тамабаева – Астана қаласы №3 қалалық студенттік емхананың оториноларингологы - Оның нақтылы әсерін айтады. Тілші: Қазіргі кезде студенттерді айтпағанда, ұялы телефоны жоқ мектеп оқушысы бар деп айту қиын. Олар әуелі, құлаққап арқылы ән тыңдауды сәнге айналдырған. СНХ: Гүлнұр Омариева – Астана қаласы №57 қазақ орта мектебі директорының ғылыми-әдістеме жөніндегі орынбасары - Соңғы партада отырып алып, өздеріне зиян келтіріп жатқанын оқушылар біле бермейді. СНХ: Алмат Нұрадинов – психолог - Оның психологиялық әсерін айтады. Тілші: Құлаққап киіп, әуеннің ырғағына көңілі ауғандар, жол-көлік оқиғасына да себепкер болып жатады. Мәселен жақында, бағдаршамның қызыл түсіне қарамастан жолдан өтпек болған жас жігіт, қоғамдық көліктің астанда қалып қоя жаздаған. СНХ: Нұрбек Оразбаев – Астана қаласы №1 автобус паркінің жүргізушісі - Жақында болған оқиғаны айтады. Тілші: Музыка әуесқойлары әсіресе қоғамдық көлікте жүру ережесін сақтамайды. Өз кезегінде бұл, біздің жұмысымызға кедергі келтіреді - дейді кондукторлар. СНХ: Саламат Досмұхамбетова - Астана қаласы №1 автобус паркінің кондукторы - Наушник кигендер жұмыс істеуге кедергі. СНХ: Лаура Әбдірахманова – Оториноларинголог, сурдолог - Үнемі кездесетін жағдай. Қоғамдық көлікте құлағына құлаққап киген адамдарды жиі көруге болады. Көп жағдайда ол адамның естігенін біз де естіп тұрамыз. Себебі ол, көлік қозғалтқышының дыбысын және өзге де шуды естімеу үшін музыка дыбысын интуитивті түрде жоғарылата қояды. Ал оның құлақ ішіндегі дыбыс түтікшелеріне кері әсері басым. Тілші: Дыбысты қатты әрі жиі тыңдағаннан туындайтын кереңдік кондуктивті және нэросенсорлық болып 2-ге бөлінеді. Алғашқысы дыбысты өткізу қызметінің бұзылуына, ал соңғысы дыбыс толқындарын қабылдаудың бұзылуымен байланысты. СНХ: Жұлдыз - Құрбым жиі музыка тыңдаймын деп, құлағынан айрыла жаздады... СНХ: Мөлдір - Ал мені көлік басып кете жаздады, тек соғып, аяғымды жарақаттады. СНХ: Евгений Фетисов - Дыбысрежиссер - Кезінде түңгі клубтарда диджей болып жұмыс істедім. Жоғарғы дыбыстық қысымдар менің құлағымның есту қызметіне кері әсерін тигізіп, нашар еститін болдым. Тілші: Елімізде көлік рөлінде ұялы телефонмен сөйлесуге тиым салынды. Алайда блютуз немесе құлаққап арқылы музыка тыңдау, сөйлесу жүргізушінің өз еркінде. Ал Еуропаның көптеген елдерінде бұған да мүлдем тиым салынған. СНХ: Алмат Нұрадинов – психолог - Наушникпен музыка тыңдап көлік жүргізу өте қауіпті. Тілші: Мамандардың айтуынша, 3-4 сағат рок концертті тыңдаған адам, кемінде 2 күн музыка тыңдамауы керек. Ал қоғамда өзекті проблемаға айналған құлаққап мәселесімен күресу, мектептен басталуы тиіс. СНХ: Гүлнұр Омариева – Астана қаласы №57 қазақ орта мектебі директорының ғылыми-әдістеме жөніндегі орынбасары - Біз балаларға наушниктің зиянды екенін айта бермейміз, балалар оны өз өмірлеріне қауіп төндіріп жүргендерін түсінулері керек... Стенд-ап: Айбек Құрметұлы – тілші Кереңдіктен аулақ болудың қарапайым 3 ережесі бар. Біріншіден: дыбыстың максималды деңгейге дейінгі мөлшері, 60 пайыздан жоғары болмауы керек. Екіншіден: музыка айналаңыздағы адамдарға естілмеуі тиіс. Үшіншіден: егер сіздің дауысыңыз өзгелер үшін қатты естілген болса, музыканың дыбысын әлі де бәсеңдеткен дұрыс. Дәрігерлердің бұл кеңесіне құлақ түрмесеңіз, уақыт өте құлаққапты, кейін есіту аппаратына алмастыруыңыз әбден мүмкін. Тақырыптық репортаж көрерменге үнемі қызық болатын әрекетпен байланысты. Ол жол қозғалысы жайлы қала көшелерінен репортаж, шебер ұстаханасынан репортаж, көлік цехынан немесе балет сыныбынан репортаж болуы мүмкін. Бұл жағдайда оқиға деп телетоптың объектіге келіп, бұқараға көрсетуін айтуға болады. Тақырыптық репортаж белгілі бір оқиғаның нақты сәттегі суреттерімен байланысты жазылады. Репортаждың бұл түрі, анығында жеке тақырыптарға арналады. Әдетте, репортаждың бұл түрі нақты объектінің бір тақырыбын бөліп алып, оқырманға сол жөнінде хабарлау сипатында жиі кездеседі. Демек, тақырыпты тереңдеткен сайын оның танымдық сипаты да көтеріле түседі. Сол себепті мұндай репортаждарды тақырыптық-танымдық деп атаған дұрыс болады. Тақырыбы: Жылдың үздік оқытушылары Авторы: Р. Асқарбекұлы Титр: Мәмбет Қойгелді - тарих ғылымдарының докторы, профессор, 2009 жылдың үздік оқытуышысы Титр: Ұлжарқын Әбдіғапбарова - Педагогика ғылымдарының докторы, 2009 жылдың үздік оқытушысы Титр: Гүлтас Құрманбай – ҚБТУ Қазақ және орыс тілдері кафедрасының меңгерушісі, 2010 жылдың үздік оқытушысы Геотитр: Алматы Жүргізуші: Жақында Алматыда 2010 жылдың «Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы» мемлекеттік грантын тапсыру рәсімі өтті. Осы қаржылай сыйақыны Білім және ғылым министрі Бақытжан Жұмағұлов өзі табыстады. Өткен жылдың қорытындысы бойынша жоғары оқу орны оқытушы-профессорлар құрамын қолдау грантына 200-ден астам оқытушы ие болған. Алматылық тілшіміз ең үздік оқытушылар өз сыйақыларын қалай және қандай мақсаттарға жұмсайды деген сауалдарға жауап іздеп көрген. Сюжет Ришат Тілші: Танымал қайраткер, тарихшы әрі оқытушы Мәмбет Қойгелді өткен жылдың үздік оқытушысы деген атаққа ие болдым. Қомақты гранттың құны 18 мың АҚШ долларына тең. Ғалым мұндай қаржылай сыйақыны бұрын-соңды қолға алып көрмегенін айтады. ШВ: 01 20 08 Шынын айту керек, бұрын халықаралық деңгейде сыйлықтар алғам. Бірақ біздің үкіметтен мұндай көлемді грантты бірінші алуым. . Тілші: Елбасының нұсқауымен бөлінетін гранттың сұрауы да бар дейді Мәмбет Қойгелді. Яғни бұл қаржыны оңды-солды шашып, өзінің жеке тұрмыстық қажеттіліктерін өтеуге болмайды. Маман қолына алған қаржылай сыйақыны қолданбалы ғылыми-зерттеулер мен халықаралық ғылыми жобаларға қатысу үшін, оқулықтар мен оқу құралдарына, оқу-әдістемелік кешендер әзірлеу мен басып шығаруға және заманауи технологияларды өз саласына енгізуге жұмсауы шарт. Десе де тарих саласында бұған дейін толағай табыстармен танылған тарихшы Мәмбет Қожабайұлы грант мұғалімнің әлеуметтік мәселесін жанама болса да шешуге әсер етуі тиіс деп санайды. СНХ. Мәмбет Қойгелді - тарих ғылымдарының докторы, профессор, 2010 жылдың үздік оқытушысы: 01 16 30 Адам күнделікті өзі өмір сүріп отырған отбасынан, оның әлеуметтік мәселелерінен тәуелсіз емес. Жеке ғалымның ғылыммен айналысуы үшін сапалы жұмыс жасау үшін үкіметтен, мемлекеттен көмек қажет. Мына грант тікелей осының көрінісі. ШВ. Кабинетіне кіріп келе жатқан сәті. Тілші: Өткен жылғы байқау бойынша үздік оқытушы деп танылған тағы бір ғалым Ұлжарқын Әбдіғаппарова болатын. Ұстаз-педагог қолына тиген соммаға атқаратын шаруаларын тиянақтап үлгерген. Биыл екі рет шетелге шығып, арнайы семинарларға қатысуды жоспарлап отыр. Одан бөлек өзі еңбек етіп жүрген қазақтың қолданбалы сәндік өнері саласы бойынша жинақтар мен монографияларды баспаға өткізбекші. СНХ. Ұлжарқын Әбдіғапбарова - Педагогика ғылымдарының докторы, 2009 жылдың үздік оқытушысы 01 48 50 01 48 50 Менің шығара алмай жүрген кітаптарым бар. Қазақтың сәндік қолданбалы өнері туралы, кітаптар көптен бері қаржы тапшылығына орай баспаға жетпей жатыр. Сол сияқты педагогикалық талай еңбектерді студенттерге оқулық ретінде жеткізгім келеді. Міне осыған бұл грант үлкен жол ашпақ. ШВ: 01 31 15 Дүниежүзінде өз тілін білмейтін бір-ақ ұлт бар екен. Ол-қазақ, ұят қой, балалар! Тілші: Жоғары оқу орындарының оқытушылық құрамын қолдау гранты соңғы бес жылда үздіксіз беріліп келеді. 2008 жылы осы конкурстың жеңімпазы атанған ұлағатты ұстаз Гүлтас Құрманбай болатын. Грант иегері өткен жылы өзіне жүктелген міндетті абыроймен атқарып, ғылыми потенциалын арттыруға мол мүмкіндік алған. Гүлтас Сайынқызы «жылдың үздік оқытушысы» грантына 30-дан астам жеке еңбегін жарыққа шығарған. СНХ: Гүлтас Құрманбай – ҚБТУ Қазақ және орыс тілдері кафедрасының меңгерушісі, 2008 жылдың үздік оқытушысы. Абай айтқан «Көңілде алаң басылса» деп. Мұнда көңілге алаң басылса дегені-қаражат. Яғни қарны аш болса, ол қандай керемет дүние туғызады. Егер оның қаражаттық қолдауы болса, шығармашалық жұмыс істеуіне мүмкіндік береді. Тілші: Оқытушының еңбектері Монғолия, Қытай, Түркия, Әзірбайжан елдерінің тілдерінде жарық көрген. Яғни осы мемлекеттегі этникалық қазақтардың ана тілін меңгеруіне арналған тіл ұстарту құралдары мемлекеттік қаржының қолдауымен басылды, дейді ғалым. СНХ: 01 36 20 Гүлтас Құрманбай – ҚБТУ Қазақ және орыс тілдері кафедрасының меңгерушісі, 2010 жылдың үздік оқытушысы: Біз бинесмен емеспіз. Жалғыз ақыл-оймен жұмыс жасаймыз. Бізге көлденең табыс деген болмайды. Оқытушыларға осындай көмектің болуы жақсылықтың нышаны деп ойлаймын. Тілші: Жоғары оқу орнының үздік оқытушысын тағайындау жөніндегі республикалық конкурсқа жыл сайын 200 грант бөлінеді. 2010 жылы байқауға 144 жоғары оқу орнынан барлығынан 900 үміткер қатысқан. «ЖОО-ның 2009 жылғы үздік оқытушысы» атты республикалық байқаудың басты мақсаты - педагогтардың кәсіби біліктілігін арттыруға жағдай жасау. Байқау жеңімпазы атанған әрбір оқытушыға 2000 айлық есептік көрсеткіш көлемінде, яғни 2 млн. 800 мың теңгеден астам қаржы беріледі. Перизат Ермекқараева, Алматыдан. Репортер бұрыннан белгілі болып келген тақырыпты зерттей отырып, сол саланың жұртшылыққа таныс емес қырларын ашуға ұмтылады. Мұндай репортаждарды алдын-ала жоспарлап алып жазуға да болады. Тақырыптық-танымдық репортаждардан жеделдік сипаты талап етілмейді. Мұндай репортаж тиянақты сценарийлық дайындықты, әрекеттің негізгі кезеңдерін және көрсетілім жүйесін анықтауды талап етеді. Репортердің сөзі тікелей эфирде режиссураны қажет етеді. Ол іс-әрекеттің қатысушысы болып кетеді. Репортердің жұмысы – бүкіл ақпаратты танымал, қызықты пішінге келтіру. Жақсы репортер ерекшелігі - болып жатқан жағдайға стандартты емес көзқарас, ондағы қызықты тұстарды анықтау. Соңғысы, тележурналист өзі оқиғаны модельдеуі мүмкін. Бұл жерде адамдардың табиғи реакциясын ұсынуды қарастыруға болады. Әдіс жасырын камераның көмегімен жанастырылады. Бір күні телевизиялық камералар құрылыс алаңынан қашық емес жерде орналастырылады. Репортер көрермендерге қазір мемлекеттік мүліктің топтық ұрлауы болатынын ескертті. Бұл уақытта көлік тоқтап, жұмысшылар (репортердің достары) құрылыс материалдарын көлікке тией бастайды. Біраз уақыттан кейін жұмысшылардың біреуі не болып жатқанын білуге тырысады. Сол кезде «Басшылықтың бұйрығы» деген қысқа жауап оны қанағаттандырады. Көлік кеткеннен кейін, репортер жасырын жерінен шығып, мүліктің сақтануы жайлы әңгіме қозғайды. Бұл қойылымдық репортаж. Оқиғалық репортаж ақпараттық функцияны атқаратындықтан, ал тақырыптық репортаж өмірдің құбылыстарын зерттеп, оны мәдени-танымдық және қоғамдық-педагогикалық жақтан көрсететіндіктен, репортаждың жанры ауыспалы болып, сараптамалық публицистикаға тән міндеттерді шеше алады. Телевизиядағы репортаждың табиғи қасиеті мол жанр. Сондықтан да репортаж ең көп тараған, журналистиканың басты жанры болып табылады. «Репортаж» термині француз тіліндегі «reportage» және ағылшынның «report» деген терминінен шыққан. Ол «хабарлау» деген мағынаны білдіреді. Бұл сөздердің ортақ түбірі латынның «reporto», яғни «жеткіз» деген сөздің мағынасын береді. Бұл термин өткен ғасырдың ортасында пайда болды. Оның мерзімдік баспасөзге шығар алдында да нұсқасы кездескен. Онда репортаждық элементтердің де болғаны айқындалған. Бірақ репортаж өз алдына жеке, сапалы жанр болғанға дейін бірнеше жылдар қажет болды. Содан кейін ғана репортерлік мамандық пайда болды. Ол «жаңалықтарды хабарлау», яғни аудитория мен оқиғаны байланыс-тырушы болды. Сонымен бірге, Отандық журналистиканың өрлеуі осы репортаждың барлық БАҚ-тың ішінен ең алдыңғы орынға шығуына септігін тигізді, оның ішінде теледидарда бұл жанрдың кең таралуына әсер етті. Репортаж – журналистиканың белсенді жанры болғандықтан баспасөз, радио, телевизия қандай да бір оқиғаны тілшінің көмегімен жедел жеткізеді. Ең соңғы жағдайды ерекше атап өткеніміз дұрыс болар. Өйткені, жаңалықтарды хабарлау басқа да ақпараттық жанрлардың мақсаты болып табылады. Бірақ репортажда автордың оқиғаға деген қөзқарасы, құбылыс, деректерді таңдап алуы бірінші орынға шығады. Ол ақпараттық жанрдың шынайылығын жоққа шығармайды. Журналистиканың тарихында репортаждың орны зор. Себебі, ол өмірге жақындығымен, құбылыстың шындық бет-бейнесін ашуымен ерекшеленеді. Газет пен радиода репортер оқиғаны сөзбен әрлейтіндіктен, суреттеу функциясы газеттік немесе радиолық репортердің шығармашылық жұмысында басты орын алады. Телевизияда бәрі өзгеше: телекамера өмірдің өзін бақылайды, ал репортер оқиғаға көрермендер көзімен қарайды. Суреттеу функциясы камераның көмегімен жүзеге асатындықтан, репортерге болған оқиғаны тек кадрдан тыс баяндап, толықтыру ғана қалады. Берілуіне қарай репортаж «тікелей» және «түсірілген» (фиксированный) деп екіге бөлінеді. Тікелей репортаж дәл сол кезде болып жатқан оқиғаны көрсетеді, ол қозғалмалы телевизиялық станциялардың көмегімен жүзеге асады. Ал оның дәл сол сәттегі немесе сол уақыттағы оқиғасын көрсете алмауы фиксацияға жатады. Фиксация репортерлік әдіске қарай бейне, кино, фоторепортаж болып бөлінеді. Деректі нақты берудің ежелгі тәсілі – бейнелеу, сурет салу болып табылады. Бейнерепортаж жанрын телевизияда елестету қиын емес. Бұл тәсілде қазіргі компьютерлік графика мен арнайы эффектілердің көмегін қолдануға болады. Бұрын Америка Құрама Штаттарында заңда қатаң белгіленгендіктен, тележурналистер әрқашан суретшілердің көмегіне жүгінген, бұл әдіс бейнерепортаждың тууына септігін тигізгені мәлім. Дыбыс сүйемелдеуінің ерекшелігіне орай репортаждың екі түрін атауға болады. Синхронды - табиғи дауыстар мен қатысушылардың сөзінен құралатын репортаж түрі. Инемалық – мұнда кадрдан тыс мәтінді тележүргізуші оқиды. Бұл репортаж түрінің өзінің қолданылу аясы бар. Бұған арнайы репортаждар жатады. «Хабар» арнасының тілшісі Жайна Сламбектің «Жеті күн» апталық сараптамалық бағдарламасына жасаған ғылымды дамыту мәселесіне арнайы репортажы бейнеқордан алынды.
СНХ: Розақұл Халмұрадов - ҚР Парламенті мәжілісінің депутаты СНХ: Шаймерден Ахметов – Қайта өңдеу өнеркәсібі және аграрлық азық-түлік нарығын дамыту департаменті директорының орынбасары СНХ: Розақұл Халмұрадов - ҚР Парламенті мәжілісінің депутаты СНХ: Асылжан Мамытбеков – «ҚазАгро» Ұлттық холдингінің басқарма төрағасы СНХ: Шаймерден Ахметов – Қайта өңдеу өнеркәсібі және аграрлық азық-түлік нарығын дамыту департаменті директорының орынбасары СНХ: Розақұл Халмұрадов - ҚР Парламенті мәжілісінің депутаты
Осы мақсатта елімізде 2 зауыт ашылды. 1-і Петропавлда болса, 2-сі Жамбыл облысында. Алғашқысының өнімі қазір Астана мен Алматының кейбір жанармай құю орталықтарында сатылып жатыр. СНХ: Шаймерден Ахметов – Қайта өңдеу өнеркәсібі және аграрлық азық-түлік нарығын дамыту департаменті директорының орынбасары - Қанша өндірілетінін және ол өнім қоршаған ортаға деген зиянды заттарды 30 пайызға дейін қысқартатынын айтады. Тілші: Сарапшылардың есебі бойынша, Қазақстанның ішкі рыногында жылына 5 миллион тоннадан астам бензин және дизель отыны тұтынылады. Осы көлемге араластыру арқылы экологиялық сапасы жоғары жанармай алу үшін 250 мың тонна биоотын қажет көрінеді. Жалпы әлемде аталған өндірісінің технологиясы белсенді түрде қолға алынуда. Тек соңғы жылдарда ғана өз өндірісін құруға белсенді түрде кірісіп кеткен мемлекеттер қатары көбейсе, өзінде жоқты сатып алуға тырысып жатқандар да аз емес. СНХ: Розақұл Халмұрадов - ҚР Парламенті мәжілісінің депутаты - Біз мұнайы жоқ мемлекет емеспіз. Сондықтан басқа өнімнен болмаса, дәл қазір биоотынды жеп отырған нанымыздан өндірудің еш қажеттілігі жоқ. Тілші: Ауыл шаруашылығы министрлігі әзірлеген заң жобасында биоотынды 3 санаттағы бидайдан өндіру керек деп көрсетілген. Ал елімізде нан өнімдерін жасауға жарамды астықтың 2 пайызы ғана жоғарғы сұрыпты болса, 85 пайызы 3 санаттағы бидай. СНХ: Розақұл Халмұрадов - ҚР Парламенті мәжілісінің депутаты - Кейбір елдер астықтың аздығынан аштықты да көріп отыр. Ал бізде бидай көп деп, оны оңды-солды шашқынымыз орынсыз. Тілші: Биоотын өндірісі еліміздің азық-түлік қауіпсіздігіне кері әсерін тигізбесе құба-құп. Хош. Енді сол биоотын өндірісіне тоқталсақ. Қазір Қазақстанның жылына 2 жарым миллион тонна экологиялық таза өнім шығаруға мүмкіндігі бар. Еуропа, Қытай мен Жапония бізден биоотын алуға құлшынып отыр. Алайда білетіндердің пайымынша, оны экспорттауда біршама мәселе бар. жүктеу/скачать 4,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|