ОҚулық Атыраулық заманауи жазушылардың қазақ және орыс тілдеріндегі шағын прозалық жинағы



бет28/77
Дата25.12.2016
өлшемі34,49 Mb.
#4904
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   77

Келін боп түспей жатып әке-шешесімен китке тала- стыра келген осы қатын да жерден алып көрге ұрып болды-ау мұны. Үйірлі үш пәле соның сөзінен балалап шығады да тұрады. Қарашы енді… Әлгі барқыттай ғып илеп қойған шибөрінің екі терісінің бірін Астанада оқитын сіңлісіне салып, екіншісін етек- жеңі қырқыла бастаған өз пальтосының жағасына тағынып...
Астанадағы балдызынан осы ақпанда хат келген. «Ал- тыннан ардақты, күмістен салмақты Қапар жездемізге дұғай-дұғай сағынышты сәлем», – деп бастапты ха- тын тап бір бауыры шіріп бара жатқандай.

«Амандық болса, оқуымды тәмамдаған соң осы қалада қалмақ ойым бар», – дейді, тұп-тура ындыққа неге өтіп кетпейді? «Айтпақшы, ақ жезде, салып жіберген теріні алдым. Қып-қызыл боп құлпырып тұр екен. Тонымның жағасына салдырып ем, жайнап кетті. Өрттей-ау, өрттей! Көшеде, тіпті шетелдіктердің өзі тұра қалып қылшығын алақан жүгіртіп сипап, бас шайқап бітеді. Көзі бар дүние ғой, тағы да бір- екеуін салып жіберерсіз. Біреулерге уәде беріп қойып едім…» Көрдің бе, дәмесін...



- Темнота, что мне делать с тобой?! – Воскликнув свою излюбленную фразу и выпучив глаза, Жетес снова вынул из своего внутреннего кармана вчетве- ро сложенную бумагу. - Из космоса! Уставившись сверху, даже шевеление твоего пальца на ноге, видят они в зеркале. Подсчитывают и фиксируют все свои богатства. Вот так. Иначе, зачем они, затратив столько средств, с шумом и гамом пускают свои ракеты в кос- мос, думаешь, ищут там своих родственников?
Еще с того момента, как Жетес воскликнул: «Из кос- моса!», его указательный палец повис в воздухе. Ког- да стал поднимать свой взор, словно по ступенькам, увидел, что он остался в прежнем положении. До- шедший до существа проблемы Капар, почувствовав дрожь в руках и ногах, взмолился:
- Нижайше прошу, опусти эту свою штучку. Да про- пади пропадом эти шакалы, давай стелить постель и ложиться спать.
Вот, пёс с поганым ртом, а? Ты посмотри, что он ме- лет, загоняя душу в пятки. «Кто ты по сравнению с Саддамом Хусейном, который был у них, как бельмо в глазу и которого, словно визжащего корсака, вытащи- ли из норы, где он прятался? Прилетев лишь на одном вертолете, скажут: «Давай, Капар, одевайся. Не зна- ешь, оказывается, кто на самом деле хозяин шакалов, Карабаевич. Привяжем тебя к электрическому стулу. Опалим живьем. Ишь ты, ничтожество», – вот, так и сказал.

Спаси и сохрани!


Да и жена, в свое время рассорившая его с отцом и матерью из-за подарков, ещё не успев стать невест- кой в этом доме, теперь же готова загнать в могилу его самого. Вот, например... Одну из тех двух шкур, выделанных им, словно бархат, отправила к своей се- стре, обучающейся в Астане, а вторую нацепила на ворот своего пальто, рукава и полы которого уже по- трепались.
В январе этого года от сестры ее пришло письмо из Астаны. «Самый горячий привет Капару, нашему зо- лотому зятю, серебристому брату, по которому я силь- но скучаю», – так начиналось письмо, как будто от тоски по нему у нее разрывалось сердце.
Пишет: «Буду, жива, здорова, думаю, после оконча- ния учебы остаться в этом городе», – да денься хоть туда, откуда путь обратно заказан. «Кстати, золотой зятек, получила посланную вами шкуру. Оно пуши- лось, как красное солнышко. Нашила на свою дублен- ку, заблестела-то как! Как огонь! Как огонь! На улице даже иностранцы останавливаясь, погладив мех ладо- нью, качают головами. Вот это ценность, пришлите, пожалуйста, еще одну или две. Обещала тут кое-ко- му». Посмотри-ка на ее аппетит!

115 116






Бұл бір оңбаған желқабаз тұқым ғой. Астанада жәйімен жүре ме, «Қошалақта аңшы жездем бар, шибөріні қоралап ұстайды, мұндай жаға тағы кімге керек?» – деп жаһанға жар салып, әлгі шегірткесіне дейін адам деп қарайтын шетелдіктердің көзінше найқала басып жүрген-дағы.

Әлгі қатыны түскір де аяқ астынан Қанішкенге шау- ып… Мына шынжау иттің де жата қалмай тізесінің үстіне қайта-қайта қағаз жүгіртуі тегін дейсің бе? Американың жасырын уәкілі боп жүрмесін. Сонда да тегін жан беру оңай ма, көңілімен аспанды теуіп отырған мұны бірер сұрақ беріп тағы да байқастап көргісі келді.


Жетесжан-ау, ақылы асқан азаматым-ау, айтшы өзің, сонда әлгі шибөріге малымызды қан жоса ғып қырғызып қойып, тып-тыныш отыра береміз бе? Бұл мақұлық олардың байлығы болса, үстінен жонып жеп отырған ірілі-ұсақты жандық біздің күнкөріс нәпақамыз емес пе?

Жетес шараяқ толы айранды бір жұтып, шетке ығыстырып қойды. Келелі әңгімеге енді келгендей қомданды.

– Сырты – түк, іші – боқ қайдағы малды айтасың? Олар өзіңді отырғызып қойып, құйрығыңның астынан мұнайыңды жым-жылас ғып сорып кетіп жатқан жоқ па, мұнайыңды! Өй, қазақ, соны неге ойламайсың?!

Қапар шошып, астындағы қызыл құрақ көрпеге қараған, бір шеті түріліп қалыпты. Қиюы қашқан есіктен бе, әлде құранды шынысы көп терезеден бе, әйтеуір салқын леп тұла бойын қуалап қалшыл қақтырып бара жатты. Десе де, ішкі үрейін сыртқы болмысымен бүркеп:

– Шамасы, дәті қатты ел-ау, – деп мына маңызды мәселеге өзінің қатысын сүйкейсалдылау ғып көрсеткісі кеп шамның пілтесін азайтып, жарығын әлсіретті.


– Айтары бар ма? Олар біздей емес, әрқайсысы Ата Заңын аузымен сүйіп адал болуға ант береді. Әлгі Кілинтөнді білесің ғой? – деп Жетес сұқ саусағын төбесінен асырып барып қайта түсірді.
Жамылғы көрпеге тұмшаланып, кесер басы ғана қылқиып жатқан Қапар: «Шырамытамын ғой», – деп күбірлеп құтылды.
Ендеше, Ақ үйдің төрінде отырған соның әлгі

Она же из никчемных, легкомысленных корней. Не может же в Астане ходить скромно, наверно, объяви- ла там всему миру, что в Кошалаке есть у нее зять- охотник, отстреливающий шакалов стаями, мол, под- ходи, кому еще нужны такие воротники, крутясь даже возле тех же иностранцев, считающих людей насеко- мыми.


Да и баба эта, черт ее дери, нежданно в Ганюшкино подалась... Да и этот рыжий пёс, вместо того, чтобы лечь, не зря перекладывает бумагу с колена на колено. Легко ли нежданно-негаданно превратиться в жертву, надо еще раз, задав несколько вопросов, прощупать этого загордившегося всезнайку.

- Ау, Жетесжан, светлая ты наша голова, скажи-ка сам, мы, что, должны сидеть, сложа руки, пока эти шакалы не уничтожат весь наш скот? Если для них эти твари являются национальным богатством, то раз- ве мелкие или крупные домашние животные, которых мы, словно вырезку, только лишь частично потребля- ем в пищу, не являются жизненно необходимым для нас достоянием?


Жетес, выпив залпом большую чашу кефира, поста- вил пустое блюдо подальше от себя. Приосанился так, как будто подошли к самой сути беседы.

- О ком ты говоришь, о какой-то вшивой и парши- вой скотине? Но разве они, посадив тебя самого на пустошь, не высасывают из-под тебя же нефть и не вывозят всю до капли? Нефть! Эх ты, казах, почему не думаешь об этом?!


Капар, испугавшись, глянул под себя на пёструю, сшитую из лоскутков подстилку, край которой оказал- ся подогнутым. То ли из-под растрескавшейся двери, то ли из окна, собранного из множества стекольных кусков, словом, холодные струи воздуха, пробежав- шись по всему телу, заставили его задрожать. Тем не менее, спрятав свое внутреннее состояние за своим внешним видом и буркнув:
- Похоже, страна эта сильна своими традициями, хо- тел он отвести нить разговора в иную от себя сторону. Убавив фитиль лампы, ослабил свет в доме.

- И не говори. Они не такие, как мы, каждый из них, целуя Конституцию, клянется быть честным. Знаешь же, этого... Клинтона? – Спросил его Жетес, вскинув свой указательный палец и снова его опустив.


Капар, завернувшись в одеяло так, что лишь видна была только голова, пробурчав: «Имею представле- ние», – спасся от очередного упрека.
- Так вот, у него, сидевшего на троне в Белом Доме,

117 118







бәдік қызбен көз қыспасы бар екен. Аты кім еді қарбашаның? –М… Мо… Ма…
– Мәрзия, – деп Қапар басын сопаң еткізіп суырып алды.
– Қайдағы Мәрзия? Қойшыбайдың қатынын ойлап алжып жатсың ба?
Қапардың көзі кілгіріп, басы қайтадан көрпеге кіріп кетті.
Моншақ емес пе?
Мейлі, тесік моншақтың бірі. Тақтың буы шыдата ма, Кілекең президент басымен сол қарбашамен ой- нап қойып… Бәйбішесі менің үстіме қатын ұстайын деген екенсің, есіктегі күліңді төріңе шашайын деп шыр салып… По-оу!

Әңгіме шибөріден аулақтаған соң көңілін демдеген аңшы мына жатысына ыңғайсызданып мәйкішең көпшігін қолтықтай кетті.

– Апырым-ай, үлкен жанжал шығыпты-ау!
Айтпа. Әлгі қарбаша, «тоқал қылып қолыңа кіргізіп ал, оған билігің жетпесе осыған дейін ойнап- күлгеніңнің ақысын төле» деп…
– Содан?
– Кілинтөн бәйбішеден бата алмай жаутаңдап, екі ор- тада әлгі қарбаша, «мына әңгі абыройымды айрандай төкті, шеккен зиянымның пұлы мынандай» деп сотқа жүгіріп…

– Ой, масқара-ай!


– Масқараның көкесі соңында. Бұл шатақты халық естіп, у да шу. Еркектер жағы: «Маладес, Кілинтөн, құрттаған шыбыштың құйрығындай немеге сол ке- рек. Тіпті, бұл аз», – деп өре түрегеліссін. Әйелдер болса: «Шіли істейтіндерің осы. Бәрің де ұрғашы зорлайсыңдар. Еркектердің атынан Президентті сот- тау керек», – деп ырғасып тұрып алсын. Көкайыл қатындарға дауа бар ма?

– Соттады ма?


– «Садағаң кетейін, ел-жұртым, мына қызыл көз пәледен сорлы басымды арашалай көріңдер», – деп зар еңіреп халқынан жылу жинаған. Сол қаржыны көңілдесінің алақанына құйып зорға құтылды.
– Заңы қатты екен.

был роман с одной вертихвосткой. Как ее, коварную, звали-то? М...Мо...Ма...


- Марзия, Капар, высунув голову, выпалил невпо-

пад.
- Какая Марзия? Думая о жене Койшыбая, совсем свихнулся?


Капар, сузив глаза, снова спрятал голову под одеяло.

- Не Моншак?


- Пусть будет, в общем, одна из дырявых бусинок. Раз- ве на троне усидишь смирно? Хоть и был Президен- том Билике*, но, не сдержавшись, устроил любовные игры с этой финтифлюшкой. Его законная жена, уз- нав об этом, закатила самый настоящий скандал... Что было!!
Так как разговор ушел в сторону от шакалов, охотник, повеселев и посчитав, что лежать в такой позе неудоб- но, облокотился на подушке.

- Вот это да, крупный дебош, видать, разгорелся.


- Не говори. Эта интриганка выдвинула требование: или возьми меня второй женой, а если на это у тебя не хватит воли, тогда заплати за свои игрища...
- Потом?
- Клинтон, не решившись, противостоять законной жене, отбивался, утверждая, что эта глупая ворона, вклинилась в его семейные отношения. Побежала в суд и, оговорив его, стала требовать денежного воз- мещения морального ущерба, тем самым выплеснула его авторитет, словно прокисшее молоко.
- Ой, какой кошмар!
- Это еще ягненок, баран кошмара впереди. Народ, узнав об этом скандале, зашумел. Мужская сторона встала за него: «Молодец, Билл, так и надо этой вер- тихвостке, у которой под хвостом, как у овцы, заве- лись черви. Даже этого мало», – заголосили мужики. Женщины же, заверещали: «Все время вы этим-то и занимаетесь. Все вы насилуете женщин. Судить надо президента за всех мужчин!» На том и стояли. Разве можно сладить с упрямством женщин?
- Судили?
- Взмолившись: «Народ мой, моя страна, спасите мою несчастную голову от этой голубоглазой напасти»,

– собрал пожертвования. Эти деньги, всучив в руки своей партнерше по амурам, еле-еле избавился от нее.


- Законы у них, смотрю, очень суровы.

119 120







– Елі бетіне қарап отырған басшысын есекке теріс мінгізгенде, ұлттық байлығына мылтық кезегендерді не істемейді? Жаным-ау, әлгі қарбашаның аты… Тілімнің ұшында тұрғанын қарашы…

Шамның майы түгесілді ме, пілте басы қызарды. Көрпені тарс бүркеніп алған Қапар ойы әлем-жәлем боп біраз жатты. Әзер деп кірпігі желімденіп қамаса бастаған.


Таптым! – деген шынжау сарының ащы айқайы құлағын жарып жібере жаздады.
– Нені?
Мо-ни-ка!
– Құры! Атаңа ғана нәлет!
Сол түні түс көріп шыққан. Саддам Хусейін екеуі Қошалақтың ақ шағылының арасында шаңытып жайдақ атпен қашып жүр екен…

Ертеңіне орнынан маңдай әжімі батыңқырап, жағы суалып тұрды. Жеті мүшесі бір-бірін ауырсынғандай, шабан қимылдап киінді.


Басы қайқайып кеткен сүре шегеде ілулі тұрған мылтығы мен оқшантайына қарағысы келмей көзін алып қашты.
Жетес боз ала таңда аттанып кетіпті. Сыртқа бетте- ген. Наурыз кеп сере қардың көбесі сөгілгенімен, кемпіршуақ жеткізер емес. Ауада шыңылтыр аяз бар. Бітеуде тұрған уақ жандығына шөп салайын деп, ай- ырын қолына алды. Қадиша: «Қораның ішін қи мен сабаннан тазартып, намаз оқығандай етіп кеттім», – деп еді. Рас екен. Дөңгеленіп қалыпты. Малын жайғап біткен соң да үйіне кіргісі келмей түртінектеп жүріп алды.

Әлгі шынжау сарының сайтанның сапалағындай сап ете түсіп, тып-тыныш тірлігін алақұйын етіп кеткенін қарашы. Заржақ неменің білмейтін сұмдығы жер астында. Баяғыда үгітші боп «Горбачев жасасын!»,

«Қайта құру жасасын!» деп ала қырды ат терлетіп ша- уып елдің зықысын алып еді. Мал баққан момын жұрт тап бір «Жасамасын!» деп қарсыласып жатқандай.
Горбачев тағынан тайғанда Жетестің де сөз ләмі лез- де құбылып сала берген. «Біліп ем тап осылай бола- рын. Қарға саңғып кеткендей бас қондырысының өзі ұнамайтын. Райса өзіміздің қыз ғой, татар ғой. Байы- на билік бермеді. Күйеу бала ынжық екен. Арандап

- Конечно. Если этот народ руководителя, избранного им самим, посадил на осла задом наперед, то, что го- ворить о тех, кто с ружьем в руках покушается на его национальное достояние? Черт побери, как же зовут эту чертовщину... На кончике языка вертится...


В лампе, кажется, сгорел весь керосин, кончик фити- ля покраснел. Капар, наглухо накрывшийся одеялом, долго лежал, перебирая свои мысли в уме. Только было начали смыкаться ресницы...
- Вспомнил! – Раздался громкий визг рыжего парня, чуть ли не пробив перепонки ушей.
- Что?
- Мо-ни-ка!
Пропади! Черт бы тебя побрал!
Ночью ему приснился сон. Они вдвоем с Саддамом Хусейном, поднимая пыль среди белых песков Коша- лака, отрывались от погони на неоседланных лоша- дях...
Наутро встал с постели с углубившимися морщинами на лбу и осунувшимися щеками. Стал одеваться, не- хотя, словно части тела ему поменяли местами.
Не желая видеть винтовку и патронташ, что висели на огромном изогнутом гвозде, отвел от них свой взгляд.

Жетес уехал еще с ранним рассветом. Вышел наружу. Хотя мартовская оттепель и рассекла снежный наст, но он еще таять не начал. В воздухе стоял звонкий мороз. Взял в руки вилы, чтобы подбросить сена для мелкого скота в овчарне. Хадиша говорила, что она вымела там помет и солому так, словно почистила коврик для намаза. И вправду было так. Как выбритая голова, выглядела овчарня. После ухода за скотинкой домой заходить не хотелось. Стал ходить по двору взад-вперед.
Надо же, этот рыжий пройдоха, свалившись на голову, словно мухобойка шайтана, превратил его размерен- ную и тихую жизнь в буран, да юлу, вздымающую за собой пыль. То, что этот вездесущий болтун не знает, наверное, лежит под землей. Когда-то, будучи агита- тором, лишил всех покоя, взмыливая лошадь и скача по весям и долам с криками-лозунгами «Да здравству- ет Горбачев!», «Да здравствует перестройка!» Как будто кто-то из скотоводов противился власти этого человека.
Когда же Горбачев лишился трона, то тут же вкус слов Жетеса моментально переменился. «Знал, что именно так и случится. Не нравилось мне, как выглядела его голова, будто бы окрашенная пометом, исторгнутым вороной. Раиса-то хоть наша, все-таки татарка. Не да-

121 122







қалды», – деп бір садақада желдей есіп отырған.

Кешегісін айтсаңшы…
Ғаламдасамыз, шекараны жоямыз, бәріміз құшақтасып табысамыз дей ме, Алла, ит-ай, мұның құшағына кім зәру боп отырғанын?..
Бір ғажабы, қаншама «ақ шақыр» десең де, мұның аузына іліккен жаманаттың келмей қалғаны жоқ.

«Ішкені ұнамайды, бетіммен жер басып біттім», – деп жүріп Ельцинді де орнынан алып тынған жоқ па? Қойнынан қағазын жылтыңдатып қоймап еді, бұған да тықыр таянған да…

Қызыл тайыншаны қамаған шибөрі көздеп атар кез- де тым құрығанда қасқыр мен қарсақтай жалт беріп жоғалмай, қасқайып тұра берді-ау. Тек «мияу» деп да- уыс шығарған. Бұл: «Әй, Қапар, әліңді біл, құмырсқа, жолыңды біл», – дегені-дағы. Артыңда Америкадай елің тұрса, келсең кел деп қасқия қалмағанда қайтеді?!

Оқ пәршелеп кеткен екі басты кесіп лақтырып, терісін кергішке кигізген. Қан-сөлі тамып тұрған етті көміп тастауға қимай итаяққа сүйей салған. Құтжол шоқ басқандай ыршып түссін. Қыңсылап қыр асып қашып, үй маңын көрмей жүріп алды. Жеті қазынаның бірі ғой, ит те болса бір жаманатты сезген-ау.



Жастай кепкен қос теріні қанжығасына бөктеріп Қанішкенге барған. Ондағысы қасқыр басына алты мың теңгеден «байғазы» береді, шибөріге соның жар- ты ақшасын қиса да, аз нәпақа ма деген ой. Ақсаймын деп жатып-тұратын агент байғұсты тері мен шуаш иісі қолқаны атқан құрқылтайынан тапты. Әншейінде мұны көргенде жайылып түсетін сорлы кірпідей жиырыла қалыпты. Қара тонның жағасынан басы көрінбей: «Жоғалт! Жоғалт көзін!» – деп сырт айнала берген.

Бұл қаңғыс та бар сұмдықты біліп, ішіне бүгіп тұрған болды…


Пәнде пақыр қашан да өз сорын өзі іздеп табады ғой. Айдалаға лақтырып кетпей, екі теріні дүние көріп, үйіне кері алып кеп барқыттай ғып илегенін айтсаңшы…
Түс ауа тоқал тамына кіріп шай қойған. Бірер кесемен

вала мужу властвовать. А зять же наш с вороньим помётом на голове оказался несмелым. Поддался под- стрекательствам», – говорил он на одной из поминок, изрыгая красноречие.

А, что сказать про вчерашнее...


В условиях консолидации наций, ликвидируем грани- цы, раскроем друг другу объятья, – так, что ли гово- рил, словно кто-то жаждет попасть в его объятья...
Самое удивительное, как бы ему ни говорили «пред- рекай хорошее», но все то гнусное, что липло к его устам, постоянно сбывалось. Приговаривая: «Не нра- вится, что он пьет, от стыда я готов сквозь землю про- валиться», – успокоился тем, что сместил и Ельцина. То, что он все время тряс своей бумажкой, вытаскивая из кармана ее, видать, не к добру и он, Капар, сядет в лужу.
Когда готовился стрелять в шакалов, взявших в коль- цо бурого теленка, тогда они не бежали, сломя голову, как волки и корсаки, а стояли, как вкопанные. Лишь издавали звуки, похожие на мяуканье. Наверное, эти- ми звуками они говорили ему: «Эй, Капар, знай свою муравьиную дорожку, свое место». Когда за спиной такая страна как Америка, тогда не мудрено, что они вели себя так вызывающе.
...Отрезав две обезображенные пулями головы, шку- ры натянул на распялку. Мясо, истекающее кровью и соком, зарывать не стал, пожалел и бросил в собачье корытце. Кутжол вскочил, как ошпаренный, словно наступил на уголья. Заскулив, он сбежал к косогору, боясь приблизиться к дому. Все-таки, как говорят ка- захи, собака одна из семи благ казны, видать, почув- ствовала что-то недоброе.
Две высушенные шкуры, приторочив к седлу, повез в Ганюшкино. Зная о том, что за одну шкуру убито- го волка дают премию в шесть тысяч тенге, рассчи- тывал получить хотя бы половину за шакалов, все- таки, какой никакой, а прибыток. Хромоного агента по приемке, который встречал клиентов лежа, нашел на его складе, пропахшем зловонием от шкур и шер- сти. Обычно, хотя и медленно, но при его виде под- нимающийся, этот нечастный на этот раз съежился. Не показывая головы из-за воротника черной шубы и взвизгивая: «Убери! Убери совсем!», отвернулся.
Похоже, и этот пройдоха, зная всю эту напасть, дер-

жал ее в себе...


Несчастное существо, как всегда, само на себя на- водит беду. Надо же, не выбросив в голой степи, а, посчитав добром, привез обратно домой, выделав их, словно бархат.
Уже к обеду, войдя в свою лачугу, поставил чай. Вы-

123 124







тоқтады. Көкірегінің басына түйіншек боп қадалып тұрып алды. Сосын бата жасады да қисая кетті.
Қисая кеткенде көзі қайтадан көкті көздеп тұрған дара ауыз мылтығы мен оғы ұядағы балапандай шүпірлеген оқшантайға түскені. Сол-ақ екен:
– Қараң батқыр, жалғыз өзімді жауға талатып, әлгі қатынның да келмеуін, – деп орнынан сілкіне тұрды.

Күн көкжиекке еңкейіп қалыпты. Қора жақтан қой маңырады. Шағыр мен жусанға бөртіп енді су дәметіп тұр. Қарқ ете қалып қанатын жайып аулаққа қарға ұшты. Баспамен өрмелеп тоқал тамының төбесіне шыққан. Аузы қара май жаққандай үңірейіп мұржа тұр. Кешқұрым түтін шықпағасын бұл да жетім екен ғой.


Өндіршек созып айдау жолға қарап еді, алыстан қыбырлап бір қарауытқан көрінді. Сар желдіріп келе жатқан Қадиша шығар. Сән қысып, барқыттай теріні етек-жеңі қырқыла бастаған пальтосының жағасына жапсырып… Қанішкенде қай бір тілеулес ел бар?! Әріп таныса бітті, ақ қағазға күн туады. Еңбектеп жүрген сәбиіне дейін теледидардың алдына жатып ұйықтайды. Солардың көзінше ат үстінде көлбең қағып… Бар дұшпанды соңынан малдай маңыратып келеді десеңші!
Өлейін десе жан тәтті, кірейін десе жер қатты боп торығып «УҺ!» деп жан-жағына көз тіккен.

Екі қолының астында шибөрінің екі басы жатыр. Тұла бойын лап етіп суық леп ұрды. Басы шыңылдап, баяғы бала күнгі бағана басында тұратын бірқұлақ радионың қырылдақ дауысындай түсініксіз шуыл бел алып барады.


Балалар-ау ойнап жүріп төбеге лақтырып тастаған,

деп буынын бекітіп еді. Енді көзі бұлдырап, мой- ны былқылдап қоя берді. Ептеп еңкейіп аяқ астына қараған, мыж-мыж боп жатқан екі бас сығырая қарап бұдан жүз аударар емес. Қап-қара тұмсығын көкке шүйіріп, сазара қалыпты. Тіпті, жер тырнап жылжып, балағынан ала кететіндей. «Африкадағы әумесерлер сазайын тартқан. Ендігі кезек, Қапар, сенікі. Тоқтай тұр, бәлем! Мияу», – дейтіндей.



Жаны қысылып жалма-жан айдау жолға қараған. Қадиша қаракермен лекітіп келеді екен. Етек-жеңі қырқылып қалған ескі пальтосының жағасы қызыл шоқтай жайнайды. Жаға емес, шибөрі мойнын ай- налып алас ұрып жүгіріп жүргендей. Қонар ұясына ұшқан қара қарға ма, әйтеуір аспанда қарауытқандар қаптап кетіпті. Бірқұлақ радио қайтадан қырылдап, бұ жолы вертолеттің дауысы анық естілді.

пил лишь чашку, словно в горле ком застрял. Пова-



лился набок.
Лежа на боку, взгляд его снова упал на направленный в небо ствол винтовки и патронтаж с пулями, похожий на набитый птенцами гнездо. Только этого и ждал:
- Да за что же все эти напасти навалились на мою го- лову, да и жена, пропади ее тень, оставила меня од- ного на растерзание врагам, воскликнул он, вскочив с места.
Солнце уже перевалило зенит. Из овчарни раздалось блеяние. Насытившись бурьяном и полынью, овцы те- перь просили воды. Каркнув и размахивая крыльями, взлетела ворона. Вскарабкался по лестнице на крышу дома. Словно рот, намазанный черным маслом, зияла дыра трубы. Поскольку не валил из нее дым со вче- рашнего дня, и она выглядела сиротинушкой.
Вытянув кадык, оглядел дорогу, издали чернело что- то передвигающееся. Наверное, едет Хадиша, на- рядившись в свое протертое пальто с великолепным воротником, красивым и мягким, как бархат. Откуда взяться в Ганюшкино доброжелательным людям. Как только выучивают буквы, так все, беда бумаге, стро- чат жалобы и доносы. Наверное, и там они шумят по поводу треклятого воротника.

Захочешь умереть, душа дорога, захочешь закопать- ся, – земля тверда, – ух! Отчаявшись, огляделся по сторонам.


Под руками оказались две головы шакалов. По все- му телу пробежали мурашки. В ушах зазвенело, ста- ли охватывать ещё знакомые с детства непонятные и хриплые шумы, похожие на звуки радио, прибитого к столбу.
Наверное, дети, играя, забросили их сюда, – пытался успокоить себя. Но в глазах помутилось, шея обес- силено подогнулась. Осторожно нагнувшись, посмо- трел под ноги, эти обезображенные головы, сузив гла- за, смотрели на него неотрывно. Похоже, даже готовы были, царапая землю, ухватить его за штанины. К тому же, они словно говорили: «Негры в Африке свое наказание получили. Теперь твоя очередь, Капар. Ну, смотри, скоро дождешься. Мяу».

Тут же, испугавшись, оглянулся на дорогу. Хадиша была уже близко. Воротник изношенного пальто све- тился, как уголек. Не воротник, а будто бы шакал, вер- тясь вокруг ее шеи, описывал круги. Наверное, воро- ны летели к своим гнездам, в общем, небо почернело от заполнивших его черных точек. Снова захрипело радио, но на этот раз это были звуки приближающе- гося вертолета.

125 126







– Аллам-ау, – деді амалы таусылған аңшы үні тозып, мұржаға сүйене кетіп. – Шәуілдеген жаман шибөрі Американың ұлттық байлығы болсын. Мен сонда Қазақстанның кімімін? Өкпесіне тебер өгейімін бе? Бұ дүниеде жиғаным, о дүниеде иманым бұйырмай кететіндей сұрауым жоқ па? Оң қол қиянатқа жүгірсе, сол қол арашаға ұмтылмас па... Бұл ел – ел ме, әлде ашық-тесік жатқан мал қора ма?..

Көзінен екі тамшы жас езіліп түсті.


Батар күн пәни дүниенің қашты-қуды қызығын қимағандай, бір құлағын қылтитып, айналаны жез ле- гендей жылтыратып тұр.

- О, Аллах мой, – прошептал обессиленный охотник, прислонившись к трубе. – Пусть визжащие шакалы будут национальным достоянием Америки. А кто я тогда для родного Казахстана? Приёмыш, которого можно поддать ногой? Коль я не нужен никому в этом мире, понадоблюсь ли на том свете? Хотя бы Всевыш- нему… Если чужая рука вцепится в горло, то разве собственная не стремится вырвать тебя из этой хват- ки? Эта родина моя страна или открытый скотный двор?



Из глаз скатились две капли слезинок. Закатывающееся солнце, как будто не желая покидать

перипетии этого мира, выставив лишь своё ушко, ос-

вещало всё вокруг ярким багрянцем.

Перевод Бекета Карашина




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   77




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет