– О несі?
– Тірі жәндікті өлтіргені үшін. Олардың да адам сияқты өмір сүруге құқығы бар. Демек, бұл қып-
Вцепившись в ноги и хвост, не выпускали его, визжа со всех сторон. Вертясь, выпучив глаза и бодаясь ро- гами, темно-красный теленок, посветлев от испаряю- щегося клубками пота, обессилел. Еще бы немного... Увидев верхового, кажется, испугались, завизжав, удивленно застыли. Спешно зарядив ружье, охотник выстрелил два раза. Остальные, поджав под себя ко- роткие хвосты, пустились наутек. Видно было, что старую шерсть они сбросили, обвалявшись на снегу, мех красиво распушился, играя красно-желтым окра- сом. Выделав две шкуры, как бархат...
- Итак, сколько до сего времени добыл шакалов?
- Чёрт его знает, кто их считал… Вцепился за ворот, словно пастух этих тварей...
- Что ты, неужели думаешь, что мне жалко их? Нет, я говорю про то, как ты опутал свою несчастную го- лову неумолимой бедой, – сказал Жетес, переместив сложенную вчетверо бумагу на другое колено. – Бедо- кур, слушай тогда историю шакалов. Когда в Америке техника и народонаселение увеличились, тогда резко сократилось жизненное пространство, поэтому своих шакалов американцы вывезли и выпустили в Азии и Африке. Азия, про которую говорим, и есть именно этот самый твой Кошалак.
- Хорошо, потом...
- Что потом. После того, как стаи их увеличились, собираются вывозить обратно. Думаешь, свое нацио- нальное богатство они оставят, где попало?
- Надо же, а?
- Ты десять лет тому назад видел в наших местах этих тварей, скажи? Если нет, наверно, они, лая и воя, не упали с небес...
- Что, правда, то правда. Выходит, у этих американцев другие богатства, кроме шакалов, исчезли?
- Темнота, что мне делать с тобой?! – бросил Жетес и стал покачиваться из стороны в сторону на двух ко- ленях.
– Они даже стрекочущих кузнечиков считают наци- ональным богатством. Берегут, как зеницу ока. Вы- ращивают. Как только увидят кого-то, красующихся в дорогих волчьих или лисьих шапках или воротниках, все, тут же тащат в суд.
- За что?
- За то, что убили живое существо. У них есть такие же права на жизнь, как и у людей. То есть это считает-
111 112
қызыл қылмыс!
Қ апа рдың мына сө зден кейін мазасы қашып, ішіне үрей жүгірейін д еді. Жет естің тіз есінде ж атқан тө рт бү кт еулі қағазға қар ап еді, ұшты-күйлі жоқ. Қ ал тасына кері түсіп кетті ме, әлде… Қарындаштың табыл мағаны мұндай жақсы б олар ма. Әйтп есе…
Қош алақ та аң қуып, ш ап те рлетіп ш ауып жүріп бар ғұмырын тү гес кен ақ шұнақ ш ал кейде мұның ісіне наразы боп:
«Жатқан жатырың жұқа ғой. Жағаласа кетер жерде жапырыла қалуын. Қамшы ұстап дауға түсері жоқ өңшең ынжыққа тартып», – деп жоқ жерде нығыртып бітетін.
Шалына анық қарсы келе алмай діңкесі құрыған шешесі:
«Қасқа бұқаны піштіріп тастаған соң көзіміз ашылып еді», – деп шүйкесін созғылап жататын.
«А рманыңа жетерсің, – дейді сөз ге тоқ таған ә кесі он-
дайда тыңқ-тыңқ күліп.
– Осы күші ктің әлгі ә рмиядан кел гендегі бәрімі зді қуырып жеп жі бере жа здаған пысықтығы қайда кет- кен? Соны ай там- ау…»
– Жете ке, әлгі Афри каға жі бер гендері қ алай, а ман- есен бе е кен? – деп Қ апар әңгіме бетін Қош алақ тан аулақ құ рлыққа алып қашты.
– Қайдан аман болсын! Жақында теледидардан көрсетті. Өңшең зәңгі қырып атып түгесуге тақапты. Сосын әскерилер вертолетпен келіп әлгілерді ойбай- латып қуып ұстап жатыр.
– Шибөріні ме?
– Жо-ға, зәңгілерді. Кәдімгі негрді айтам.
– Бейшаралар десеңші.
– Бір тайпа кө семінің аяқ-қ олына кі сен салып ж атып:
«Сендерге сеніп жіберген ұлттық байлығымызды ит рәсуа еткіздің. Көздеріңе көк шыбын үймелетеміз. Құл ретінде кереметсіңдер, ал адам ретінде түк қасиеттерің жоқ», – деп, Қапеке-ай, әлгінің көзіне істікпен шұқығанда, төбе шашың бар ғой, бір тұрып, бір жатады…
– Қ алың жыныс ішінде, әр шоқ алдың түбінде өріп жүр ген мақұлықтың есебін айд алада отырып қайдан біл ген?
ся настоящим преступлением.
П осле этих слов Капар, п отеряв спо койствие, с тал об- ре тать с трах. Хотел глянуть на вчет веро сл оженную бумаг у, лежавшую на коленях Жет еса, ее и сл ед про- стыл. То ли обр атно поп ала в ка рман, то ли... Хорошо, ч то карандаш не нашелся, а ин аче...
И счерпавший всю с вою жизнь в по гоне за з верями в Кош ала ке, покры вая при э том п отом с вой пах, е го с ве тл олицый и корн оухий с тарик, ино гда н едо воль- ный е го делами, при го вари вал:
- Чре во, из которо го ты вышел, о каз ал ось не важным. Там, где тре буе тся сх ват ка, вижу те бя прида вленным. Став п охожим на этих ти хоней, ср еди которых нет ни- ко го, кто с кну том в ру ках вклини вае тся в ра здоры, – ковырял е го, где не надо. И е го, и всех р одст венни ков по матери.
Не смевшая пр оти вор ечить с воему с тари ку и от э то го все время с традающая мать, пы таясь пере вести р ечь в д ру гое русло, го ворила ч то- то, типа:
– Хорошо, ч то красно го бы ка кас триро вали, – вы тяги-
вая при э том прядь с воих вол ос.
- Доби ваешься с вое го, – ула вли вал э тот ход отец, гр ом ко смеясь. – Куда делась жи вость э то го щен ка, ко гда он, п осле а рмии над умал жениться, при э том, всех нас, зажарив, чуть ли не съел? Об э том- то и р ечь...
- Жетеке, а те, которых выпустили в Африке, как, живы, здоровы? – этим вопросом Капар хотел увести нить разговора в другую сторону от Кошалака.
- Какое там живы. Недавно показывали по телевизору. Все чернокожие, отстреливая и убивая, поставили их на грань исчезновения. Затем военнослужащие, при- летев на вертолетах, гоняют и отлавливают их с виз- гом.
- Шакалов?
- Да нет же, чернокожих. Я говорю об обычных не-
грах. Можно сказать, несчастные они.
- Наде вая кол одки на ноги вождю одно го из племени, при го вари вали: «Мы вам до верили наше национ аль- н ое бог атст во, а вы же пустили е го по ве тру. Сделаем так, ч то ваши глаза покро ются зелеными му хами. Вы хороши, как рабы, а как л юди ни кчемны», – ко гда уви- дишь, Капе ке, как кол ют им глаза шты ками, вол осы з атрепещут на голо ве.
- На ходясь за триде вять земель, как они узн али коли- ч ест во этих т варей, жи вущих и ра змн ожающи хся в густых зар ослях, п од каждым при гор ком?
113 114
– Надандық, сені қайтейін? – деп Жет ес ежірейіп ішкі қ ал тасынан әлгі тө рт бү кт еулі қағазын қай та суырып алды. – Косм ос тан! Сенің башпайыңды қимылд атқаныңа дейін тө беңнен үңіліп айнадан көріп тұр. Бар байлығын хат тап-ш от тап отыр. Әне! Әйтп есе, сонша ма ақша шығарып дүркін-дүркін кеме ұшырып олар аспаннан нағашысын і здеп жүр дейсің бе?
Әлгінде, «Космостан!» дегенде Жетестің сұқ саусағы ауада ілініп қалған. Баспалап қараса, әлі сол қалпы тұр екен. Мәселенің байыбына көзі енді жеткен Қапардың аяқ-қолына діріл жүгіріп:
– Құлдығың болайын, мынауыңды түсіре көрші, – деп жалынды. – Шибөрісі құрысын, төсек салып жата қалайықшы.
Аузы жаман ит-ай, адамның иманын ұшырып айтып отырғанын қарашы. «Бетіне жел боп тиген Саддам Хусейіннің өзін інге тығылған қарсақтай шақылдатып суырып алғанда оның жанында сен кімсің? Жалғыз вертолетпен келеді де: «Давай, Қапар», – дейді, «Да- вай, киін!» «Шибөрінің шын иесі кім екенін білмей жүр екенсің, Қарабаевіш. Ток беретін столға таңайық. Тірілей үйтіліп қал! Ищь ты! Саудаң тамам!» – деуін. Тоба, тоба!
Достарыңызбен бөлісу: |