Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }



Pdf көрінісі
бет79/358
Дата12.09.2022
өлшемі28,32 Mb.
#149295
түріОқулық
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   358
Байланысты:
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ

(а. регопеа)
п р о ек ц и ясы — т а қ ы м ш үң- 
қ ы р ы ромбы сы түбінен немесе к іш і ж іл ін ш ік басы нан 2 см м е­
ди алды ж ерден л атер ал д ы өсіндіні ңосаты н сы зы ң бойы;
— ү л к ен тері венасы (
v . saphena m a g n a )
ж ән е тері н ер він ің (
п

saphenus)
ж ү р у бағы ты ү л к ен ж іл ін ш ік т ің м еди алды ш етін ен
бір елі а р тқ а ж ү р гізіл ге н сы зы қ бойы;
— к іш і тері венасы (
v . saphena p a rva ),
ж о ғар ы д а — б алты р бүл- 
ш ы ң еттер ін ің ек і басы ар асы н д ағы ж ү л гед е ж а т ад ы . Б ал ты р - 
ды ң м едиалды тері н ер він ің ж ү р у бағы ты оған сәйкес болады ;
— балты рды ң л атер ал д ы тері нерві (л. 
c u ta n eu s surae la tera lis)
балты р б ү л ш ы ң етін ің сы ртң ы басы н ы ң ортасы н да ж атад ы ;
— балты р н ерві (
п . su ra lis)
бағы ты — к іш і тері асты л ы ң вена ба- 
ғы ты н а үңсас.
— Терісі ж ү қ а , қ о зғал м ал ы . Тері асты н д ағы м ай л ы ү л п а е к і ба- 
ғы ттан
— түрады . Тері асты нда тері н ервтері, ү л к ен тері асты л ы қ вена, 
оны ң арты н д а б еткей лі ф асц и я асты н д а 
п. sa p h en u s
ж атад ы
(3.20 сурет).
Б еткей ф асц и я ж а л ғ ы з ж а п ы р а ң т ан түрады . 
V. saphena p a rva
ж эн е 
n. c u ta n eu s surae m edialis,
беткей ф ас ц и я н ы ц ң ы н аб ы н д а, ал 
ж оғарғы бөлікте м ен ш ік ті ф ас ц и я н ы ц ы д ы р аған тал ш ы ң тар ы м ен
ңорш алған . С ираңты ц төм енгі ж ер ін е дейін де, беткей ф асц и я б ал ­
ты р нервіне 
(п. suralis)
қ ы н а п түзейді.
М енш ікті ф асц и я 
( fascia c ru r is ),
та қ ы м ф асц и я сы н ы ц ж а л ғас ы . 
О л артңы қ ү н д аң ты қ ү р ад ы .
А р тқ ы қ ү н д ақ қ а б ы р ғ а л а р ы :
— алды н ан — ж іл ін ш ік сү й ектер і мен сү й ек а р а л ы қ перде;
—л атералд ы ж а ғы н а н — ар тң ы бүлш ы ң еттер, ар ал ы ң перде ж э ­
не к іш і ж іл ін ш ік ;
— арты нан — си р аң ты ц м е н ш ік ті ф асц и я сы ;
— м едиалды ж а ғы н ан — ү л к ен ж іл ін ш ік т іц м еди алды қ ы р ы .
—А р тқ ы ң үндаң , ф асц и я н ы ц терец дегі ж ап ы р ағы м ен ек іге бө- 
лінген:
— б еткей лі ж ән е терецдегі.
Б еткей ф асц иалды ң үнд аң та: балты р, к ам б ал а тәр ізд і ж эн е т а ­
бан б үлш ы қеттері ж атад ы . Табан б ү л ш ы ң етін іц сіц ір і — балты р 
ж эн е қам б ал а тәр ізд і б ү л ш ы қеттер ар асы н д а, ө зін іц ңы набы нда 
этеді. Соныц ж о ғар ғы б элігінде ң ам б ала тәр ізд і б ү л ш ы ң еттіц (m. 
so-


Клиникалық анатомия
143
leus)
медиалды бөлігі ү л к ен ж іл ін ш ік сүйегіне ж аб ы сң ан . Сондық- 
тан ар тқ ы ү л к ен ж іл ін ш ік а р тер и я ға
(a. tibialis posterior)
ену ү ш ін , 
осы деңгейде ңам бала тәр ізд і б ү л ш ы қ ет тің м еди алды ң ы р ы н кесу 
кер ек, ал а р тер и яға си р аң ты ң ортасы нан ену ке р ек болса, бүлш ы қ- 
ет ш етін сы ртңа, әр і ар тң а ж ы л ж ы т у ғ а болады .
А ртңы ф асц иалды ңүндаң та: ү л к ен ж іл ін ш ік т ің ар тң ы ар те­
ри ясы , венасы ж ән е нерві өтеді. 
N . tibiais, a. tibialis posterior-
дан 
латералды ж атад ы . Осы ж ерде ң ан там ы р -н ер в ш оғы ры — 
(canalis
cruropopliteus)
сираң -тізе асты өзек, терең ж эн е беткей бүлш ы ңет- 
тер ш ан д ы р лар ы н ы ң ар асы н д а ж атад ы .
С ирақ-тізе асты өзегін ің төрт ң абы рғасы ж эн е торт тесігі бар 
(3.20 а сурет).
Қ аб ы р ғал ар ы :
— алды н ан — си р а қ ты ң ар тң ы б ү л ш ы қ ет і 
(т. tib ia lis posterior);
— арты нан — м е н ш ік ті ф асц и я н ы ц тереңдегі ж ап ы р ағы м ен ж а- 
бы лған к ам б ал а тәр ізд і б ү л ш ы қ ет тің
(т. soleus)
ал д ы ң ғы беті;
—- медиалды ж ағы н ан — бар м аң тар д ы ң ү зы н б ү к к іш б ү л ш ы қ еті 
(т. flexor d ig ito ru m longus);
— латералды ж а ғы н ан —ү л к ен б ар м ақ ты ң ү зы н б ү к к іш бүл- 
ш ы ң еті 
(т. flexor ha llu cis longus).
Ө зекке к ір у тесігі таң ы м ш ү ң қ ы р ы н ы ң төм енгі ш ек ар асы н д а
arcus ten d in eu s, т. solei
ж эн е
m. p o p liteu s
ар асы н д а орн аласады . 
Осы саң ы л ау арңы лы о зекк е таң ы м а р тер и ясы ж эн е ү л к ен ж іл ін - 
ш ік нерві к ір іп , ар тқ ы ү л к ен ж іл ін ш ік вен ал ар ы ш ы ғад ы .
Т ақы м артери ясы — ал д ы ң ғы ж ән е ар тң ы ү л к ен ж іл ін ш ік ар те­
р и ял ар ы н а бөлінеді. А л д ы ң ғы сү й ек ар ал ы ң ж а р ғ а қ т ы ң тесігі к іш і 
ж іл ін ш ік м ойны м ен (сы рты нан ), 
т. p o p liteu s
(үстінен) ж ән е 
т. tib i­
alis posterior-
мен (іш к ер і ж эн е асты нан) ң о р ш ал ған .
Осы тесік ар қ ы л ы өзектен ал д ы ң ғы қ ү н д а ң қ а ал д ы ң ғы ү л к ен
ж іл ін ш ік артери ясы ш ы ғад ы . Қ ап тал д ағы тесік — с и р аң ты ң орта 
деңгейінде ар тқ ы ү л к ен ж іл ін ш ік ар тер и ясы н ан к іш і ж іл ін ш ік
артериясы ны ң 
(а. регопеа)
басталаты н ж ер ін де. 
М . flexor hallucis
longus
ж ән е 
fibula
арасы н д ағы , к іш і ж іл ін ш ік а р тер и ясы өтетін са- 
ңы лау — 
canalis m usculoperoneus in ferio r
деп атал ад ы . К іш і ж іл ін - 
ш ік сы нған кезде а р тер и я заң ы м д ан у ы м ү м к ін .
А. регопеа
79% ж ағд ай д а — а р тқ ы ү л к ен ж іл ін ш ік артери ясы - 
ның, ал 21% ж ағд ай д а -т а қ ы м а р тер и я сы н ы ң т ар м ағы .
А ртңы (төменгі) ш ы ғу тесігі — с и р а қ т ы ң ар ты н д ағы беткей ж ән е 
тереңдегі бүлш ы қеттер арасы нд ағы саң ы л ау . Ол ж іл ін ш ік т ің орта 
деңгейінде, к ам б ал а тәр ізд і б ү л ш ы ң еттің төм ен гі-м еди алды ш етін- 
де ж іл ін ш ік тің артң ы ң ан там ы р-н ерв ш о ғы р л ар ы ш ы ғад ы .


144
3 бәлім. Аяқтың клиникалық анатомиясы
Үлкен ж іл ін ш ік н ер він ің зақ ы м д ал у ы н ан а я қ басы н ж ән е бар- 
м аңтарды бүгетін (табанға ң ар ай ), ая ң басы н іш к е р і бүраты н бүл- 
ш ы ң еттердің салдануы ш ы ғад ы . А х и л л р еф л ексі ж о ғал ад ы .
Ж іл ін ш ік т ің ар ты н д а, табанда ж ән е б ар м ақ тар д ы ң табан бетін- 
де сезім талды ң азая д ы . Ж іл ін ш ік асты н д ағы б ү л ш ы қ еттер тобы 
семиді. С үйектер ар ал ы ң бүлш ы ң еттер сем уіне б ай лан ы сты «ңүс- 
ты рнаң» сы ң ы лды түрде, ал ж а зғы ш т а р д ы ң к о н тр ак ту р асы салда- 
ры нан «қуыс таб ан » , «өкш е табан» сим птом дары ш ы ғад ы . Б ар м ақ - 
тармен ж ер баса алм ай д ы .
А ртңы ү л к ен ж іл ін ш ік ар тер и ясы 64% ж а ғд ай д а —бір бағанды ; 
16% ж ағд ай д а —ш аш ы р ан д ы түрде; 20% ж а ғд ай д а — ар ал ас түрде 
болады.
Ж іл ін ш ік ар ты н д ағы ай м аң та ш ел д і м ай к е ң іс т ік т е р і көп , олар- 
да ф легм он аларды ң орналасуы :
1) беткейлеу —тері асты н да, ш ан д ы р асты нда;
2) тереңдеу келесі:
а )
балты р мен к ам б ал а тәр ізд і б ү л ш ы қеттер ; 
b )
тереңдегі ф а с ц и я л ы қ қ ү н д аң та-ү л к ен ж іл ін ш ік т ің а р тқ ы
б үлш ы ң еті, ү л к ен б ар м ақ ты ң ү зы н б ү к к іш і ж ән е барм ақ- 
тарды ң ү зы н б ү к к іш тер і; 
с )
к ам б ал а тәр ізд і бүлш ьщ ет пен с и р аң ты ң терең дегі ф асци- 
ясы ; арасы нда кездеседі.
Тереңдегі ф легм он алар к ө р ш і а й м аң тар ға — т а қ ы м ш ү ң қ ы р ы - 
на, си р ақ ты ң алд ы н а, а я қ басы на т ар ал у ы м ү м к ін .
Ж іл ін ш ік сү й ектер і сы н ған кезде сү й ектер д ің ы ғы су б ағы ты , 
б үлш ы қеттердің бекіген ж ер лер ін е байланы сты :
— ж іл ін ш ік т ің ж о ғар ғы 1 /3 -ін д е е к і сүйек сы нғанда: п р о к си ­
м алды сы н ы қ бөлігі алға ң ар ай ы ғы сады (торт басты бүлш ы ң- 
еттер тарты п кетеді), ал ди сталды бөлігі а л ғ а ш ам ал ы ы ғы са- 
ды (ах и лл сің ір і тар ты п түрады );
— ж іл ін ш ік тің о р та ң ғы ж ән е төм енгі б өліктерінде е к і сү й ек те 
сы нғанда — п р о кси м ал д ы бөлігі алға-м ед и ал ды (торт басты
б ү л ш ы қ еттің тартуы ), ди сталды бөлігі — а р т қ а ж ән е с ы р т қ а
ы ғы сады (си р ақ ты ң ү ш басты б ү л ш ы ң еті, а х и л л , ө кш е сіңір- 
л ер і ж ән е с ал м а ң қ а б ай лан ы сты тартады ).
О сындай сы н ы ң тарда а я қ басы салбы рап түрад ы ж ән е сы р т қ а 
айналады .
К іш і ж іл ін ш ік сы н ған да с ы н ы қ тар ы ғы суы аз болады , заңы м - 
данбаған ү л к ен ж іл ін ш ік сы н ған к іш і ж іл ін ш ік т і «ш инаға» ү қ сап
үстап түрады .


Клиникалық анатомия
145


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   358




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет