Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен
жүктеу/скачать 1,6 Mb. Pdf көрінісі
|
tebenova-arnaiy-psih
| 4.2 Психикалық дамудың тежелуі
Психикалық дамуы тежелген балалар (ПДТ) – бҧл оқу бағдарламасын меңгеруде қиындықтарға кездесетін ҥлгермеуші балалар. Сондай-ақ, бҧл балалардың эмоционалды ерікті саласының жетілмеуі, органикалық инфантилизммен тҥсіндіріледі. «Органикалық инфантилизм термині, алғаш рет француз психиатрлары Лоран мен Лассегтің енгізуімен, ХІХ ғасырдың аяғында пайда болды. Бҧл терминмен тҥрлі жҧқпалы аурулар мен уланулардың нәтижесінде пайда болған, психикалық және дене бітімдік тежелулер аталды. Осылайша, инфантилизмді психикалық және дене бітімдік жетілмеу белгілерінің тҧтас қҧрылымы, яғни, баланың жасына сай жетілмеуі, «балалықтан» арылмауы деп қарастырған дҧрыс. Инфантилизм, әсіресе мектеп жасына келген кезде анық байқалады. Бҧл балалар ӛте мазасыз, әбігерге тҥседі. Қимыл- қозғалыстары ӛте шапшаң, бірақ координацияларында дәлдік жоқ. Сыныпта отырғанда, ҥйден алып келген ойыншықтарымен ойнап отырады. Мектептегі ситуацияны сезінбейді. Тапсырма орындауда, жалпы сыныппен ілесе алмайды, жҧмыс істеу қарқындары баяу, сәл қиындықтар кездессе, жҧмыстан бас тартады. Бҧл балалардың дене бітімінің дамуы тежеледі. Бҧл – гармониялық инфантилизм деп аталады» 1 . ------------------------------- 1 Основы специальной психологии/ Под ред. Л. В. Кузнецовой. — М.: «Академия», 2002. — 78-80. 51 М.С.Певзнердің пікірінше, эмоционалды – ерікті саланың дамуының тежелуі уақытша болуы мҥмкін, баланың жеке ерекшеліктерімен сай келетін дамыту бағдарламалары дҧрыс жҥзеге асырылса, бҧл кемшіліктер толық жойылады. Сондықтан, психикалық дамудың тежелуін, уақытша қҧбылыс деп санауға болады. Бірақ, балаларды тереңірек зерттей келе, ҥлгермейтін оқушылардың психикалық және дене бітіміндегі инфантилизмінің, басқа даму ауытқуларымен ҧласатындығы анықталған. «1966 ж. М.С.Певзнер ПДТ–ң клиникалық нҧсқауларына сҥйеніп жасаған ӛз классификациясын ұсынды: 1. Қалыпты интеллект пен эмоционалды – ерікті саласының жетілмеуі, яғни асқынбаған гармониялық инфантилизм. 2. Танымдық әрекеттің жетілмеуі. 3. Танымдық әрекеттің жетілмеуі, нейродинамикалық бҧзылулармен асқынған, психофизикалық инфантилизм. 4. Танымдық әрекеттің жетілмеуі, сӛйлеу қызметінің кемістігімен асқынған психофизикалық инфантилизм. Кейінірек, 1980 жылы К. С. Лебединская ПДТ классификациясының жаңа нҧсқасын ҧсынды. Этиопатогенетикалық қағида негізінде, ПДТ–ң негізгі 4 клиникалық типі анықталды. Бҧлардың әрқайсысы, ӛзінің клиникалық–психологиялық қҧрылымымен, соматикалық, энцефалопатиялық, неврологиялық асқыну сияқты науқас белгілерімен ерекшеленеді. жүктеу/скачать 1,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|