Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен
Өндірістік факторлардың қолайсыз әсерінің алдын алу
жүктеу/скачать 9,78 Mb.
|
Uchebnik Gigiena-kaz yaz
| Өндірістік факторлардың қолайсыз әсерінің алдын алу.
Кәсіпорындардың жұмысшыларына емдеу- аурудың алдын-алу көмегін ұйымдастыру. Жұмысшылардың денсаулығын сақтау және нығайту, кәсіптік зияндылықтардың қолайсыз әсерінің алдын алу үшін, бағыты бойынша ұқсас, бірақ әр түрлі өндірістерде өзіндік ерекшеліктері бар, сауықтыру шараларының тұтас кешенін жүргізеді. Бұл шаралардың мазмұны еңбек жағдайын сауықтыру және медициналық жолмен жұмысшылардың денсаулығы бұзылуының алдын алу болып табылады. Алдын алу шараларының кешеніне кіретіндер: Заңдылық; Технологиялық Техникалық және санитарлық-техникалық; Ұйымдастыру; Емдеу-алдын алу. Заңдылық шараларға өндірістік факторларды гигиеналық нормалау, стандарттарды, еңбек жағдайын сауықтыру бойынша санитарлық ережелер мен ұсыныстарды дайындау, сонымен қатар құқықпен бекітілген жұмысшылардың еңбегін қорғау жатады. Бұл шаралардың құқықтық негізін еңбекті қорғау жөніндегі заңдылық құжаттар және, еңбек гигиенасы жөніндегі нормативтік құқықтық актілер, әдістемелік құжаттар мен стандарттар құрайды. Еңбекті қорғау бойынша негізгі ережелер ҚР Конституциясында, «ҚР Еңбек Кодексінде» (15.05.2007ж.), «Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық саулығы туралы» Заңында (04.12.2002ж.), ҚР ДМ № 243 «Зиянды, қауіпті және қолайсыз өндірістік факторлардың әсеріне ұшырайтын жұмысшыларға алдын ала және кезеңдік медициналық тексерулер өткізу тәртібі және кәсіп түріне жарамдылығын анықтау туралы» бұйрығында және басқаларында көрсетілген. Бұл құжаттармен жұмыс уақытының ұзақтығы, қосымша демалыстар, зейнеткерлікке ерте шығу, арнайы киіммен және жеке басты қорғайтын заттармен қамтамасыз ету, жұмысқа қабылдауға қарсы көрсетілімдер тізімі, зиянды жағдайлары бар жұмыстарға балалар мен жасөспірімдерді, жүкті және бала емізетін әйелдерді жібермеу, емдеу-алдын алу жөніндегі тамақтандыруды тегін беру және т.с.с. реттеледі. Еңбек гигиенасы жөніндегі нормативтік құқықтық актілерге санитарлық ережелер, санитарлық нормалар мен гигиеналық нормативтер жатады. Кәсіптік зияндылықтар үшін орнатылатын гигиеналық нормативтер алдын алу жұмысының негізі болып табылады, себебі адамның денсаулығына әсер ететін факторлардың қауіпсіз деңгейін білмей, өндірістік ортаның жағдайын ұдайы бақылау және қолайлы жұмыс жағдайларын жасау мүмкін емес. Технологиялық шаралар барлық сауықтыру шараларының ішіндегі ең тиімдісі болып саналады. Өндіріс технологиясын өзгерте отырып, зиянды факторды толық жоюға немесе оның деңгейін қауіпсіз деңгейге дейін төмендетуге болады. Технологиялық шараларға, мысалы, келесілер жатады: құрғақ бұрғылауды, шаңдануды едәуір төмендететін, ылғалды бұрғылаумен алмастыру; пневмобалғалармен шегелеуді нүктелік дәнекерлеумен алмастыру шу деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді; қалдықтарды қайталап қолдануды енгізу; технологиялық үрдістегі қауіпті және зиянды химиялық қосылыстарды қауіптілігі аз қосылыстармен ауыстыру және т.с.с. жатады. Техникалық және санитарлық-техникалық шараларға, өндіріс технологиясын өзгертпей, техникалық құралдардың көмегімен өндірістік ортаның зиянды факторларының әсерін азайтуға мүмкіндік беретін, шараларды жатқызады. Шаралардың бұл тобына өндірістік үрдістерді механикаландыру және автоматтандыру, улы немесе шаңданатын материалдарды өңдейтін жабдықтарды саңылаусыз етіп бекіту (герметизация), дыбыс өткізбейтін қаптамаларды қолдану, шулы бөлмелерде акустикалық экрандар қолдану, тиімді жергілікті және жалпы ауа алмастыратын желдету түрлері және т.с.с. жатады. Алдын алу шараларының ішінде жеке басты қорғайтын құралдарды қолдану міндетті болып табылады. Оларға теріні, тыныс алу мүшелерін, көзді және т.б. қорғауға арналған әр түрлі құралдар кіреді. Ұйымдастыру шаралары еңбек үрдісін оңтайлы ұйымдастыруға, жұмысшылардың жұмыс орнын, жұмыс істеу кезіндегі дене қалпын, қозғалыстарын, еңбек және демалу тәртіптерін оңтайландыруға, зиянды факторлармен қатынаста болу уақытының ұзақтығын шектеуге және т.б. бағытталған. Мысалы, рұқсат етілген шегінен аспайтын діріл деңгейінде жұмыс істеу кезінде, жұмысшының дірілмен байланыста болу уақыты жұмыс ауысымы уақытының ⅔ бөлігінен артық болмауы тиіс. Бұған демалу үшін қосымша регламенттелген үзілістерді енгізу, сонымен қатар, өзара алмасып жұмыс істей алатын мамандары бар кешенді бригадалар құру сияқты, ұйымдастыру шараларымен қол жеткізеді. Мұндай бригадаларда әрбір жұмысшы бірнеше мамандықты меңгереді, бұл оған бүкіл жұмыс ауысымы бойына, үнемі қауіпті діріл туғызатын жабдықтармен ғана жұмыс істемей, басқа жұмыс түрлерін де орындауға мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 9,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|