Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»
жүктеу/скачать 21,72 Mb. Pdf көрінісі
|
Nemtsov-E-lektr-tehnika-zh-ne-e-lektronika.-O-uly-
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖАРТЫЛАЙ ӨТКІЗГІШТЕРДЕГІ КОНТАКТІЛІК ҚҰБЫЛЫСТАР
| 13.2.
б Переход – өткел 13.4- сурет өткізгіштігінің күрт ұлғаюы орын алады. Сипатталған құбылыс көшкіндік тесіп өту деп аталады. Жартылай өткізгіштің қасиеттері электр тогының кернеулігі азайған кезде қалпына келеді. Осы арқылы көшкіндік тесіп өту жылулық тесіп өтуден өзгешеленеді, ол көшкіндік тесіп өтуден кейін электр өрісінің кернеулігі одан әрі ұлғайған жағдайда туындайды және жартылай өткізгіштің бүлінуіне әкеледі. ЖАРТЫЛАЙ ӨТКІЗГІШТЕРДЕГІ КОНТАКТІЛІК ҚҰБЫЛЫСТАР Жартылай өткізгіш аспаптарда р - және n - типті жартылай өткізгіштердің арасында да, сол сияқты осы жартылай өткізгіштер мен диэлектриктердің, сондай - ақ металдардың арасында да бөліну шекарасында туындайтын құбылыс пайдаланылады. р- және n- типті жартылай өткізгіштердің бөліну шекарасындағы контактілік құбылыстар. Талдау қолайлы болу үшін жартылай өткізгіштердің бөліну шекарасының идеалды жазық - параллель конструкциясын пайдаланамыз (13.4 - сурет, а ). Әуелі р - және n - типті идеалды жартылай өткізгіштердің бөліну шекарасындағы құбылысты қарастырамыз, онда термогенерацияны, яғни негізгі емес тасушыларды елемейтін боламыз. 346 Бос кемтіктер мен электрондар концентрациясының әртүрлі болуының салдарынан энергия көзінің ажыратылған тізбегінде жартылай өткізгіштердің бөліну шекарасының екі жағынан да р - типті жартылай өткізгіштен кемтіктер бөлігі n - типті жартылай өткізгішке диффузияланады (ауысады), ал n - типті жартылай өткізгіштен электрондар бөлігі р - типті жартылай өткізгішке диффузияланып, өз арасында толықтай рекомбинацияланады. Нәтижесінде жартылай өткізгіштердің бөліну шекарасының бойында р-n - өткелін тудыратын , р - және n - типті жартылай өткізгіштер жақтан сәйкесінше жылжымайтын теріс және оң иондардың қабаттары пайда болады. Екі қабаттың да зарядтарының абсолюттік мәндер бірдей. Осы қабаттардың арасында пайда болатын кернеулігі ξ электр өрісі бос кемтіктер мен электрондардың бөліну шекарасы арқылы одан әрі диффузиялануына кедергі болады. Электр өрісі кернеулігінің кейбір мәнінде р-n - өткелде бөліну шекарасы арқылы диффузия толығымен тоқтайды. Егер бөліну шекарасында (х = 0, 13.4 - сурет , б ) потенциал мәнін V (0) = 0 деп алсақ, онда потенциалдың р - және n - типті жартылай өткізгіштердегі таралуы мына тәуелділікпен анықталады: (13.3) р-n - өткелдегі Δ V потенциалдардың айырымы потенциалдық тосқауылдың биіктігі деп аталады. Егер р - және n - типті жартылай өткізгіштердің бос шеттеріне кернеуі U < 0 энергия көзін қоссақ, онда потенциалдық тоқсауылдың биіктігі ұлғаяды және тізбекте ток болмайды. Егер көз кернеуі U > 0 болса , онда потенциалдық тосқауылдың биіктігі азаяды да, тізбекте электр тогы пайда болады. Сәйкесінше, идеалды р-n - өткелде тек бір бағыттағы негізгі тасушылар диффузиясының электр тогы болуы мүмкін. Термогенерация р-n - өткелдегі процестерді өзгертеді. Сыртқы энергия көзінің әсерімен потенциалдық тосқауыл ұлғайған жағдайда ток нөлге тең болып тұрады. Термогенерацияның төмен қарқындылығының салдарынан осы токтың мәні жоғары болмайды. жүктеу/скачать 21,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|