Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»

e(f)
Д
У
2
 
У
4
 
5.3-сурет. Шифратордың графикалық белгіленуі
Салмағы 2 болатын келесі кіріс у
2
2,3,6,7 
нөмерлі, яғни, екінші белгілері үлкен 
разряд бойынша бірлікке ие нөмерлі 
кіріске сигнал берген кезде қозуы керек. 
Сәйкесінше у
2
де w/2 кірістермен 
НЕМЕСЕ элементімен құрылады. Сөйтіп жалпы алғанда 
у
к
w/2кіріс 
санымен НЕМЕСЕ элементімен құрылады.
Шифраторды практикалық іске асыру кезінде ЖӘНЕ-ЕМЕС 
элементтерін пайдалану тиімді болып шығуы мүмкін. Онда 
конъюнкция мен дизъюнкция операцияларының дуальдігімен сәйкес 
кіріс айнымалыларды инверсиямен алған дұрыс.
Қарастырылып отырған қарапайым шифратор келесідей 
кемшіліктерге ие:
■
Кіші сыйымдылықты шифраторларды өзара жалғап, ақпараттық 
сыйымдылықты (кірістер мен шығыстар санын) өсіру мүмкін 
емес;
■
Шифратордың дұрыс жұмысы үшін әрқашан кірістерінің біреуі 
қозған болуы керек. Басқа барлық жағдайларда шығыста 
алынатын сигнал кірістегі нақты жағдайды білдірмейді. Мысалы, 
қозған кірістер болмаса, онда шығыс сигнал нөлдік кіріс қозған 
жағдайдағыдай болады.
Бұл кемшіліктер 
артықшылықты
деп аталатын, айтарлықтай 
күрделі шифраторда болмайды. Бұндай шифратор қарастырылған 
шифратордай, бір кіріс қана қозған кезде жұмыс істейді. Бірнеше 
кіріс қозған жағдайда шығыста қозған кіріс нөмерлерінің кішісін 
көрсететін сан қалыптасады. Мәселен, егер 3,5,6 кірістер қозған 
болса, шығыста 3 саны қойылады.
Қозған 
кірістер 
болмаған 
жағдайды 
ерекшелеу 
үшін 
артықшылықты шифраторларда қозбаған белгісі бар шығыс деп 
аталатын Р қосымша шығысы болады. Осы шығыста қалыптасатын 
қосарланған айнымалы кемінде бір кіріс қозған кезде 0 мәнін 
қабылдайды, керісінше болса 1 мәнін қабылдайды. Инверсті (п = 5)
кірісті және 
(w
= 8) шығысты артықшылықты шифратордың шартты 
белгіленуі 5,.4-суретте көрсетілген. Шифратордың ақпараттық 
сыйымдылығын өсіруді мүмкін ету үшін оған Е қосымша рұқсат 
кірісі енгізілген. Осы мақсатта 
y
1
, y
2
, у
4
шығыстарын не ашық 
коллектормен, не үш қалыпта орындайды. 
X
E
айнымалысы рұқсат 

кірісінде 1-ге тең болса, шифратор қарастырылып отырған ережеге 
сай қызмет етеді. Керісінше жағдайда Р шығысында сигнал 1 мәнін 
иеленеді де, қалған шығыстар қозбаған қалыпқа (өтпеген) 
көшіріледі.
Шифраторлар сандық ақпаратты ақпараттық жүйеге енгізу 
құрылғыларында пайдаланылады. Мұндай құрылғылар әр пернесі 
шифратордың 
белгілі 
бір 
кірісімен 
байланысты 
болатын 
пернетақтамен жабдықтала алады. Таңдалған пернені басқан кезде 
сигнал шифратордық сәйкесінше кірісіне беріледі де, оның 
шығысында перне символына сәйкес келетін қосарланған сан пайда 
болады. Шифраторлар мультиплексорлар құрамына кіреді.
М у л ь т и п л е к с о р — бірнеше кірістердің біреуін талдауды 
жүзеге асыратын және оны өзінің шығысына жалғайтын құрылғы. 
Мультиплексордың шартты белгіленуі 5.5-суретте берілген. 
Мультиплексор бірнеше 
(D
0
,
D
1
, ...) ақпараттық кірістерден (А
0
, А
1
, 
...) адрестік шығыстардан, стробты сигналды беретін кірістен, 
Q
бір 
тура шығыс пен 
Q
инверсті шығыстан тұрады
. 
Стробты сигнал болмаған кезде 
(С
= 0) кіріс пен шығыс 
арасындағы байланыс та болмайды. 
С
= 1 кезінде шығысқа 
D
t
,
ақпараттық кірістердің нөмері қосарланған түрде адресті кірісте 
жазылғанынан логикалық деңгей беріледі. Мысалы, 
А
0
А
1
= 
= 11
2
= 
3
10
, 
Q
шығысына 3
10
, яғни D
3 
адресті ақпараттық кіріс сигналы 
беріледі.
 
 
 
 
5.4-сурет. Артықшылықты
5.5-сурет. Мультиплексатордың 
шифратордың графикалық бейнесі 
графикалық бейнесі

e(f)

жүктеу/скачать 5,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: