Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

275
ішкі (ішкі мүшелердің зақымдануы – қан тамыры, бауыр, көкба
-
уырдың және т.б.).
Ішкі қан кету өте қатерлі,  айқын көрінетін белгілерімен (бо
-
зару,  салқын  тер,  пульстің  болмауы,  есінен  тану).  Тыныштық 
сақтап, ішіне мұздай басып, дәрігер шақыру керек.
Сыртқы қан кеткенде  түсіне және пульсе қарап, қан тамы
-
рының қаншалықты зақымданғанын анықтаймыз. Күре тамыр
-
дан қан кеткенде қанның түсі алқызыл, пульс тез 
соғады, ал көктамырдан -  күңгірт – қызыл, қою 
болады.  Қанды  (  таңғышты  қысып,  басып  сала
-
мыз) тоқтату тиіс. Зақымданған дене мүшесі ( аяқ, 
қол, бас) көтеріліп тұру қажет. Ширақты тек қана  
ерекше жағдайларды 1,5 сағ жазда және 1 сағ қы
-
ста салады және міндетті түрде  ширақты салған 
уақытты  белгілейді.  Белгілі  уақыт  өткен  соң  ( 
жазба бойынша) ширақты босатамыз, ал егер қан 
тоқтамаса  қосымша  уақыт  тағыда  байлаймыз, 
бірақ 45 мин аспауы қажет.
Мұрнын жарақаттаған кезде қан тоқтату үшін 
жәбірленушіні  салқын  жерге  отырғызып,  басын 
сәл алға төмен ұстаймыз. Кеңсірікке  салқын ұсы
-
нылады. Танауды тығындаймыз. Нашатыр спиртін 
иіскеуге және сірке суымен уқалайды.
Талу  (  кенеттен  есенен  тану)    бастағы  ми
-
дың  қан  айналымының  бұзылуынан  пайда  бола
-
ды(ұрып алу, ұру, буындыру). 
Жәбірленген  адамды    еденге  жатқызып  (  аяқ 
бастан жоғары), ауаның кіруін қамтамасыз етіп; мүсәтір спиртін 
иіскетеміз, сірке суымен уқалаймыз.
Гравитациялық естен тану  - өте қауіпті жағдай, қатерлі сы
-
нық болған кезде пайда болады. Тыныштық сақтап, ауырсынға
-
нын  басып,  жылытып  (  жылытқы  қойып,  ыстық  салқын  шай 
беріп, кофе,арақ). Тасымалдау тиым салынады.
Ыстық  және  күн  көзі  өту  –  организмнің  күн  көзі  тигенде
-
гі  және  саунадағы  жағдайы  (  70  сурет).  Зақымданған  адамды 
көлеңкеге апарып,  салқын сумен уқалаймыз. Дәрігер шақыра
-
мыз. 
Күйік  адам  ағзасының  және  дене  терісін  шалғанына  қарай 
Күн көзі өту

жүктеу/скачать 34,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: