рак-эмбрионалды антигендер де пайда болады
(РЭА). Рак
жасушасы геномының жұмысы белсендi түрiнде, басқа тiндерге зиянды
әсерiн тигiзуiнiң нәтижесiнде iсiк жасушасының бетiнде
басқа тiндерге тән антигендер пайда болады
(гетеромүшелiк антигендер). Қазiргi кезде iсiктер түрiмен бiрлескен көпшiлiктi
эмбрионалды антигендер анықталған. Оның iшiнде толық зерттелген: альфа-
фетопротеин, карцино-эмбрионалды антиген, эмбрионалды сульфоглико-
протеин, Н-цитокин, Реган фосфатазасы, т. б. Рак-эмбрионалды
антигендердiң аурулар қан сарысуында анықталуы рактың ерте
анықталуына мүмкiндiк бередi.
Альфа-фетопротеин адам
iсiктерiнде
бiрiншi
анықталған
эмбрионалды антигендердiң бiрi. Ол аурулар қанында және бауыр
гепатоцеллюлярлы iсiктер жасушаларында кездеседi, сонымен қатар,
аналық және аталық жұмыртқа бездерiнiң тератобластомаларында
кездеседi. Бұл антиген асқазан iсiгi бар ауруларда, қуық асты без iсiгiнде
және асқазан iсiгiнiң бауырға жайылуы кезiнде қан сарысуында кездеседi.
Карцино-эмбрионалды антиген ауру қанында серологиялық әдiс
көмегiмен анықталады және тiк iшек, тоқ iшектiң қатерлi iсiгi
жасушаларында табылады.
Эмбрионалды сульфогликопротеин асқазан шырышты қабатының
қатерлi өзгерген жасушаларында байқалады, ал
Н-цитокин асқазан-iшек,
сүт безi, өкпе, қуық асты безi, қалқанша без, лимфогранулематоз сияқты
қатерлi iсiгi бар аурулардың қан сарысуында анықталады және ол жүктi
әйелдердiң қан сарысуында табылған.
Реган фосфатазасы қатерлi өкпе және асқазан-iшек жолдары
iсiгiнде 10-20% жағдайда болады. Бұл фермент плацентаның сiлтiлi
фосфатазасымен бiрдей, ол плацентамен түзiледi және жүктi ана қанында
кездеседi.
Тәжiрибелi зерттелуде жануарлар қатерлi iсiктiң жасушаларында,
шақыру тәсiлiне қарамастан (әртүрлi онкогендi вирустар, химиялық
канцерогендер,
сәулелену),
бiрнеше
рак-эмбрионалды
антигендер
табылған. Бұл антигендердiң қатерлi жасушаларда пайда болуы маңызды
және ол iсiктегi эмбрионалды гендердi жаңартып, жұмыс iстеуiн
айқындатады. Бұл гендердiң тежелуi вирус геномымен шақырылады және
жасушаға
химиялық,
физикалық
канцерогендердiң,
гормондардың
әсерiмен туындайды.
Сөйтiп, қатерлену кезiнде iсiк жасушаларында екi үрдiс бiрдей
жүредi:
