Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев

262 
 
 
 
Нуржігіт Алтынбеков 
беттерін ажыратады. Ми сыңарларының бетінде көптеген 
жүлгелер, sulci cerebrales, 
пен 
қатпарлар, gyri cerebrales, 
орналасады.
Мидың әр сыңарының жоғарғы - латералды беті бассүйек төбесінің бедеріне 
сәйкес дөңес, ал мидың медиалды беті 
жалпақ болып келеді. 
Бұл саңылаудың тереңінде 
мидың үлкен дәнекері – 
сүйелді дене, corpus callosum, 
жатады. 
Мидың 
төменгі беті 
бассүйек негізінің ішкі бедерін қайталайтындықтан тегіс 
емес. Оның артқы бөлігі - ми 
сабауының, 
алдыңғысы – 
бойлық 
саңылаумен бөлінген 
маңда
йлық 
үлестердің, ал бүйір жақтары - сәл алға және төмен қарай 
шығып тұрған 
самай
лық 
үлестері
нің төменгі 
беттері болып табылады, 
Маңдай
лық 
үлестердің төменгі бетінде орналасатын пішіні ұршықтәрізді 
иіс сезу 
буылтығы, 
bulbus olfactorius, 
ар
тқа 
қарай 
иіс сезу жолына,
tractus olfactorius, 
одан әрі 
иіс 
сезу үшбұрышына,
trigonum olfactorium, 
жалғасады. 
Иіс сезу буылтығына бассүйек 
нервтерінің I жұбы – 15-20 жіңішке иіс 
сезу нервтері, nn.olfactorii,
келеді. 
Әр иіс сезу 
үшбұрышының артқы жағында, ми затына ұсақ тамырлар өтетін көптеген тесіктері бар 
алдыңғы тесіктелген зат, substantia perforata anterior,
орналасады (мидың жұмсақ 
қабығын алған кезде жақсы көрінеді). Оң және сол тесіктелген зат арасынан өтетін 
көру 
қиылысының, chiasma opticum, 
нерв талшықтары артқы жағында 
көру жолына,tractus 
opticus,
жалғасады. 
Көру қиылысының артында орналасқан 
сұр төмпе, tuber cinereum, 
төмен 
қарай 
құйғышқа, infundibulum, 
ал ол бассүйек негізіндегі түрік ер
тоқымының 
шұңқырында орналасатын 
гипофиз
ге, 
hypophysis, 
жалғасады. 
Ар
тқа 
қарай бір-бірімен жанасып орналасатын 
емізіктәрізді денелер, corpora 
mamillaria, 
мидың ақ затымен жабылған. Олардың ішінде орналасатын жасушалық 
ядролар иіс сезу миына жатады. Емізіктәрізді денелер
дің артында, 
бүйір жақтарынан 
ми 
аяқшаларымен, pedunculi cerebri, 
шектелген 
аяқшааралық шұңқыр, fossa interpeduncularis, 
орналасады. Шұңқырдың түбі 
артериялар өтетін 
көптеген тесіктермен тесілген,
сондықтан 
артқы тесіктелген зат, substantia perforatаe posterior, 
деп аталады. Әр аяқшаның 
медиалды жүлгесінен 
көзқозғалтқыш нерв,
n.oculomotorius, 
(ІІІ жұп
), аяқшаның латералды 
жағынан бассүйек нервтерінің IVжұбы – 
шығыршық нерві,n.trochlearis,
шығады
. Бұл XII 
жұп бассүйек нервтерінің ішіндегі,мидың негізінен емес,артқы (дорсалды) бетінен 
(ортаңғы мидың төменгі шекарасынан) шығатын жалғыз нерв.
Одан кейін 
пішіні төртбұрышты, көлденең 
жатқан, 
алдынан үлкен ми 
аяқшаларынан, артынан сопақша мидан терең жүлгелермен бөлініп тұратын 
көпір,pons, 
орналасады. Көпір бүйір жақтарынан біртіндеп мишық затына енетін 
мишықтың ортаңғы 

263 

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: