Оқулық Ѳнделген ж әне толықтырылған 2-басылым
XXIX Тарау. Психиатриядағы ургентті жағдайлар АУЫР АҒЫМДАҒЫ ДЕЛИРИЙ
жүктеу/скачать 11,02 Mb. Pdf көрінісі
|
Sarsembaev-K.T.-Kn.-Psihiatriya
| 372
XXIX Тарау. Психиатриядағы ургентті жағдайлар АУЫР АҒЫМДАҒЫ ДЕЛИРИЙ Делирий жедел органикалык психоздардың ішінде ең жиі кездесетіні болып табылады. Оның себебі соматикалык аурулар, ми канайналысының жедел бұзылысы, кызбамен бірге жүретін инф екциялы к аурулар, жедел уланулар (мысалы, атропинмен немесе бронхиальды астмаға карсы заттармен), травма- тикалы операциялардан кейінгі жағдайлар және алкоголизм мен наркомания кезіндегі абстинентті синдром бола алады. Делирийдің пайда болуы ағзаның барлык корғаныстык күшінің күрт декомпенсациялык күйін білдіреді. Көптеген жағдайларда уакытылы көмек көрсеткенде, толык айығуға кол жеткізуге бола- ды, дегенмен, жалпы алғанда, делирийді аса кауіпті, өмірге кауіп төндіретін жағдай деп карастырған дұрыс. Д елирийдің пайда болуын наукастағы түнгі уакытка карай күшейетін мазасыздык, ұйкысыздык, ұйкыға кету кезінде коркыныш ты түстер көру білдіреді. Кешірек мол сахна тәрізді (басым көру) шынайы галлюцинациялар, абдыраушылык, психомоторлы козу, орын мен уакыт бойынша бағдарлаудың бұзылысы пайда болады. Ауыр ағымды делирийдің белгілері айқын кажу, АҚ тө- мендеуі, наукастың төсек деңгейіндегі ретсіз кимылдары, мағынасыз күбірлеу, наукастармен контактінің болмауы (мусситирлеуші делирий) немесе күрт ретсіз козу, артериялык гипертензия, козғалыс координациясының бұзылысы, дене температурасының көтерілуі (гиперкинетикалык делирий) болып табылады. Кейде сананың терең күңгірттенуімен және әдеттенген кәсіби кимылдар жаса- умен жүретін (наукас күрекпен, балғамен жұмыс жасап жаткан тәрізді, кол астындағы адамдарға нұскау беріп жаткандай) кәсіби делирий дамиды. Делирий кезіндегі козу коршаған ортадағы адамдарға және наукастың өзі үшін кауіпті әрекеттердің себебі болуы мүмкін. Қозу жағдайын басу үшін транквилизаторлар инъекциясы (4 -6 мл 0,5% диазепам ерітіндісі, көктамырға баяу енгізген дұрыс) немесе нейролептиктер (0,5% 2 -3 мл галоперидол ерітіндісі немесе 0,25% 1 -2 мл дроперидол ерітіндісі) колданылады. Кейде косымша бұлшык етке димедрол енгізіледі (2-1 0 мл 1% ерітіндісі). Гексенал (10% 10 мл дейін ерітіндісін) немесе 20% натрий оксибутираты ерітіндісін (30-40 мл дейін көктамырға тамшылатып). Тыныштандыратын заттарды енгізуде сактықгы сактау керек, өйткені олардың басым көпшілігі тыныс бұзылысын шакырады. Қауіпті қозу куйі болмаған жағдайда психофармакотерапиядан мулдем бас тартқан жөн! Делирийді токтатуда делирий дамуына алып келген негізгі себепке әсер ету (инфекциялык үрдісті, кантамырлык жеткіліксіздікгі, алкогольді абстинентті синдромды емдеу), арнайы емес дезинтоксикациялык терапия жүргізу және ауыр метаболикалык бұзылыстарды коррекциялау маңызды болып табылады. Делирий негізінде әрқашан энцефалопатия жатқандықган, ноотроптар (тәулігіне 30 мл дейін 20% пирацетам ерітіндісі) және дәрумендер тағайындау көрсетілген. Ішілген және ерітінді түрінде енгізілген сұйықтық мөлшерін, және де зәр көлемін өлшеу кажет. Сұйыктык ағзада тұрып калғанда, зәр айдағыш заттар енгізіледі (2 -4 мл 1% фуросемид-лазикс ерітіндісін көктамырға жылдам ағыммен). Делирийдің ауыр формалары реанимация бөлімшесіне ауыстыруды және су-электролиттік баланс және ҚСО (кышкыл сілтілі орта) бұзылыстарымен, Эпилепсиялық статус 373 жүрек-қантамыр және тыныс жеткіліксіздігімен, ми ісінуімен, қосылған өкпе инфекциясы мен, бауыр функциясы бұзылыстарымен күресу бойынша іс- шаралар кешенін өткізуді қажет етеді. Делирийдің типті ұзақтығы бірнеше күнді құрайды. Осы уақыт аралығында сана күңгірттенуі және өнімді симптоматика (галлюцинация, сандырақ, бұрыс жүріс-тұрыс) сақталады. Емдеудің алғашқы күндерінде-ақ өнімді симптомати- каны толық жоюға табанды талпыныс жасау жөн емес, седативті заттарды көп мөлшерде беру тек дәрілік ұйқы шақырады (наркоз), ол өз кезегінде психоз жағдайын ұзартып, табиғи қалпына келу үрдістерін қиындатады. Қажалулар мен гипостатикалық пневмонияны болдырмас үшін күндізгі уақытта науқас төсекте отырып, өздігімен су ішіп, мүмкін болса, орнынан көтеріліп дәретханаға баруы қажет. Қозу түнгі мерзімде күшейетіндіктен, седативті заттардың кешкі дозалары жоғары болуы керек. жүктеу/скачать 11,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|