Топтастырылган заттардыц бѳлініп алынған қасиеті түрлі каркьшда
ангарьшады, кѳрінісіндегі барша айырмашылыктар жойылады да, мейлі
ол саналы немесе бейсаналы түрде болсын, эр түрлі заттардағы осы
көрінудің өзі бір-біріне теңестіріліп, біріктіріледі (кызыл түс, домалак
форма).
Үшінші кезең екіншісімен тығыз байланысты идеалдандыру немесе
біржола айкындалу шегі болып табылады. «Қызыл түс» жэне «домалак»
сияқты абстракцияларды қалыптастыра отырып, біз объективті өмірде
беткабаты дэйім жэне барлық жағдайда тек бір гана энергиямен, түсі
166
жаіынан да бірдей сезім тудыратын тербеліспен, жиілікпен жарык
шағылыстыратын заттар болмайтынын естен шығарамыз. Дәл сол
сиякты, беткейіндегі барлык нүктесі кашан да кадағаланар нүктеден,
орталықтан бірдей кашыктыкта орналасатын накты заттар болмайды.
Табиғат зандарының өздері бұған шектеу қояды. Бірак абстракциялау
үдерісінде біз мүддемізге сай келетін касиеттерді таза күйінде аламыз
да, птынпығынпа бұл касиеттер нактылыкты өмір сүрмейтіндігіне
карамастан, ол шектеулерден «аттап» кетеміз. Идеалдандыру деген осы.
Ол дараланған сол касиет пен заттар- ДЫҢ сэйкес топтарын
қалғандарынан бөліп алып, олардың ерекшелігін тануға мүмкіндік
береді. Төртінші кезең - атау рэсімі (процедурасы). Бөліп алынған
қасиетке сэйкес сөз немесе сөз тіркесі беріледі. Яғни, белгілік көрінісі,
мысалы, «қызыл түс» немесе «домалак». Осьдан бастап бұл белгілік
көрініс сол касиет пен сәйкес заттардың тобы туралы ұғымды білдіреді.
Қасиетгерді сипатгау, яғни, белгісі - үғымның мэнін, ал касиеттері
бірдей заттардың жиынтығы ұғымның машнасын білдіреді.
Көріп отьфғанымыздай, эмпирикалық, сезімдік жэне рационалдык
Достарыңызбен бөлісу: |
