болып табылады. Бұл жағдайда әлемнің объективті зандары ғылым
заңцарында барынша толық емес, шартты, жакын, объективті элем
байланысын қайталайтын ерекше формада
-
аралары логикалык
байланыстармен
бекітілген
ерекше
ғьшыми
абстракциялардың
көмегімен
бейнеленеді.
Алайда
ғылымның
барлык
зандары
эмпирикалык корытынды ретінде пайда бола бермейді.
Бастапкыда көптеген ғылым зандары гипотеза (грекше hipothesis -
негіз, жорамал) формасында көрінеді. Гипотезалар бұл толығымен
бекітілмеген, дэлелденбеген, белгілі мөлшерде тана негізделген
болжамдар, жорамалдар. Өздерінің логикалык формасында олар, әдетте
мына түрдегі пікірлер кейпінде болады: "егер А жүзеге асса, онда өзгесі
де іске асады", "егер А жэне В арасында R катынасы болса, онда
олардың арасында Q катынасы да болады" жэне т.б. Гипотезалар екі
үлкен топка бөлінеді:
айғактык жэне
теориялык
гипотезалар.
Алғашқылары - жекелеген заттар, жатдайлар мен үдерістер туралы
болжамдар мен жорамалдар. Мысалы,
оған Айдың беткейінің
кұрылысы, оның минерологиялык жэне физика-химиялык күрамы
туралы көптеген гипотезаларды жаткызуға болады. Айға кеңестік
автоматгы лабораториялар қонып, жерге оның беткейі туралы дэл
ақпарат беріп, оның топырағын алып кайта оралғаннан кейін бұл
гипотезалар аныктығының шамалысы ғана қалды да, олардың өзіне де
түзетулер енгізіліп, ал калғандары теріске шығарылды немесе
фальсификацияланды (латынша falsitificaze - колдан жасау, бүрмалау).
Екінші топтағы гипотезаларға, мысалы, Д.И.Менделеевтің химиялык
элементтердің касиеттері өзгеріп жэне мерзімді түрде кайталанып
Достарыңызбен бөлісу: |
