Кәсіби этиканың маңызды категорияларының қатарына абырой
категориясын жаткызуға болады. Кәсіби абырой - бұл өз борышын жан-
тәнімен орындаудың жоғары әлеуметгік кұндылығын (қажеттігін жэне
маңыздылығын) түсіну жэне оны коғамдық көзқараспен тану.
Абырой категориясы намыс категорясымен тығыз байланысты.
Бұл категориялар іс жүзінде өздерінің объективтік мазмұны бойынша
сэйкес келеді, бірақ оларды нысандары бойынша ажыратуған болады.
Абыройды бағалау — бұл қоғамдық көзқарасты бағалау, ал намысты
бағалау — бүл, ең алдымен, тұлғаның өз қалауы бойынша жүзеге
асырылады. әрине, намысты бағалау қоғамдық көзқарастан алшак
жүзеге аса алмайды, алайда, бұл жерде өзіндік бағалау ерекше ролді
иеленеді. Ал бүл бағалау, өз кезегінде, түлғаның қоғам алдындагы
жетістіктерін сезінуімен негізделеді.
«Намыс»
ұғымы
Д.
Кішібековтың
пікірінше,
адамгершілік
касиеттің
ең
бағалы
көріністерінің біріне жатады. Әрине, намыстың түрлері көп. Ол отандык
намыс, үлтгық намыс, діни намыс, жершілдік намыс, рулык намыс,
жыныстық намыс, жанүялық намыс, мамандык намыс болып бөлініп
кете береді. Намыс бар жерде жігер бар, қайсарлык, алған максатка жету
үшін киындыктарды жеңе алатын табандылык бар. Намысы жоқ, ар-
ұяттан, тіпті адамдык бейнеден айырылады. Намыс азаматтыктың басты
бір көрінісі. Қазақ халқының тегі нашар емес. Ол мықты халық. Онда
намыс та, жігер де, батырлык та болған. Оның негізі де бар. Тарихкз
үңілейікші. Александр Македонский көп әскерлерімен Орта Азия
жерлеріне енгенде мықты каруланған күштің қарсылығына тал болтан,
231
|
