Ежелгі Грекия философиясынын биік шывдарынын бірі үлы
ғүлама Аристотель (б.д.д. 384-322 жж) болды. Ол философияның өз
алдына басқа ғылымдардың мәселелерін философия тұрғысынан караған
алғашқы ойшыл-филоосф. Ол
Стагир каласында дүниеге келді. 17
жасында Платоннан дәріс алған, ал 41 жасында ¥лы Александрдың
(Македонский) тәрбиешісі болған. Ол Афиныда ликей,
немесе
перипатетиктер (кыдырып жүріп сұхбабттасу) мектебі деп аталатын оқу
43
орынын ашты. Аристотель сол кездегі ғылымдардың барлык саласында
ат салысып, көптеген еңбектер жазып калдырған: “Категориялар”,
“Аналитика”
(І-ІІ
томдар),
“Топика”,
“Физика”,
“Метафизика”,
“Этикалык трактаттар”, “Саясат”, “Риторика”, “Поэтика” т.б.
Аристотель білімінің тарау аумағын карастыра келіп, екі түрлі
философияның бар екендігін айтады. “екінші философия” - физиканың -
пэні материя мен үздіксіз козғалыста жэне өзгерісте болатын сезімдік
заттар болса, “бірінші философия” - метафизиканың карастыратын
мәселері - табиғи кұбылыстардан тыс жаткан, өзгермейтін, мэңгі,
козғалмайтын мэнділік. Оны танып-білу табиғатты танып білуден
кұндырак, сондыктан философия физиканың алдынлда тұрады да,
“бірінші философия” - деп аталынады.
“Бірінші философия” бір жакты карасак, дүниенің алғашқы
бастамасы кұдайға байланысты мэселелерді карастыратын болғандықтан
теология деп аталуы керек сиякты. Бірак кұдайдың өзі алғашкы
бастамалардың бірі болғандыктан жэне филocjфия мэнділіктердің
алғашкы бастамаларын ғана қарастырмай, оның себептерін де
зерттегендіктен, ол теологиядан элде кайда ауқымдырак жэне тереңірек.
Достарыңызбен бөлісу: |