салыстыра отырып ол осы окшау мәдени-тарихи типтер туылғаннан
өлгенге дейінгі барлык кезендерден өтеді деген корытындыға келді.
Мәдени-тарихи типтер этнографиялык жағдайдан мемлекеттік, ал одан
кейін өркениетке дейін ұзак эволюциядан өтеді. Н.Данилевский олардың
дамуының кейбір заңдылыктарын атап өтеді:
1. Бір тілдік топка жататын халык мэдени-тарихи типті білдіреді,
егер ол тарихи дамуға кабілетті болса жэне балалык шактан өтсе.
2. Мэдениетгің
пайда
болып,
дамуы үшін халык саяси
тәуелсіздікке қол жеткізуі тиіс.
3. Бір мэдени-тарихи типтің өркениеттік бастауы өзге типтегі
халыктарға
беріле
алмайды.
Мысалы,
ағылшындар
европалык
өркениетті Үндістанға көшіруге тырысканмен, онан түк шыкпады.
Сонымен катар бір өркениеттің жекелеген белгілері мен элементтері
өзгелеріне отарлау аркылы сінуі мүмкін (ағылшьгндар өз өркениетін
Солтүстік Америкаға жэне Австралияға көшірді); егу аркылы, яғни
белгілі бір нэрсені өзге денете егу (мысалы, мысыр денесіндегі
эллинистік Александрия); өзара ұрыктандыру аркылы, бұл жағдайда бір
өркениеттің кұндылығын егер ол ұқсас болса, екіншісі пайдалана алады.
Мэдени-тарихи типтер діни, эстетикалык, саяси және элеуметтік-
эконмикалык белгілерімен ерекшеленеді жэне осы аталған
әрекет
салаларының барлығында жасампаз бола бермейді. Мысалы, грек
өркениеті эстетикада жетістікке жетсе, семиттіктер - дінде, ал,
римдіктер - кұкык пен саяси ұйымдастыру салаларында жетістіктерге
жетті. Ол он мэдени-тарихи типтерді бөліп көрсетеді: мысырлык,
кытайлық,
ассирия-вавилон-финикиялық,
халдейлік
немесе
Достарыңызбен бөлісу: |
