табылады. Бұл уакыт казіргі адамның типін калыіггастырған рухани
дәстүрлердің Қытайда, Үндістанда, Персияда, Палестина мен Ежелгі
Грекияда бір мезгілде, яғни б.з.д. 800-200 жылдар аралығындағы пайда
болу кезеңі.
“Белдеулік дэуір”-
ғұрыптык
табынушылыка
тэн
мифологиялык сана мен пұтка табынушылыктың орнына жаңа элемдік
діндер мен философияның келген уакыты. Бул дэуір адамның элемге
жэне өзіне деген жаңа катынасын калыптастырды: өзінің өткіншілігін, өз
өмірінің жұтандығын сезіну, трагедиялык күнә алдындағы шарасыздык.
Бұл эсіресе грек трагедиялары мен ертееврей пайғамбарларының
уағыздарынан айкын көрінеді. “Адамзат болмысының бұл жалпы
өзгерісін рухтану деп атауға болады... адам енді өзіне тұйыкталмайды.
Адам өз-өзін қаперіне алмайды, сондыктан жаңа шексіз мүмкіндіктер
үшін апшк”, - деп тұжырымдайды К. Ясперс. Рухтың осы оянуымен ол
осы уакытка дейін оқшау өзара байланыссыз мэдениеттерге бөлініп
келген адамзаттың жалпы тарихын осы кезден бастап санауды усынады.
Демек, халыктар арасындағы нағыз байланыс рулық та, табиғи да емес,
рухани байланыс болып табылады.
Осылайша, Ясперс бүкіл тарихи прогресті тарихқа дейін және
бүкіпәпемдік тарих деп бөледі. Ол элемдік тарихтың схемасы мынадай
торт кезеңнен кѳрінеді: тарихка дейін, ерте мэдениеттер, “белдеулік
уацыт ” кезеңі жэне техника гасыры. Тарихка дейінгі кезең - “прометей
дәуірі”- адамның калыптасу кезеңі: тілдің, еңбек кұралдарының пайда
болуы,
отты
пайдалануды
үйрену.
Онан
кейін
“жүздеген
мыңжылды ктарға
созылған
тарихка
Достарыңызбен бөлісу: |
