Оқулық o p s 3 философия негіздері
сатысына - логика мен математика, екінші сатысына - жаратылыстану
жүктеу/скачать 13,05 Mb. Pdf көрінісі
|
| сатысына - логика мен математика, екінші сатысына - жаратылыстану
ғылымдары, үшінші сатысына - философияны жаткызады. Демек, философияның нактьшы ғылымдарға өте жақын екендігін, олармен тығыз байланыста болып, арка сүйетіндігін көре біліп, дүрыс айтқан. Шығыс перипатизмнің тарихында акыл-ойдың төрт түрін атап көрсеткен концепциясы үлкен рөл атқарды. Оларды - мэңгі әрекетшіл “белсенді акыл-ой”, “бейжай, енжар акыл-ой”, “жол-жөнекей қосылған акыл-ой”, “жарияшыл акыл-ой” деп сүрыптайды. Ал, Аристотельдің он категориясының орнына әл-Кинди бес категорияны рухани түпнегіз етіп алуды ұсынады. Олар - материя, форма, козғалыс, кеңістік жэне уакыт. Өзінің ғылыми ізденістерін әл-Кинди астрологиямен болашакты болжау ісімен үштастыруға талпынған. Оның бұл әрекеті ислам дініне келісе бермейтін кейбір пайымдаулары, исламның кейбір жактаушыларына ұнамай, олар әл-Киндидің біраз кітаптарын өртеп жіберген болатын. Сондыктан да оның біраз шыгармалары біздерге жете қойған жок. Әсіресе оларды катты ашуландырып, өшіктірген нэрсе әл- Киндидің кұранға сенімсіздікпен қараған кейбір ойлары болды. Қорыта айтар болсак эл-Кинди ілімінің араб тілді мұсылмандык шығыс философиясының шығыстык перипатетизм ағымының араб мұсылман әлеміне кеңінен өркен жаюына өзінің тиісті үлесін қосты деп айта аламыз. Одан арғы шыгыс перипатеетизмнің дамуы эл-Фараби (870-950 ж) жэне Ибн Сина (980-1037 ж) есімдерімен тікелей байланысты болды. Әл-Фараби (870-950 жж) тарихымыздағы үлы түлғалардың бірі, ислам дүниесінің ең ірі, атағы әлемге жайылған гүлама философы, Аристотельден кейінгі “екінші ұстаз” атанған Әбу Насыр эл-Фараби жүктеу/скачать 13,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|