өмір сүрген. Бірақ бұл олай ма? Олай емес. өркениет, философия,
мэдениет шығыста да, батыстағыдай әркилы жолдармен жүріп, дамып
келеді. Бұл алшактык
шыгыстың қоғам дамуның ерекшелігінен
көрінеді. Яғни бұл мәденеиті мен философисындағы ерекше өз көрінісні
тапқан, кайталанбас өз тарихы, салт-дәстүрі бар дербес шығыс коғамын
көрсетеді.
Өкінішке орай кезінде үлы Гегель де батыс философиясы шығыс
философиясынан
элдеқайда
жоғары
деп
бағалағанын
оның
концепциясынан көреміз. Мұның бэрі отаршылдыктың көптеген
ғасырлары шығыс ойларының пессимистігі, инерттілігі делінетін
менсінбей караушылыкпен белгілі. Шығыс философиясына үңіле зер
салсак, оның ешкашан жалпы болмағандыіын, ең аз дегенде, үш дербес
бағытта, үнді, қытай, араб мұсылман болып дамығандығын көреміз.
Бұдан біздің пайымдайтынымыз, шығыс философиясының өзіндік
бір дербес ерекшелігі бар, ешқандай бұлжымай катып қалған филосфия
түрлерінің
болмауы.
Қайта
бағыттардың
әртүрлі
калыптарына,
өміршеңдігіне, даналығына коз жеткіземіз. Сондыктан да біздің бұл
бөліміміз шыгыс философиясының бір бұтағы болған араб жэне түркі
тілдес орта гасырлык мұсылмандык ншғыс филосфиясына арналып
отыр.
Осы бір түста тарихи зандылыкка сәйкес философиялык ғылыми
ойдың даму орталығы ортағасырлық исламдык шығысқа ойысты да,
сонау XI ғасырға дейін мәдени өркендеудің негізгі ошағы сонда болды.
52
Орта ғасырлық шығыста VIII-IX ғасырларда Батые Еуропаның
мәдениеттік даму деңгейі төмен дэрежеде қалып қойған кезде араб тілді
Достарыңызбен бөлісу: |
