Оқушылардың «Өркен» ғылыми қоғамы Идрисов Мәди 10 сынып Үсенов Асылхан 10 сынып алгебралық есептерді геометриялық ТӘсілмен шешу

§ 3. Математикалық программалау есебі

жүктеу/скачать 0,67 Mb. бет 7/12 Дата 16.06.2022 өлшемі 0,67 Mb. #146702

Бұл бет үшін навигация:

• Есептің қойылуы

§ 3. Математикалық программалау есебі. Математикалық программалау экстремальді есептерді және олардың шығару тәсілдерін зерттеумен айналысатын математикалық пән болып табылады. Жалпы жағдайда экстремальді есептердің математикалық қойылымы: шарты сақталатындай функциясының ең үлкен немесе ең кіші мәнін анықтау [5]. -мақсат функциясы, ал шектегіш деп атала­ды. Мақсат функциясы сепарабельді деп аталады, егер ол бір айнымалыға тәуелді функцияның қосындысымен өрнектелсе, яғни болса. Есептің қойылуы: Мына функцияның (1) мұндағы тұрақтылар, (2) шарты сақталатындай ең кіші мәнін табу керек. Геометриялық тұрғыдан қосындысы ұзындықтары |x|¸ |y| және |z| болатын үш кесіндінің қосындысын кескіндейді. Т алдау: Айталық, x>0, y>0, z>0 , ендеше d>0 . Берілген функциядағы және өрнектерінің әрқай­сысы геометриялық тұрғыдан катеттері берілген тік­бұрышты үшбұрышты салу есебі болып табы­лады. x, y, z катеттері өзара параллель болатындай етіп осы үш­бұрыштарды бір-біріне жалғастыра салайық (сурет 6) . Сонда ал . AEDC сынық сызығының әрбір үзбесінің ұзындық­тары­ның қосындысы – u -ға тең. Сынық сызықтың ұзындығы кесінді ұзындығынан кем бола алмайды. Ендеше AE + ED + DC ≥ AC. Теңдік белгісі E, D нүктелері AC кесіндісінде жатқан жағдайда ғана орындалады. Демек min(u)=AC . Салу. Катеттері – ға және (a+b+c) - ға тең тікбұрышты үшбұрыш саламыз. Сонда берілген x+y+z=d шарты сақталатындай u функциясының ең кіші мәні АС – гипотенузасының ұзындығы болады. Зерттеу: а) x<0, y<0 және z<0 . Бұл жағдайда d<0 болады да салу жұмысы қарас­тырылған жағдайға келеді. ә) x, y, z сандарының екеуінің таңбасы бірдей, ал үшіншісінің таңбасы өзгеше болсын. Айталық x<0, y<0, z>0 болсын. Бұл жағдайда бір-біріне жалғастыра салынатын тікбұрышты үшбұрышты 7-суретте көрсетілгендей етіп орна­ластырамыз. Сонда Ендеше пайда болған AEDC сынық сызығының ұзындығы осы сынық сызықтың ұш­тарын қосатын АС кесіндісінің ұзындығынан кем бола алмайды. Яғни . О лай болса, ұзындығы z - ке тең АВ кесіндісін алып, В нүктесінен бастап ВА кесіндісіне ұзындықтары |x| және |y| кесінділерін жалғастыра салып, – нүктесін табамыз. Енді салу есебі катеттері AB' және (a+b+c)- ға тең тікбұрышты үшбұрыш салу есебіне келеді. Қорытынды: Берілген (1) , (2) есепті шешу, геометриялық тұрғыдан, катеттерінің ұзындықтары d және (a+b +c) болатын тікбұрышты үшбұрыштың гипотенузасын табу есебіне келеді. Ендеше Пифагор теоремасы бойынша min(u)= = . Мысал. функциясының x+y+z=8 шарты сақталатындай ең кіші мәнін тап. Шығару жолы. . Ал, Олай болса , min(u)= = . Жауабы : 12,8. жүктеу/скачать 0,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу: