Өзін-өзі реттеу психологиясы дегеніміз не?
Балалар өзін-өзі реттеуді қалай үйренеді?
жүктеу/скачать 26,71 Kb.
|
?ç³í-?ç³ ðåòòåó ïñèõîëîãèÿñû äåãåí³ì³ç íå?
- Бұл бет үшін навигация:
- Марта Бронсон
- Капанна-Ходждың
| Балалар өзін-өзі реттеуді қалай үйренеді?
Зерттеу балалардың көпшілігі 3 жастан 7 жасқа дейін мінез-құлық өзін-өзі реттеу дағдыларында жылдам жетістіктерді көрсететіні туралы тұжырымдарға назар аударады, тіпті мектепке дейінгі жаста. Балалардың бұл дағдыларды қалай алатынын білу ата-аналарға оларды үйде үйретуге және нығайтуға көмектеседі. Капанна-Ходж: «Балалар сынақ және қателесу процесі арқылы өздерінің эмоциялары мен мінез-құлқын реттеуді үйренеді», – дейді. «Олардың проблеманы шешуге қалай қарайтыны және өз қателерінен үйренетіні және басқалардан алатын реакциялары олардың өзін-өзі реттеуді қалай үйренуіне көп байланысты», – деп қосады ол. Марта Бронсон (2000) мектеп жасына дейінгі балалардың когнитивті дамуын зерттеген. Марта Бронсон өзін өзі реттеудің төрт факторын атап көрсетті. · когнитивті өзін-өзі реттеу, метатаным Өз мүмкіндігін біледі. Мысалы: Постер салуда мен сызамын, мен бояймын мен қорғаймын деп жұмысты өзара бөліп алуы оқушылардың өз мүмкіндігін білгенінің дәлелі.Бұрын естіген сөзді өз мақсатында пайдаланады. Мысалы: Алижаннан естіген кемпірқосақ шығу үшін аздаған жаңбыр тамшылары және күн болуы керек деген тұжырымды оқушылар өз сөздерінде қолданды. · эмоциялық өзін-өзі реттеу: «эмоциялық зият» Жаңа тапсырманы сеніммен орындайды. Мысалы: Тәжірибе кезеңіндегі оқытудың топтық әдісімен ұйымдастырылған әрбір тапсырманы оқушылар асыға күтіп отырды. Демек тапсырманы орындай алатынына сенімдері мол. Алға басуды бақылайды жəне тиісті тəсілмен көмек іздейді. Мысалы: Өз пікірлері басқа топпен салыстырғанда төмендеу болып қала ма деген абыржу байқалды, қате деген пікірлерді жолай жөндеп отырды. · әлеуметтік өзін өзі реттеу: «ақыл-ой теориясы» Тапсырманы қашан əрі қалай шешуді келіседі. Мысалы: Құрдастарымен əлеуметтік мəселені шеше алды. Бірге жəне кезектесіп жұмыс істеді. Құрдастарымен бірлескен жұмысқа қатысты. Топ мүшелерінің сезімін түсінді, көмектесті жəне қолдау білдірді. *ынталандырушылық өзін-өзі реттеу: игеру бағдары. Тапсырманы шешкенді ұнатады. Мысалы: Оқушылар сабақта бір бірін бағалауда, кері байланыста өте белсенді болды. Әрбір тапсырманы асыға күтіп отырды. Ендеше осылай жұмыс істеу оларға ұнады. Капанна-Ходждың өзін-өзі реттеу дағдыларын үйретудің сүйікті тәсілдерінің бірі - физикалық қиындықтар мен көңілділіктің араласуын тудыратын кедергі курсын құру. Кедергілік жолмен балалар күйзеліске төзуге, алдын-ала ойлануға және барлық мәселелерді шешуге үйренеді. Лас-Вегастағы Невада университетінің клиникалық балалар психологиясының профессоры және психология профессоры Кристофер Керни балалар өзін-өзі басқаруды әрине үйренеді дейді.Олар ересек болған сайын және әртүрлі жағдайларды шешуде, сондай-ақ басқалардан өзін-өзі қалай ұстау және әртүрлі жағдайларда өзін-өзі көрсету туралы пікірлер алған кезде көп тәжірибе жинайды. Керни өзін-өзі реттеуге үйрету үшін кері байланыс, рөлдік ойындар, релаксация жаттығулары және күтпеген және құбылмалы жағдайлардағы кең тәжірибе сияқты әдістер балаларға эмоциялар мен мінез-құлықты реттеуге қажетті дағдыларды үйретуге көмектеседі дейді. Өзін-өзі реттеу дағдыларын үйретуде ата-аналардың рөлі зор. Сондықтан Капанна-Ходж ата-аналарға балаларға қоршаған ортаны зерттеуге және проблемаларды өз бетімен шешуге мүмкіндік беру өте маңызды деп айтады. Сонымен қатар, ата-аналар баланың өз мінез-құлқы мен эмоцияларын басқару әрекетіне бағыт беріп, оң пікір білдіруі керек. Капанна-Ходж мына мысалды қолданады: «Мен бұл сізді қатты ренжіткенін көрдім, бірақ сіз өз кезегіңізді күттіңіз және уақытыңыз қандай тамаша өтті». жүктеу/скачать 26,71 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|