П. Васильев атындағы орталық қалалық кітапханасы
жүктеу/скачать 3,83 Mb.
|
Әдебиеттер Баймұратов, Н. Өлеңдер мен поэма. / Н. Баймұратов – Алматы, 1957. – 111 б. Баймұратов, Нұрлыбек // Ақын-жыраулар. – Алматы, 1979. – 38 б. Баймұратов, Н. Қазына: өлеңдер мен поэмалар. / Н. Баймұратов – Алматы: Жазушы, 1982. –240б. *** Баймұратов Нұрлыбек // Қазақстан жазушылары. ХХ ғасыр: анықтамалық. – Алматы, 2004. – 68 б. Баймұратов Нұрлыбек // Павлодар өңірінің ақын- жыраулары: библиографиялық анықтамалық. – Павлодар: ЭКО, 2004. – 32 б. Баймұратов Нұрлыбек // Қазақ әдебиеті: энциклопедиялық анықтамалық. – Алматы, 2005. – 111 б. *** Шығыс жұлдыздарының бірі - ақын Нұрлыбек // Түкісов, Ә. М. Киелі жандар және ұрпақтары (Тарихи зерттеулер). – Павлодар, 2002. – 425 – 474 б. Нұрлыбек – төкпе ақын // Сарыарқа самалы. – 2003. – 28 қаңтар. – 4 – 5 б. Әбділманатқызы, Ә. Нұрлыбек Баймұратұлының «Ер Төлеген» поэмасындағы фольклорлық дәстүр мәселесі / Ә. Әбділманатқызы. // Қазақ тілі мен әдебиеті. – 2006. - № 10. – 75 – 78 б. 15 желтоқсан Кеңес Одағының батыры А. С. Квитковтың туғанына 95 жыл (1922-1994) 
Александр Спиридонович Квитков 1922 жылы Павлодар облысы Үрлітүп (қ. Железинка) ауданында Железинка селосында жұмысшы отбасында туған. Орта мектепті бітіргеннен кейін Кайманачихинск совхозында, кейін Үрлітіп аудандық партия комитетінде жұмыс істеді. 1941 жылы наурыз айында армия қатарына шақырылды. 77 – гвардияшы дивизиясының 218 –гвардияшы атқыштар полкіндегі 5 ротаның бөлімше командирі, гвардия аға сержанты Александр Квитков жүздеген километр майдан жолынан өтті. А.Квитков алғашқы наградасы “Ерлік үшін” медалін Украинаның Киреевка селосы түбінде жау күшіне барлау жасап, онда ерлік және батылдық көрсеткені үшін алды. Кеңес Одағы батыры атағы А.Квитковқа 1944 жылы 15 қаңтарда Днепрден өтерде көрсеткен ерлігі үшін берілді. Соғыс біткен соң Кеңес Одағы Армиясы қатарында қалды. Әскери училищені, кейін әскери – саяси Академияны бітірді. А.Квитков өз білімін жауынгерлік мол тәжірибесін Кеңес Одағы Қарулы Күштерінің жас жауынгерлеріне қалдырды. Әдебиеттер Квитков Александр Спиридонович // Совет Одағының қазақстандық батырлары. – Алматы, 1969. –2 т. - 357 – 358 б. Қазақстандық Кенес Одағының батырлары: [А. С. Квитков] // Қазақстан: ұлттық энциклопедия. – Алматы, 2003. – 5 т. – 340 б. ***
Түгелбай, Г. Батырды еске алды : [П. Васильев атындағы орталық қалалық кітапханада жерлесіміз, Қеңес Одағының Батыры А. С. Квитковтың 85 жылдық мерейтойына орай әдеби-музыкалық кеш ұйымдастырылды] / Г. Түгелбай. // Сарыарқа самалы. – 2008. – 10 қаңтар. – 2 б. Павлодарлық Кеңес Одағының Батырлары // Сарыарқа самалы. – 2010. – 6 мамыр. – 16 – 17 б; 8 мамыр. – 6 – 8 б, *** Квитков Александр Спиридонович // Жеңісіміздің жұлдыздары. 1941-1945 = Звезды нашей Победы.1941 – 1945. : биоблиографиялық көрсеткіш – биобиблиографический указатель. – Павлодар, 2010. – 10 -11 б. 26 желтоқсан Жазушы Д. Әбілевтің туғанына 110 жыл (1907-2003) 
Диқан Әбілев 1907 жылы, 26 желтоқсанда Павлодар облысының Баянауыл ауданында, қазіргі Сұлтанмахмұт Торайғыров атындағы совхоздың Мойылды қыстауында туған. Әкесі - Әбіл, арғы нағашысы – атақты Бұқар жырау. 1920 жылы Баянауылда орыс бастауыш мектебінде 4 класты бітірген. 1925—1927 жылдары Семейдің ауыл шаруашылық техникумында оқыған. 1928— 1931 жылдары Баянауылдың Шідерті облыстық атқару комитетінің хатшысы, одан соң мұғалім, мектеп интернатының директоры, 1931—32 жылдары «Ленин туы» атты Баянауыл аудандық газеті редакторының орынбасары, 1932—34 жылдары «Ленин туы» атты Қарағанды облыстық газетінде жауапты редактордың орынбасары болған. 1937 жылы Алматыдағы журналистер институтын бітірді. 1937—39 жылдары Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының әуелі хатшысы, одан соң төрағасы, 1939— 41 жылдары Абай атындағы Алматы мемлекеттік педагогикалық институтының аспиранты. Майданға осы аспирантурадан аттанған. Соғыстан кейін Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасының бас редакторы, Қазақстан Жазушылар одағы Басқармасында көркем әдебиетті насихаттау бюросының директоры, Жазушылар одағы поэзия секциясының кеңесшісі болды. Диқан Әбілевтің бірінші өлеңі «Қызыл әскерге» 1926 жылы «Қазақ тілі» газетінде, бірінші әңгімесі «Сырлы шкафтың сыры» 1928 жылы «Әдебиет майданы» журналында басылған. Содан бергі жылдарда 30-дай (поэзия, проза) кітаптың, қазақтың көрнекті ақыны Сұлтанмахмұт Торайғыров туралы «Ақын арманы» трилогиясының, «Ой толғауы» естелік-әңгімелер кітабының, «Алтай жүрегі» атты өлеңмен жазған романның, «Дала солдаты» атты өлеңмен жазылған повестің авторы. Қазақ тіліне А. П. Чеховтың «Шиелі бақша» пьесасын, Н. А. Некрасовтың «Қызыл шұнақ аязын», Т. Г. Шевченконың өлеңдерін, Низамидың «Ләйлі — Мәжнүнін», Назым Хикметтің «Петроград 1917», «Таранта Бабу» поэмаларын, П. Тычинадан, М. Рыльскийдің, М. Бажанның өлеңдерін, қырғыздың «Манасын» аударған. Д. Әбілевтің шығармалары Одақтың көп ұлттары тіліне, шет ел тілдеріне де аударылған. Диқан халыққа ең алдымен ақын ретінде танылды. Соғыстың алдында жазылған атақты «Шалқымасы», Ұлы Отан соғысы кезінде жазылған «Майданбегі», соғыстан кейінгі өлеңмен жазылған роман «Алтай жүрегі» ақынның өлмейтін, өшпейтін ұлы шығармалары. Диқанның соңғы дәуірдегі поэзиясында лирикамен қатар эпикалық шығарма елеулі орын алады. Ақынның соғыс тұсындағы поэзиясында суретшілік, сюжеттілік, шағын өлең арқылы белгілі бір ойды, тартыс түйінін қорытып отыру әдісі соғыстан кейінгі дәуірдегі шығармаларына тереңдей қалыптаса түседі. Тақырыпты меңгерумен шеберлігін жетілдіру ақын үшін маңызды бір творчестволық мақсат болады. Диқан жырлары – уақыттың айнасы. Диқан жырлары – сонау Бұқар бабасынан бастау алған ақынды, алымды, жалынды жырлар. Талай ақын жырлаған, өшпейтін, өлмейтін ұлы махабатты Диқан ақын өзінше өрнектейді не бары алты жол жыр жолына бүкіл Еңлік-Кебек традегиясын сыйдырады. Диқан бірталай поэмалар жазған ақын. Әсіресе, соғыстан кейін Алтай тақырыбын лирикалы жыр көлемінде де дамытып, нақты жырлауда елеулі табыстарға жетті. Зайсан көлі, Ертіс, Үлбі өзендері, Алтай тауы бойындағы өмір көріністері, жаңа құрылыс, еңбек ерлігі ақын поэзиясының негізгі бір идеялық, творчестволық мотиві болды. «Алтай жүрегі» (1953 жыл) поэмасы 1954 жылы орысша аударылып басылды. 1957 жылы бұл шығарма жөнделіп, толықтырылып «Таудағы ту» деген атпен қайта шықты. Осы поэманың жалғасы ретінде «Отты тасқындар» атты поэмасы 1956 жылы жарық көрді. Диқан – ең алдымен ақын. Сонан соң майталман прозашы. Ақын С. Торайғыровтың өмірбаяны, творчестволық қызметімен қатар қоғамдық қайраткерлігіне арналған «Ақын арманы» атты роман болып жазылған бұл шығарма кейін үш кітаптан тұратын трилогияға айналды. Бұл еңбегін бастан аяқ жазып шығу үшін жазушы өзінің 16 жыл аяулы өмірін арнапты. Бірақ ол үшін ақын-жазушы ешқашан өкінбейтін болады. Себебі, онда өлмейтұғын мұра, өшпейтұғын тарих бар. «Ақын арманы», «Арман жолында» және «Баянауыл баурайында» деп аталатын үш кітаптан тұратын бұл «Сұлтанмахмұт» трилогиясы қазақ әдебиетінің алтын қорына келіп құйылған шын мәніндегі құнды шығарма. Мұнда өмірі қысқа болғанымен өлеңі ғасырларға созылатын Сұлтанмахмұт сынды қазақ халқының ақынының образы беріліп қана қоймай, сол арқылы ХХ ғасыр басындағы қазақ елінің тарихы, қоғамдағы орны мен саясаты, әлеуметтік-экономикалық хал жағдайлары да алақандағыдай ашып көрсетіліп берілген. Шығарма сонысымен құнды. Ақын арманы өлмейді. Жалғасын табады. Ұлы Отан соғысьның ардагері, 1936 жылдан КПСС мүшесі Диқан Әбілев «Қызыл Жұлдыз», «Құрмет Белгісі», «Еңбек Қызыл Ту» ордендерімен, көптеген медальдармен марапатталған.
Әбілев, Д. Бес томдық таңдамалы шығармалары. 1-ші кітап : Сұлтанмахмұт арманы : роман- трилогия / Д. Әбілев. – Астана, 2005. – 384 б. Әбілев, Д. Бес томдық таңдамалы шығармалары. 2-ші кітап : Сұлтанмахмұт арманы : роман- трилогия / Д. Әбілев. – Астана, 2005. – 432 б. Әбілев, Д. Бес томдық таңдамалы шығармалары. 3-ші кітап : Сұлтанмахмұт арманы : роман-трилогия / Д. Әбілев. – Астана, 2005. – 400 б. Әбілев, Д. Бес томдық таңдамалы шығармалары. 4-ші кітап : Толғаныс толқыны : өлеңдер мен поэмалар / Д. Әбілев. – Астана, 2005. – 504 б. Әбілев, Д. Бес томдық таңдамалы шығармалары. 5-ші кітап : Өлең өлкесі : өлеңдер / Д. Әбілев. – Астана, 2005. – 416 б. Әбілев, Д. Дала солдаты : дастан / Д. Әбілев. - Алматы, 1981. – 152 б. Әбілев, Д. Ел мен жер тағдыры : [жазушы Д. Досжановтың шығармашылығы туралы] //Төзім : Естеліктер, эсселер және мақалалар / Д. Әбілев. – Алматы, 2004. – 162 – 165 Б. Әбілев, Д. Жолаушы өмір : өлеңдер мен дастандар / Д. Әбілев. – Алматы, 2001. – 191 б. Әбілев, Д. Көңіл гүлдері : өлеңдер мен поэмалар / Д. Әбілев. – Алматы, 1987. – 192 б. Әбілев, Д. Махаббат құдіреті : повесть және әңгімелер / Д. Әбілев. – Алматы, 1991. – 285 б.Әбілев Д. Ой толғауы : естеліктер / Д. Әбілев. – Алматы, 1981. – 240 б. Әбілев, Д. Сұлтанмахмұт : роман - трилогия. 1-ші кітап : Ақын арманы / Д. Әбілев. - Алматы, 1980. – 304 б. Әбілев, Д. Сұлтанмахмұт : роман – трилогия. 2-ші кітап : Арман жолында / Д. Әбілев. – Алматы, 1980. – 340 б. Әбілев, Д. Сұлтанмахмұт : роман – трилогия. 3-ші кітап : Баянауыл баурайында / Д. Әбілев. – Алматы, 1980. – 316 б. Әбілев, Д. Таңдамалы : Екі томдық. 1-том : Өлеңдер / Д. Әбілев. – Алматы, 1984. – 456 б. Әбілев, Д. Таңдамалы : Екі томдық. 2-том : Өлеңдер мен поэмалар / Д. Әбілев. – Алматы, 1984. – 440 б. Әбілев, Д. Толғаныс толқындары : өлеңдер. / Д. Әбілев. – Алматы, 1979. – 199 б. ***
Д. Әбілев // Советтік Қазақстан жазушылары биобиблиографиялық анықтамалық. – Алматы, 1987. - 64 – 65 б. Д. Әбілев // Баянаула. – Астана, 2001. – 94 б. *** Алдабергенов Қ. М. Ақын арманы өлмейді: [Д. Әбілев] // Алдабергенов К. М. Бір туар дара тұлғалар / Қ. М. Алдабергенов, Е. М. Арын, Б. Т. Баткеева. - Павлодар, 2003. – 220 – 227 б. Нұршайықов, Ә. Сегіз абыздың бірі еді : [Дихан-Баба туралы] / Ә. Нұршайықов // Сарыарқа самалы. – 2003. – 27 қыркүйек. – 6 б. Д. Әбілев // Қазақ әдебиеті : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы., 2005. – 70 - 71 б. Дихан Әбілев (1907-2003): [жерлес ақын Д. Әбілев туралы] // Абай. – 2007. - № 4 (қазан-желтоқсан). – 107 б. Жұматов, Ғ. Баянның асқақ ақыны : [Баянауылда Қазақстан халық жазушысы Д. Әбіловтің 100 жылдық мерейтой ] / Ғ. Жұматов // Сарыарқа самалы. – 2007. – 28 тамыз. – 1 б. Қалиева, С. Дихан Әбілев – эпик ақын / С. Қалиева // Қазақ тілі мен әдебиеті. – 2009. - № 2. – 95 б.
105 жыл (1912-1989) 
Серікбай Бейсембаев 1912 жылы 27 желтоқсанда Павлодар облысы Баянауыл ауданында туған. 1928 жылы Павлодар қаласындағы орта мектепті бітіріп, комсомолдық жолдамамен Семей қаласындағы техникумға оқуға барады. Техникумды үздік бітіргеннен кейін Воронеж қаласына, кейін Украина кеңестік сауда институтына (Харьков қаласы) оқуға жіберіліп, оны 1936 жылы бітірген. 1936-1937 жылдары әскер қатарынан оралып комсомолдық жұмысқа араласады. 1939 жылдың соңына қарай С.Бейсембаев Қазақстан КП(б) ОК жанындағы республикалық насихатшылар мектебінің орынбасары болып еңбек етті. Ғалым Ұлы Отан соғысына қатысқан. 1946 жылы шілдеде полковник С.Бейсембаев әскер қатарынан босап, соғысқа дейін еңбек еткен республикалық жоғары партия мектебінде жұмыс істеді. Екі жылдан кейін аспирантураға түсіп, 1951 жылы кандидаттық диссертация қорғаған. Ғалым өзінің зерттеулерінде тарихтың өзекті мәселелерін тереңнен қарастырады. Қазақ дереккөзтану саласындағы ең алғашқы басылым академик С.Б.Бейсембаевтың редакциясымен шығарылған “Балқаштағы мыс алыбы” атты құжаттар мен материалдардың екі томдық жинағы болып табылады. Сол уақытта республикада мұндай басылым болмаған еді. “Ленин және Қазақстан” атты күрделі монографиясы кандидаттық диссертациясының тақырыбын дамыта түсті. Осы ғылыми еңбегі үшін ғалымға 1970 жылы Ш.Уәлиханов атындағы алғашқы сыйлық тағайындалады. С.Бейсембаевтың тарих ғылымына қосқан үлесі өз дәрежесінде бағасын алған. Ол Қазақ КСР ғылым Академиясының алдымен мүше-корреспонденті (1970), кейін толық мүшесі (академик) болады (1975). Қазақ КСР Жоғары Кеңесі Президиумының 1972 жылы 13 қазандағы Қаулысымен С.Б.Бейсембаевқа Қазақ КСР ғылымына еңбек сіңірген қайраткері атағы берілген. 1939 – 1944 жылдары Минск және Архангельск қалаларындағы әскери училищелерде қызмет етті. 1949 – 1951 жылдары сонда аға оқытушы, 1952 – 1955 жылдары ҚазМУ – дің кафедра меңгерушісі, 1955 – 1963 жылдары Қазақстан КП ОК –нің ғылым және мәдениет бөлімінің меңгерушісі қызметтерін атқарды. 1964 жылдан ғұмырының соңына дейін Қазақстан КП ОК жанындағы Партия тарихи институтының директоры болды. Тарих ғылымдарының докторы (1969). С.Бейсембаевтың негізгі ғылыми зерттеулері Қазақстан мен Орта Азиядағы саяси партиялардың құрылу тарихына, СОКП ұйымдарының қызметін талдауға арналған. 200-ден астам ғылыми еңбектері жарияланған. Соның ішінде көптеген монографиялар, очерктер мен брошюрлар бар. Республикада архивтік құжаттардың жиналуын ұйымдастыру, мамандар даярлау ісіне үлкен үлес қосты. Ғалым Еңбек Қызыл ту, 2-дәрежелі Отан соғысы, Қызыл жұлдыз ордендерімен және медальдармен марапатталған. Әдебиеттер Бейсембаев Серікбай // Қазақ ССР: қысқаша энциклопедия. – 4 т. – Алматы, 1988. – 3 т. – 130 – 131 б. Бейсембаев Серікбай // Қазақстан: ұлттық энциклопедия. – Алматы, 1999. – 2 т. – 247 – 248 б. Бейсембаев Серікбай // Баянаула. – Астана, 2001. – 153 б. Бейсембаев Серікбай // Қазақстан ғылымы: энциклопедия. 2 т. - Астана, 2009. – т. 1. – 230 – 231 б. ***
Арын, Е. Тарихи ғылымның тұлғалы өкілі / Е. Арын, А. Нухұлы // Сарыарқа самалы. – 2002. – 29 тамыз. – 5 б. Айткенов, З. Академик Бейсембаевтың гылымы мұрасы / З. Айткенов // Қазақ тарихы. 2004. - № 6. – 117 – 118. 31 желтоқсан Жазушы З. Ж. Шашкиннің туғанына 105 жыл (1912-1966) 
Зейін Жүнісбекұлы Шашкин 1912 жылы 31 желтоқсанда Павлодар облысы Баянауыл ауданында туған. 1930 – 1933 жылдары Москваның тарих, философия және әдебиет институтында (МИФЛИ) оқыған. 1933–1937 жылдары Қарағанды қалалық комсомол комитетінің хатшысы, Семей пед.институтында, ҚазПИ – де (қ. Абай атындағы Алматы Мемлекеттік университеті) оқытушы, 1949 – 1955 жылдары Көкшетаудағы Бурабай санаторийінің Бармашы (қ. “Светлый”) пансионатында дәрігер, ал 1955 – 1966 жылдары Қазақстан Жазушылар Одағында кеңесшісі қызметтерін атқарды. З.Шашкин баспасөзде алғаш өлеңдерімен, зерттеу мақалаларымен 30 жылдардан бастап көрінді. 1934 жылы “Абай поэзиясының ерекшелігі” атты еңбегі жарияланды. Е.Ысмайыловпен бірігіп жоғары оқу орындарына арналған “Әдебиет теориясының оқулығын” (1940) жазды. Кейін Қазан төңкерісі қарсаңындағы қазақ ауылының тарихи - әлеуметтік халі, әрі 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыс, жеке адамдардың жан-дүниесі, олардың дүние танымы суреттелген “Таң атты”, “Ұядан ұшқанда”, сондай-ақ халықтар достығы, замандастарының өмірі, туған жерге деген сүйіспеншілігі тартымды бейнеленген “Темірқазық”, “Өмір тынысы”, “Ақбота” повестері мен әңгімелер жинағы, Жетісудағы саяси әлеуметтік өзгерістерді кезең көрінісімен шынайы өрнектеген “Тоқаш Бокин” (1958) шығармалары бар. Қазақ әйелінің қоғамдағы алатын орны, оның өндірісті, өнер- білімді, мәдениетті өрге бастаудағы және жан -ұядағы ролі, әлеуметтік, этикалық, эстетикалық көзқарастары баяндалатын “Теміртау” (1960), адамдар санасындағы және тұрмыстағы жаңа салт, озық дәстүрлерді таратудағы зиялы қауымның ролі, дәрігердің қоғам алдындағы парызы, басшы қызметкерлердің еңбек адамдарымен қарым- қатынасы, өзара сенім, достық, бірлік рухын қалыптастырудағы өнегесі айшықты кестеленген “Доктор Дарханов” (1962), тың және тыңайған жерлерді игерудің алғашқы кезеңіндегі көрген қиыншылықтары, ой-арманы, адамгершілік асыл қасиеттері арқау етілген “”Сенім” (1966) романдары жарық көрді. “Заман осылай басталады”, “Ақын жүрегі” пьесалары республикалық, облыстық драма театрларында қойылды. Оның шығармалары негізінде “Мазасыз таң” атты көркем фильм түсірілді. Туындылары шетел халықтары тілдеріне аударылды. “Құрмет Белгісі” орденімен марапатталған.
Шашкин Зейін // Қазақ әдебиеті: энциклопедия. - Алматы, 1999. – 684 б. Шашкин Зейін // Қазақ әдебиеті. энциклопедиялық анықтамалық. – Алматы, 2005. – 548 б. Шашкин Зейін // Қазақ ССР: қысқаша энциклопедия. – 4т. – Алматы, 1989. – 4т. – 627 – 628 б. Шашкин Зейін // Қазақстан жазушылары. ХХ ғасыр: анықтамалық . – Алматы, 2004. – 337 б.
Ақшолақов, Т. Зерделі ойдың зергері / Т.Ақшолақов // Қазақ мұғалімі. – 2003. – 28 ақпан. – 6 б. Әбіш, А. Сегіз қырлы талант иесі / А.Әбіш // Сарыарқа самалы. – 2003. – 1 ақпан. – 1 – 2 б. 2002. – 17 қыркүйек. – 6 б. Мұсабай, С. Зейін Шашкин ұмытылмауы тиіс / С. Мұсабай // Сарыарқа самалы. – 2002. – 8 қараша. – 4 б. Шашкин, Д. Асқар тауым еді / Д. Шашкин // Жұлдыз. – 2002. – № 11. – 142 – 154 б. Сейітжанов, С. Зейін Шашкиннің жазушылық шеберлігі: [жазушы З. Шашкиннің шығармашылығы туралы] / С. Сейітжанов.// Қазақ тілі мен әдебиеті. – 2008. - № 2. – 66 – 68 б. Сейітжанов, С. «Теміртау» романының жазылу тарихы: [жазушы З. Шашкиннің шығармашылығы туралы] / С. Сейітжанов.// Қазақ тілі мен әдебиеті. – 2008. - № 4. – 111 – 114 б. Жанділдин, Н. Сержант Шашкин: [Павлодар облысының Ұлы Отан соғысының ардагері, жазушы З. Шашкиннің ағасы Д. Шашкин туралы] / Н. Жанділдин // қазақ әдебиеті. – 2011. – 6 – 12 мамыр (№ 18). – 3 б. Амантайұлы, Ж. Арда алаштың Зейіні / Ж. Амантайұлы // Сарыарқа самалы.- 2012.- 22 қыркүйек.- 1 б. Құралқанова, Б. Зейін Шашкин 100 жаста / Б. Құралқанова, М. Оразханова // Ұстаздар газеті. 2012.- 15 қазан.- 3 б Әбдіраман, Ө. Дәрігер жазушы / Ө. Әбдіраман // Сарыарқа самалы.- 2012.- 8 қараша.- 4 б. Амантайұлы, Ж. Мұрасы мәңгі қаламгер / Ж. Амантайұлы // Сарыарқа самалы. - 2012.- 11 желтоқсан. - 1 б. Мұқаш, Қ. Баянаула баяны / Қ. Мұқаш // Қазақ әдебиеті. - 2013. - 20 - 26 қазан. - 6 б. Сахаба, Т. Зұлмат құрбандарына тағзым! / Т. Сахаба // Сарыарқа самалы.- 2014. - 3 маусым. - 2 б.
Қали аспандағы аққуға үнін қосқан атақты әнші Біржанның шырқаған әсем әндерін өз аузынан естіп, одан үлгі алды. Әйгілі халық композиторы Жаяу Мұсаның алдында бірнеше рет ән айтқан. Көңілінен шыққан жас Қалиды өзінің бірсыпыра әндерін үйретеді. Солардан “Кідігай”, “Қоңыр”, “Толқыма”, “Хаулау”, “Қауһар қыз”, “Сапар” және “Ақ сиса” атты әндері әнші репертуарынан мәңгілік орын алады. Қали Ұлы Абайдың алдында да ән салған. Қ.Байжановтың әншілік жолына бағыт-бағдар беріп баулыған, өзіндік ән айту мәнерін қалыптастырған Арқа еліне атағы жайылған Жарылғапберді Жұмабайұлы болды. Қозыкенің “Топайкөк”, Шама Нұрұлының “Шама”, Ақан серінің “Сырымбет”, “Құлагер”, Біржан салдың “Жанбота”, Бүркітбайдың “Ақбет” әндерімен қоса, халық әндерін де асқан шеберлікпен орындады. Қали Байжанов қазақ өнерінің іргетасын қалаушылардың бірі. 1927 жылы Александр Затаевичтің ұйымдастыруымен Мәскеуде өткен тұңғыш этнографиялық концертке қатысқан аз ғана топтың ішінде де Қ.Байжанов болды. Алғаш ұйымдастырған драма театрында біраз уақыт әртіс болып, кейін бірыңғай әншілік өнерге кетеді де ұзақ уақыт Қарағанды қаласында облыстық радионың және Б.А.Орлов басқаратын хордың жеке дауыстағы әнші-солисі болып істейді. Әнші өнердің асқарына өзі шығып қана қоймай басқалардың да шеберлігін жетілдіруге ерекше мән берген адам. Бүкіл қазақ қауымына аты мәлім Жүсіпбек Елебековтен бастап, Мағауия Көшкімбаев, Нығман Әбішев, қарағандылық Рахметжан Ибраев, Зәбира Жұбатова, Жаңыл Қартабаева, Мұрат Толыбаев сияқты үздік әншілер де Қали Байжановтың шәкірті болып саналады. Қ.Байжанов әншілік саласында мол мұра қалдырды. Қазақ Ұлттық академиясының қорында елу шақты қазақ әндерін үн таспаға жаздырып қалдырған. Ұзақ жылдар өнер саласында сіңірген еңбектері үшін 1938 жылы ҚазКСР –нің еңбек сіңірген әртісі, 1945 жылы Қазақстанның халық әртісі деген құрметті атаққа ие болды. Әдебиеттер Байжанов Қали // Қазақ мәдениеті: энциклопедиялық анықтамалық. – Алматы, 2005. – 109 б. Байжанов Қали // Қазақ ССР: қысқаша энциклопедия. – 4 т. – Алматы, 1989. – 4 т. – 163 б. Байжанов Қали // Қазақстан: ұлттық энциклопедия. – Алматы, 1999. – 54 б. Байжанов Қали // Ертістің Павлодар өңірі. – Алматы, 2013. –213 б. Бәделхан, А. Арқаның асқақ әншісі / А. Бәделхан // Сарыарқа самалы. – 2002. – 17 мамыр. – 10 б. Дәрігер А. Сүлейменовтың туғанына 140 жыл (1877-1937) 
Сүлейменов Арын 1877 жылы Павлодар облысы Май ауданында туған. 1902 жылы Омбы фельдшер мектебін бітірген. Павлодар уездік ауруханасында, Баянауыл ауданында дәрігер болып жұмыс істеді. 1919 -1925 жылдары фельдшерлік пунктінің меңгерушісі, соттық – медициалық эксперт. 1925 – 1926 жылдары уездік денсаулық сақтау бөлімінің меңгерушісі. 1926 – 1937 жылдары аурухана меңгерушісі болды. 1937 жылы Сүлейменов Арын тұтқынға алынып, кейінгі уақытта ақталған. Әдебиеттер А. Сүлейменов // Ертістің Павлодар өңірі. – Алматы, 2013. –670 б. Исабаев, Қ. Алғашқы қарлығаштардың бірі / Қ.Исабаев // Қызыл ту. – 1987. – 1 желтоқсан. Құрманғалиұлы, М. Ел ризашылығы / М.Құрманғалиұлы // Қызыл ту. – 1991. – 20 тамыз. Ақын, әнші Қ.И.Бердалиннің туғанына 150 жыл (1867-1935)
1917 жылы Қабыш Бердалин “Алаш” партиясының мүшесі ретінде Орынбор қаласында болған 2 –ші барлық қазақтар съезінде Павлодар уезінің өкілдігінде болды. Ал, 1918 жылы Павлодар уезд жиынында бір дауыстан Павлодар уезі “Алаш” партия комитетінің председателі болып сайланды. Қ.Бердалин діни және абыройлы адам ретінде танылып, мұсылмандар рухани басқарма орталығымен Мұхтасиб қызметіне ұсынылады. Кейін ресейлік мұсылмандар діни басшылар съезі жұмысына қатысады. 1928 жылы 18 қазанда Павлодар окрисполком Президиумының №19 Жарлығымен Бердалин Қабыш отбасымен Ақтөбе уезіне қуылып, мүлігі конфискеленген.1934 жылы “революцияға қарсы әрекеттері” үшін Сібір лагеріне қамауға алынған. Сол жерде көз жұмған. 1957 жылы ақталған. Әдебиеттер Қ. И. Бердалин // Павлодар өңірінің ақын – жыраулары. – Павлодар, 2004. - 27 б. Болтина, В. Қабыштың қайғылы тағдыры: [қоғам қайраткері, ақын Қ. Бердалин]/ В. Болтина // Сарыарқа самалы. – 2007. – 25 желтоқсан Қазақстан Республикасының Ұлттық мерекелері 16-17 желтоқсанда аталып өтілетін Тәуелсіздік күні. Мемлекеттік мерекелер 1 -2 қаңтар - Жаңа жыл 8 наурыз - Халықаралық әйелдер күні 21 – 23 наурыз- Наурыз мейрамы 1 мамыр- Қазақстан халықтарының бірлігі күні 9 мамыр- Жеңіс күні 4 маусым- Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері күні
30 тамыз Қазақстан Республикасының Конституциясы күні 1 желтоқсан Қазақстан Республикасының б»рәнші Президентінің күні
7 қаңтар Рождество 1 наурыз Алғыс айту күні белгіленді 2 сәуір Геологтар күні (сәуірдің алғашқы жексенбісі) 12 сәуір Ғылыми қызметкерлер күні 7 мамыр Отан қорғаушылар күні 28 мамыр Химиялық өнеркәсіп қызметкерлері күні (мамырдың соңғы жексенбісі) 31 мамыр Саяси қуғын-сүргін мен аштық құрбандарын еске алу күні 5 маусым Экологтар күні 6 маусым Қаржы полициясы күні 11 маусым Жеңіл өнеркәсіп қызметкерлері күні (маусымның екінші жексенбісі) 18 маусым Медициналық қызметкерлер күні (маусымның екінші күні) 23 маусым Полиция күні 23 маусым Мемлекеттік қызметшілер күні 28 маусым Байланыс және ақпарат қызметкрелері күні 2 шілде Дипломатиялық қызмет күні 13 шілде Ұлттық қауіпсіздік орган қызметкерлері күні 16 шілде Металлургтер күні (шілденің үшінші жексенбісі) 6 тамыз Көлік қызметкерлері күні (тамыздың бірінші жексенбісі) 13 тамыз Құрылысшылар күні (тамыздың екінші жексенбісі) 18 тамыз Шекарашылар күні 20 тамыз Спорт күні (тамыздың үшінші жексенбісі) 27 тамыз Шахтер күні (тамыздың соңғы жексенбісі) 1 қыркүйек Білім күні 3 қыркүйек Мұнай-газ кешені қызметкерлері күні (қыркүйектің бірінші жексенбісі) 10 қыркүйек Отбасы күні (2-е воскр. сент.) 17 қыркүйек Қазақстан халқы тілдерінің күні (қыркүйектің үшінші жексенбісі) 24 қыркүйек Машинажасаушылар күні (қыркүйектің соңғы жексенбісі) 24 қыркүйек Еңбек күні 28 қыркүйек Атом саласы қызметкерлерінің күні 30 қыркүйек Әділет органы қызметкерлері күні 1 қазан Мұғалімдер күні (қазанның алғашқы жексенбісі) 19 қазан Құтқарушылар күні 29 қазан Әлеуметтік қорғау жүйесі қызметкерлері күні (қазанның соңғы жексенбісі) 8 қараша Статистика күні 15 қараша Ұлттық валюта - теңге күні - Қазақстан Республикасы қаржы жүйесі қызметкерлерінің төл мерекесі 19 қараша Ауыл шаруашылық қызметкрелері күні (қарашаның үшінші жексенбісі) 6 желтоқсан Прокуратура күні 17 желтоқсан Энергетика күні (желтоқсанның үшінші жексенбісі)
1 қаңтар әнші, Кеңес Одағының халық әртісі Р.Бағланованың туғанына 95 жыл (1922-2011) 5 қаңтар қазақ фольклорын зерттеуші В.В.Радловтың туғанына 180 жыл (1837-1918) 9 қаңтар ақын Қ.Мүсіреповтың туғанына 85 жыл (1932-1967) 12 қаңтар қоғам және мемлекет қайраткері Д.А.Қонаевтың туғанына 105 жыл (1912-1993) 16 қаңтар “Ленинская смена” (“Экспресс К”) басылымының құрылғанына 95 жыл (1922) 17 қаңтар жазушы Э.Ғаббасовтың туғанына 80 жыл (1937-2014)
1 ақпан ағартушы -демократ, заңгер Ж.А.Сейдалиннің туғанына 140 жыл (1877-1923) 13 ақпан ақын Ш.С.Бөкеевтің туғанына 170 жыл (1847-1920) 18 ақпан балалар ақыны Е.Елубаевтың туғанына 75 жыл (1942) 23 ақпан балалар жазушысы М.Қаназовтың туғанына 75 жыл (1942)
8 наурыз әнші, ҚазССР халық әртісі Ж.Омарованың туғанына 105 жыл (1912-1976) 22 наурыз жазушы Ғ.Мүсіреповтың туғанына 115 жыл (1902-1986) 24 наурыз композитор, ҚазССР-нің еңбек сіңірген өнер қайраткері Б.Байқадамовтың туғанына 100 жыл (1917-1977) 27 наурыз әдебиеттанушы С.Қирабаевтың туғанына 90 жыл (1927) Сәуір 1 сәуір жазушы И.Щеголихиннің туғанына 90 жыл (1927-2010) 15 сәуір жазушы С.Шаймерденовтың туғанына 95 жыл (1922-2007) 21 сәуір Кеңес Одағының Халық әртісі Х.Бөкееваның туғанына 100 жыл (1917 –нет данных) 24 сәуір актер, ҚазССР-нің халық әртісі Қ.Қармысовтың туғанына 105 жыл (1912-1991) 28 сәуір әнші Ә.Қашаубаевтың туғанына 125 жыл (1892-1934) Мамыр 1 мамыр суретші, Қазақстанның халық суретшісі К.Телжановтың туғанына 90 жыл (1927-2013) 2 мамыр Қазақстанның халық әртісі К.Бәйсейітованың туғанына 105 жыл (1912-1957) 8 мамыр актер, режиссер, Қазақстанның халық әртісі А.Әшімовтың туғанына 80 жыл (1937) Маусым 3 маусым қоғам қайраткері Ғ.Мұратбаевтың туғанына 115 жыл (1902-1925) 15 маусым дирижер, КСРО - ның халық әртісі Ш.Қажғалиевтың туғанына 90 жыл (1927-2015) 19 маусым “Мектеп” баспасының ашылғанына 70 жыл (1947) 22 маусым балалар жазушысы С.Омаровтың туғанына 110 жыл (1907-1985)
2 шілде ақын, қоғам қайраткері М.Шахановтың туғанына 75 жыл (1942) 19 шілде ҚазССР-нің Мемлекеттік Кітап палатасының құрылғанына 80 жыл (1937) 29 шілде жазушы-натуралист, биология ғылымдарының докторы П.Мариковскийдің туғанына 105 жыл (1912-2008) шілде халық ақыны Т.Ізтілеуовтың туғанына 135 жыл (1882-1939) Тамыз 5 тамыз ұшқыш, екі мәрте Кеңес Одағының Батыры Т.Бигелдиновтың туғанына 95 жыл (1922-2014) 15 тамыз ақын Ғ.Ормановтың туғанына 110 жыл (1907-1978) 15 тамыз әдебиеттанушы Т.Кәкішевтің туғанына 90 жыл (1927-2015) 18 тамыз биші, ҚазССР-нің халық әртісі Ш.Жиенқұлованың туғанына 105 жыл (1912-1991)
1 қыркүйек режиссер, ҚР халық әртісі А.М.Мәмбетовтің туғанына 85 жыл (1932-2004) 9 қыркүйек жазушы Д.Досжанның туғанына 75 жыл (1942-2013) 17 қыркүйек ақын С.Мәуленовтың туғанына 95 жыл (1922-1993) 28 қыркүйек жазушы М.Әуезовтың туғанына 120 жыл (1897-1961) 28 қыркүйек жазушы Ш.Мұртазы туғанына 85 жыл (1932) 29 қыркүйек алғашқы бүкіләлемдік қазақтар құрылтайының ашылғанына 25 жыл (1992) 30 қыркүйек жазушы-демократ, журналист М.Сералиннің туғанына 145 жыл (1872-1929) Қазан 2 қазан Кеңес Одағының батыры М.Мәметованың туғанына 95 жыл (1922 -1943) 15 қазан жазушы, драматург Ә.Әбішевтің туғанына 110 жыл (1907-2001) 20 қазан актер, режиссер, КСРО-ның халық әртісі Е.Я.Диордиевтің туғанына 105 жыл (1912-1985) Қараша 1 қараша әнші, ҚазССР-нің халық әртісі Ш.Бейсекованың туғанына 100 жыл (1917-1997) 5 қараша ғалым, филология ғылымдарының докторы М.М.Балақаевтың туғанына 110 жыл (1907-1995) 7 қараша жазушы Д.Снегиннің туғанына 105 жыл (1912-2001) 20 қараша жазушы С.Сейітовтің туғанына 100 жыл (1917-2007) 29 қараша жазушы Ғ.Мұстафиннің туғанына 115 жыл (1902 - 1985)
2 желтоқсан композитор, КСРО -ның халық әртісі Ғ.Жұбанованың туғанына 90 жыл (1927-1993) 2 желтоқсан әдебиеттанушы З.Қабдоловтың туғанына 90 жыл (1927-2011) 10 желтоқсан 20 жас кейін (1997) Акмола г. жарияланған Қазақстан Республикасының 11 желтоқсан ҚР Мемлекеттік әнұранның бекітілгеніне 25 жыл (1992) 15 желтоқсан жазушы А.Нұршайықовтың туғанына 95 жыл (1922-2011) 19 желтоқсан жазушы А.Шәріповтың туғанына 95 жыл (1922-1993) 20 желтоқсан жазушы Д.Исабековтың туғанына 75 жыл (1942) 23 желтоқсан композитор М.Маңғытаевтың туғанына 80 жыл (1937-2011) 25 желтоксан жазушы Ж.Саиннің туғанына 105 жыл (1912-1951) 28 желтоқсан ғалым - әдебиеттанушы, филология ғылымдарының докторы, академик Қ.Жұмалиевтің туғанына 110 жыл (1907-1968) 29 желтоқсан суретші А.Ғалымбаеваның туғанына 100 жыл (1917-2008) 2017 жылы аталып өтілетін ТМД және шетел ғылым, өнер, әдебиет қайраткерлері мерейтойы күндерінің көрсеткіші Қаңтар 1 қаңтар орыс балетмейстері Ю.Н. Григоровичтің туғанына 90 жыл (1927) 2 қаңтар композитор М.А.Балакиревтің туғанына 180 жыл (1837-1910) 3 қаңтар ағылшын жазушысы Д.Р.Толкиеннің туғанына 125 жыл (1892-1973) 6 қаңтар орыс пианисі және композиторы А.Н.Скрябиннің туғанына 145 жыл (1872-1915) 12 қаңтар конструктор С.П.Королевтың туғанына 110 жыл (1907-1966) 13 қаңтар француз драматургі Ж.Б.Мольердің туғанына 395 жыл (1622-1673) 14 қаңтар орыс географы, саяхатшысы П.П.Семенов –Тян – Шанскийдің туғанына 190 жыл (1827-1914) 16 қаңтар орыс жазушысы, аудармашысы В.В.Вересаевтың туғанына 150 жыл (1867-1945) 17 қаңтар кинорежиссер Л.З.Траубергтің туғанына 115 жыл (1902-1990) 18 қаңтар ағылшын жазушысы, ақын, драматург А.Милннің туғанына 135 жыл (1882-1956) 20 қаңтар түрік жазушысы, қоғам қайраткері Назым Хикметтің туғанына 115 жыл (1902-1963) 24 қаңтар орыс прозаигі, публицисі С.А.Дангуловтың туғанына 105 жыл (1912-1989) 25 қаңтар орыс суретшісі И.И.Шишкиннің туғанына 185 жыл (1832-1898) 27 қаңтар ағылшын балалар жазушысы Л.Кэрролдың туғанына 185 лет (1832-1898) 27 қаңтар орыс ақыны Р.Ф.Казакованың туғанына 85 жыл (1932-2008) 28 қаңтар орыс жазушысы В.П.Катаевтың туғанына 110 жыл (1897-1886) 31 қаңтар орыс актері А.Н.Грибовтың туғанына 115 жыл (1902-1977)
2 ақпан ағылшын жазушысы Джеймс Джойстың туғанына 135 жыл (1882-1941) 7 ақпан ағылшын жазушысы Ч.Диккенстің туғанына 205 жыл (1812-1870) 11 ақпан орыс актрисасы Л.П.Орлованың туғанына 115 жыл (1902-1975) 20 ақпан орыс жазушысы Н.Г.Гарин –Михайловскийдің туғанына 165 жыл (1852-1906) 24 ақпан орыс жазушысы К.Фединнің туғанына 125 жыл (1892-1977) 24 ақпан француз композиторы және пианисі М.Легранның туғанына 85 жыл (1932) 25 ақпан орыс актері В.В.Санаевтың туғанына 105 жыл (1912-1996) 26 ақпан француз ақыны және жазушысы В.Гюгоның туғанына 215 жыл (1802-1885) 26 ақпан орыс әдебиетшісі, мәдениет тарихын зерттеуші Ю.М.Лотманның туғанына 95 жыл (1922-1993) 27 ақпан американ жазушысы, Нобель сыйлығының лауреаты Д.Стейнбектің туғанына 115 жыл (1902-1968)
12 наурыз грузин әншісі З.Соткилаваның туғанына 80 лет (1937) 13 наурыз қалмақ ақыны Д.Кугультиновтың туғанына 95 жыл (1922-2006) 15 наурыз орыс жазушысы В.Г.Распутиннің туғанына 80 жыл (1937-2015) 18 наурыз орыс жазушысы, әдебиетші Л.Я.Гинзбургтың туғанына 115 жыл (1902-1990) 31 наурыз балалар жазушысы, әдебиетші, аудармашы К.И.Чуковскийдің туғанына 135 жыл (1882-1965)
4 сәуір кинорежиссер А.А.Тарковскийдің туғанына 85 жыл (1932-1976) 9 сәуір жазушы В.Беляевтың туғанына 110 жыл (1907-1990) 10 сәуір орыс жазушысы Б.А.Ахмадулинаның туғанына 80 жыл (1937-2010) 10 сәуір орыс жазушысы В.В.Липатовтың туғанына90 жыл (1927-1979) 10 сәуір орыс жазушысы К.С.Аксаковтың туғанына 200 жыл (1817-1860) 15 сәуір ұлы суретші және ғалым Леонардо да Винчидің туғанына 565 жыл (1452-1519) 19 сәуір орыс жазушысы В.Кавериннің туғанына 115 жыл (1902-1988) 21 сәуір кинорежиссер С.И.Ростоцкийдің туғанына 95 жыл (1922-2001) 22 сәуір орыс жазушы – фантасты, ғалым – палеонтологы И.А.Ефремовтың туғанына 110 жыл (1907-1972) 28 сәуір орыс жазушысы В.Осееваның туғанына 115 жыл (1902-1969) Мамыр 2 мамыр австралия жазушысы А.Маршалдың туғанына 115 жыл (1902-1984) 5 мамыр орыс жазушысы Л.Жуховицкийдің туғанына 85 жыл (1932) 21 мамыр орыс жазушысы Тэффидің туғанына 145 жыл (1872-1952) 27 мамыр орыс жазушысы А.Г.Битовтың туғанына 90 жыл (1937) 28 мамыр орыс ақыны, суретшісі, сыншысы М.А.Волошиннің туғанына 140 жыл (1877-1932) 29 мамыр орыс жазушысы И.С.Соколов – Микитовтың туғанына 125 жыл (1892-1975) 30 мамыр орыс ақыны Л.И.Ошаниннің туғанына 105 жыл (1912-1996) 31 мамыр орыс жазушысы К.Паустовскийдің туғанына 125 жыл (1892-1968) Маусым 2 маусым орыс ақыны Ю.П.Морицтің туғанына 80 жыл (1937) 7 маусым орыс әншісі Л.В.Собиновтың туғанына 145 жыл (1872 -1934) 11 маусым орыс композиторы В.Я.Шебалиннің туғанына 115 жыл (1902-1963) 15 маусым орыс суретшісі М.Б.Грековтың туғанына 135 жыл (1882-1934) 20 маусым орыс ақыны Р.Рождественскийдің туғанына 85 жыл (1932-1994) 25 маусым орыс суретшісі П.Д.Кориннің туғанына 125 жыл (1892-1957) 26 маусым орыс жазушысы Ю.Яковлевтің туғанына 95 жыл (1922-1996) 28 маусым француз ағартушысы, философ, жазушы Ж.Ж.Руссоның туғанына 305 жыл (1712 - 1778)
7 шілде белорус әдебиетінің жазушы –классигі Я.Купаланың туғанына 135 жыл (1882-1942) 13 шілде орыс библиографы және жазушысы Н.А.Рубакиннің туғанына 155 жыл (1862-1946)
30 тамыз жазушы В.Губаревтің туғанына 105 жыл (1912-1981) Қыркүйек 7 қыркүйек Бородино шайқасына 205 жыл (1812) 10 қыркүйек орыс жазушысы, этнограф В.К.Арсеньевтің туғанына 145 жыл (1872-1930 11 қыркүйек орыс жазушысы Б.С.Житковтың туғанына 135 жыл (1882-1938) 11 қыркүйек американ жазушысы О.Генридің туғанына 155 жыл (1862-1910) 17 қыркүйек белорус ақыны М.Танктың туғанына 105 жыл (1912-1995) 20 қыркүйек медицина мен педагогика салаларындағы орыс қайраткері П.Ф.Лесгафтың туғанына 180 жыл (1837-1909)
16 қазан орыс жазушысы И.Ильфтың туғанына 120 жыл (1897-1937) 24 қазан венгр композиторы И.Кальманның туғанына 135 жыл (1882-1953) 27 қазан италян скрипкашысы және композиторы Н.Паганинидің туғанына 235 жыл (1782-1840) 31 қазан орыс жазушысы Е.Пермяктың туғанына 115 жыл (1902- 1982) Қараша 1 қараша орыс шахматшысы А.А.Алехиннің туғанына 125 жыл (1892-1946) 3 қараша белорус жазушысы Я.Коластың туғанына 135 жыл (1882-1956) 3 қараша ақын, драматург, аудармашы С.Я.Маршактың туғанына 130 жыл (1887-1964) 8 қараша грузин жазушысы және қоғам қайраткері И.Г.Чавчавадзенің туғанына 180 жыл (1837-1907) 14 қараша швед жазушысы А.Линдгреннің туғанына 110 жыл (1907- 2002) 25 қараша испан драматургі Лопе де Веганың туғанына 450 жыл (1562-1635)
13 желтоқсан неміс ақыны, публицисті, сыншысы Г. Гейненің туғанына 220 жыл (1797-1856) 17 желтоқсан орыс жазушысы Я. Перельманның туғанына 135 жыл (1882-1942)
Айтқазин Т. Қ. 5,21 Алдабергенов Қ. М. 5 Ахметжанов З. Қ. 6 Ахметов Н. Қ. 6 Әбдіқалықов Ф. Д. 6 Әбілев Д. 6,32-33 Әдуов Р.С.4, 13 Бабин Г.А. 4 Байжанов Қ. 36-37 Баймұратов Н. 6, 31-32 Баяндин Н.Ы. 4, 7 Бейсембаев С.Б. 6, 34-35 Бекжанов .Р. 4, 10-11 Белая О.Е. 6 Бердалин Қ.И. 34 Бердалы Қазанғапұлы 6 Беспалова Г. 4 Болтина В.Д. 5, 23-24 Бородихин П.И. 4 Гальченко А. В. 4 Геринг Я.Г. 4 Глазырин А.И. 4 Горобец А.Ф. 4 Григорьева О.Н. 4, 14-15 Гришина Л.П. 5 Даржұман Қ.Б. 4 Денисов В.В. 4 Дробинский А.В. 5 Дүйсенбеков З.Д. 5, 28 Дүкенбаев С.Д.6 Еңсебаев Т.А.5, 22-23 Ержанов Ж.С. 4, 8 Есім Ғ. 4,12-13 Жанымбет Б. 6 Жұматов Ғ.С. 5, 27-28 Жұматов Х.Ж. 5, 25-26 Ільясов Қ.И. 5 Исаев Б.В. 5 Қанапьянов Қ..Е. 4 Квитков А.С.6, 32 Ковхаев Ю.А.5 Колмогоров М.П. 6 Корзюк М.А .4 Кравченко Г.П. 5 Кузнецова З.В. 4, 15 Қожанов О. 3, 14-15 Құсайынов А.Қ.6 Лефлер П.В. 4 Марданов Қ.М. 5 Мартыненко В.В. 5 Машрапов Б.К .4 Мейрамғалиев Ж.М. 4 Меттус А.А. 4 Мұқанов Ғ.М .5 Нұралина Р.Я. 4 Нұрғазин А.Ж. 5, 24-25 Нұхұлы А. 5 Омаров Б.У. 4,16-17 Оспанов Х. Қ. 4,20-21 Поминов И.И. 5 Помченко Ю.П. 5 Сәтбаев Қ.И. 5,36 Семерьянов В.Г. 5, 26 Степанова М.Л. 6,37 Сүлейменов А. 34 Сұлтанов Ғ.Т. 5 Тастемханов Ө. 4,10 Таушканова Л.Н. 4 Теміржанов А. 6 Токарев С.К. 5 Торайғыр би Едігеұлы 6 Устинов А.А. 4,9 Уахатов Б.У. 6, 19 Федотов В.А. 5 Фролова О.И. 5 Шамкенов А. 5,21-22 Шанин Ж.Т. 5, 17-18 Шашкин З.Ж. 6, 35-36 Шаяхметов Т.Х. 5, 30 Шәріпов М.5 Шәріпов С. 5,20 Шевченко С.П. 5, 29 Шиллер Э.И. 5 Шөкин Ш.Ш. 5, 25 Шоранов Ө.А.5 Шувалов К.Ф. 4, 6-7 Шүлембаев Қ.Ш. 4, 9-10 Хотиненко В.И. 4 Чернова Н.М. 4,7-8 Чмых Н.И. 5 Ырзабаев Б. 4
Предисловие Вы держите в руках очередное издание календаря. Ежегодно информационно-библиографический отдел ЦГБ выпускает рекомендательный указатель «Павлодар облысында 2017 жылы аталып өтілетін және еске алынатын күндер» / «Знаменательные и памятные даты Павлодарской области на 2017 год». Одна из традиций календаря – выделение главной темы очередного года. Для данного выпуска такой темой является 140- летие акына-импровизатора К. Байжанова, 105-летие писателя З. Шашкина, ученого-энергетика Ш. Шокина, ученого Н. Баяндина, Героя Советского Союза-павлодарца К.Ф. Шувалова, 100- летие ученого, исследователя экономики и географии Павлодарской области З. В. Кузнецовой , 95-летие композиторов А.Меттуса, Э. Шиллера, 90- летие поэта и прозаика, драматурга А. Шамкенова, писателя, журналиста, краеведа С. П. Шевченко, 60-летие поэтессы и журналистки О. Н. Григорьевой. Главная цель издания: представить профессионалам и широким кругам читателей максимум точно выверенной информации по всем областям знания, общественной и политической жизни, общественных наук и библиотечного дела. С его помощью удобно планировать проведение различных мероприятий в библиотеках, школах, клубах и других учреждениях культуры. «Календарь…» позволит вспомнить историю – как отечественную, так и мировую, расскажет о наиболее значимых деятелях казахстанской и мировой литературы, искусства, науки и техники. Материал в указателе систематизирован в нескольких разделах, перечень которых дан в содержании указателя. Для удобства пользователей «Календарь…» снабжен «Алфавитным указателем имен павлодарцев, отмеченных в календаре». В начале каждого материала указано число лет, прошедших со дня рождения определенного лица или даты, связанной с тем или иным событием. Материалы, отмеченные знаком «*» - снабжены текстовыми справками и краткими рекомендательными списками. Часть справок на русском языке не дублируется на казахском языке. Кроме литературы, указанной в пособии, рекомендуем использовать материалы, появившиеся в печати после выхода указателя. Для выявления дат и необходимых сведений использовался справочно-библиографический аппарат и фонд центральной городской библиотеки им. П. Васильева. Составители просят присылать свои замечания и пожелания.
Pavlodar.cbs@mail.ru Наш сайт: cbs.pvl.kz Наш адрес: г. Павлодар ул. С. Торайгырова, 44 / 1 Центральная городская библиотека им. П. Васильева Информационно-библиографический отдел Тел.: 53-38-80, cbs.ido@mail.ru Знаменательные и памятные даты Павлодарской области на 2017 год Январь 1 января 45 лет (1972) со дня создания научно-технической библиотеки (ныне филила РГП «Республиканской научно-технической библиотеки») 1 января 65 лет (1952) со дня рождения павлодарского художника Б. К. Машрапова* 10 января 105 лет (1912-1999) со дня рождения Героя Советского Союза К.Ф.Шувалова* 12 января 105 лет (1912-1991) со дня рождения ученого, доктора сельскохозяйственных наук
12 января 80 лет (1937) со дня рождения канд. биолог. наук, профессора Г. З. Химич 15 января 70 лет (1947) со дня рождения писательницы Н.М.Черновой /по др.источникам 14* 20 января 65 лет (1952) со дня рождения нашего земляка, кинорежиссера В. И. Хотиненко 25 января 90 лет (1927-1998) со дня рождения журналиста П. И. Бородихина
4 февраля 95 лет (1922-2008) со дня рождения павлодарского композитора, заслуженного деятеля искусств РК А. А. Меттуса* 10 февраля 95лет (1922-2003) со дня рождения ученого, доктора технических наук Ж.С. Ержанова* 19 февраля 75 лет (1942-2007) со дня рождения самодеятельного художника В. В. Денисова* 26 февраля 85 лет (1932-2014) со дня рождения писателя, критика А. А. Устинова* 29 февраля 85 лет (1932-1984) со дня рождения Героя Социалистического Труда Я. Г. Геринга* Март 5 марта 80 лет (1937-1998) со дня рождения ученого, доктора философских наук К. Ш. Шулембаева* 5 марта 70лет (1947) со дня рождения журналиста О.Тастемханова 6 марта 60 лет (1957) со дня рождения художника С. Б. Тиленбаева 7 марта 90 лет (1927) со дня рождения ученого, доктора геолого-минералогических наук, академика Г. Р. Бекжанова* 15 марта 95 лет (1922) с момента открытия курорта Мойылды* 18 марта 65 лет (1952) со дня рождения павлодарской художницы Г. Я. Беспаловой* 22 марта 25 лет (1992) со дня открытия музея литературы и искусств им.Бухар Жырау /основан в 1990 г.)
2 апреля 80 лет (1937-2005) со дня рождения общественного деятеля К. Б. Даржумана /с.Черное Лебяж.р-он). 2 апреля 60 лет (1957) со дня открытия культурно-досугового центра «Колос» в г. Павлодаре 4 апреля 90 лет (1927-2007) со дня рождения журналиста П. В. Лефлера* 5 апреля 100 лет (1917-1996) со дня рождения художника и поэтессы Л. Н. Таушкановой 9 апреля 70 лет (1947-2007) со дня рождения журналиста Г. А. Бабина* 9 апреля 95 лет (1922-1961) Героя Советского Союза- павлодарца А. Ф. Горобца 14 апреля 85 лет (1932-2002) со дня рождения инженера-строителя, Почетного гражданина г. Павлодара А. В. Гальченко 15 апреля 70 лет со дня рождения ученого-философа, доктора философских наук Г. Есима 19 апреля 70 лет (1947) со дня рождения актрисы М. Л. Степановой* 25 апреля 60 лет (1957) со дня рождения поэтессы, журналистки О. Н. Григорьевой* 27 апреля 60 лет (1957) со дня рождения предпринимателя и директора ТОО «Крендель»
30 апреля 80 лет (1937) со дня рождения общественного деятеля, кандидата экономических наук О. К. Кожанова* Май 2 мая 100 лет (1917-1999) со дня рождения ученого, исследователя экономики и географии павлодарской области З. В. Кузнецовой* 10 мая 90 лет (1927-2008) со дня рождения актера и режиссера Б. У. Омарова* /родился в г. Павлодаре) 15 мая 85 лет (1932-2015) со дня рождения ученого, кандидата физико-математических наук Г.М.Муканова 17 мая 70 лет (1947) со дня рождения поэтессы и журналистки Л. Гришиной* 17 мая 75 лет (1942) со дня основания Павлодарского общества слепых 24 мая 85 лет (1932-2009) со дня рождения библиотечного работника, ветерана культуры г.Павлодара Е. И. Гришиной* 28 мая 95 лет (1922-1985) со дня рождения заслуженного работника культуры Э. И. Шиллера* 28 мая 125 лет (1892-1938) со дня рождения павл.режиссера и драматурга Ж. Шанина Июнь 10 нюня 85 лет (1932) со дня рождения общественного деятеля, поэта, Почетного гражданина г. Павлодара Б. В. Исаева* 12 июня - 60 лет (1957) со дня образования города Экибастуза* 20 июня 75 лет (1942) день основания областного историко- краеведческого музея им. Г. Н. Потанина* 23 июня 55 лет(1962) со дня начала строительства канала Иртыш-Караганда 25 июня 95 лет (1922-1996) со дня рождения Героя Советского Союза павлодарца
28 нюня 80 лет (1932) со дня рождения журналиста Ю.А. Ковхаева* Июль 7 июля 135 лет (1882-1942) со дня рождения писателя и общественного деятеля С. Шарипова * 18 июля 85 лет (1932) со дня рождения ученого, доктора геолого-минерологических наук Т. М. Жаутикова 20 июля 90 лет (1927-2004) со дня рождения поэта и прозаика, драматурга А. Шамкенова* 20 июля 85 лет (1932) со дня рождения доктора химических наук, профессора Х.К. Оспанова* Август 11 августа 100 лет (1917) со дня выхода первого номера первой павлодарской газеты «Свободная степь" 12 августа 70 лет (1947) со дня рождения музееведа Л.С. Кашиной* 13 августа 70 лет (1947) со дня рождения историка-краеведа и архивиста В. Д. Болтиной * 13 августа 70 лет (194-2009) со дня рождения профессора ПГУ Т. А. Енсебаев* 14 августа 75 лет (1942-2006) со дня рождения журналиста Л.С. Шевченко 15 августа 115 лет (1902 -1982) со дня рождения врача-терапевта, заслуж. врача КазССР Г. Т. Султанова* 29 августа 55 лет (1962) со дня открытия Павлодарского государственного педагогического института Сентябрь 1 сентября 90 лет (1927-2008) со дня рождения журналиста, фольклориста А. Ж. Нургазина* 6 сентября 85 лет (1932-2014) со дня рождения общественного деятеля, руководителя Еврейского национально-культурного центра Ф. П. Свечинской * 12 сентября 105лет (1912-1972) со дня рождения ученого, доктора мед. наук Х.Ж. Жуматов 25 сентября 80 лет (1937) со дня рождения поэта, журналиста В. Г. Семерьянова*
1 октября 105 лет (1912-2003) со дня рождения ученого, доктора технических наук Ш.Ш.Шокина* 2 октября 70 лет (1947-1999) со дня рождения павлодарского скульптора В. В. Мартыненко 2 октября 60 лет (1957) со дня рождения искусствоведа Е.В. Дубовой * 6 октября 75 лет (1942) со дня рождения доктора философских наук К. Марданова 12 октября 105 лет (1912-1943) со дня рождения дважды Героя Советского Союза-павлодарца Г. П. Кравченко 15 октября 65 лет (1952) со дня рождения журналиста, писателя и поэта, пишет стихи для детей
15 октября 65 лет (1952) со дня рождения живописца О.А.Шуранова 22 октября 60 лет (1957) со дня рождения основателя фирмы «Театр моды Райсы»
21 октября 90 лет (1927-2001) со дня рождения писателя, журналиста, краеведа С. П. Шевченко* 29 октября 75 лет (1942) со дня рождения актрисы О.М. Денисовой*
8 ноября 105 лет (1912-2002) со дня рождения журналиста, краеведа Д.П. Приймака*(по данным архива 1912) 8 ноября 80 лет (1937-2007) со дня рождения кандидата физ.-мат. наук, профессора
10 ноября 70 лет (1947) со дня рождения педагога, кандидата философских наук В.А. Федотова 15 ноября 105 лет (1912-1989) со дня рождения ученого-терапевта, доктора мед. наук, заслуж. деятеля науки Каз. ССР Р.А.Сатпаевой 17 ноября 75 лет (1942-2009) со дня рождения журналиста Б. Жанымбета 25 ноября 95 лет (1922-2004) со дня рождения художника М. П. Колмогорова* 29 ноября 85 лет (1932-1984) со дня рождения ученого, доктора филологических наук Б.У. Уахатова* 30 ноября 55 лет (1962) со дня рождения историка-краеведа, археолога В. К. Мерц Декабрь 6 декабря 130 лет (1887-1969) со дня рождения акына-импровизатора, заслуж. деятеля искусств КазССР Н. Баймуратова* 8 декабря 70лет (1947) со дня рождения художника В. Я. Яцика 12 декабря 70 лет (1947) со дня рождения председателя ООО «Культурного центра» Беларусь» Л.И. Богнат * 15 декабря 95 лет (1922-1994) со дня рождения Героя Советского Союза- павлодарца
15 декабря 95лет (1922-2011) со дня рождения павл. писателя А. Нуршаихова* 16 декабря 135 лет (1882-1918) со дня рождения революционера С. И. Царева 19 декабря 70 лет (1947) со дня рождения заслуж. арт. РК О. Е. Белой* 25 декабря 85 лет (1932-2011) со дня рождения библиотекаря Л. С. Лямзиной* 26 декабря 110 лет (1907-2003) со дня рождения писателя Д. Абилева* /родился в Баян.р-оне//по другим данным - родился 1 октября) 27 декабря 105 лет (1912-1989) со дня рождения ученого, доктора историч. наук С. В. Бейсембаева* 29 декабря 80лет (1937) со дня образования поселка Майкаин 31 декабря 105 лет (1912-1966) со дня рождения писателя З. Шашкина* 31 декабря 140 лет (1877-1966) со дня рождения Нар. артиста КазССР, акына-импровизатора К. Байжанова Список памятных и юбилейных дат Павлодарской области, число и месяц которых не установлены 300 лет (1717) со дня основания поселок Железинка 245 лет (1772-1825) назад родился Торайгыр би Едыгеулы 135лет (1882-1964) со дня рождения певца, инструменталиста Т. Жумагулова 145 лет (1872) со дня установления телеграфной связи в Павлодаре 140 лет (1877-1937) со дня рождения одного из первых врачей Павлодара Арына Сулейменова 110 лет (1907-1991) назад родился акын Б. Каппасов (Корт Боранбай) 110 лет (1907) назад основано село Актогай 60 лет (1957) назад основан народный ансамбль «Павлодарочка» 60 лет (1957) назад Павлодарскому областному литературному объединению присвоено имя П. Васильева 55 лет (1962) назад основана казахская гимназия-интернат им. Ы.Алтынсарина 50 лет (1967) назад образован Щербактинский район 35 лет (1982) со дня открытия главпочтамта в Павлодаре 20 лет назад (1997) зарегистрирован Павлодарский филиал Ассоциации корейцев Казахстана Краткие справки и литература к "Календарю знаменательных и памятных дат по Павлодарской области на 2017 год" 1 января 65 (1952) лет со дня рождения художника, скульптора, иллюстратора Б. К. Машрапова 
Бота Кабыкенович Машрапов родился в 1952 году в г. Павлодаре. Рисовать начал рано. Уже в шесть лет получил первое место за свои рисунки, опубликованные в журнале «Балдырган». После армии, проработав в качестве художника четыре года Б. Машрапов поступает в Алматинский театрально-художественный институт на специальность художник интеръера. В это же время он начинает сотрудничать с журналами «Пионер», «Балдырган». Помимо обложек журналов иллюстрирует произведения известных писателей и поэтов: Г.Мусрепова, Р.Сейсенбаева и др. Большое место в его творчестве занимает оформление музеев - имени Жаяу Мусы, Каныша Сатпаева. Таких музеев за многие годы работы было более десятка. В коллекции работ художника значатся значки и буклеты, плакаты и эмблемы различных фирм, книжная графика и скульптура, оформление магазинов и спектаклей для казахского театра. Б.Машрапов первым из художников спроектировал в 1975 году «Снежный городок». Им оформлены 15 школьных музеев, 45 детских садов. Литература Ледяных дел мастер // Звезда Прииртышья. - 1999. - 19 янв. - С. 8. Б. Машрапов //Павлодарское Прииртышье. – Павлодар, 2003.- С.401. Б. Машрапов // Павлодардың суретшілері.=Художники Павлодара. - Павлодар. – 2003. - С.108 – 109. Мукажанова, Г. «Все свое творчество муж посвящает мне»: [о Машрапове Б.] / Г. Мукажанова //Нов.газ. – 2004. – 22 июля. – С. 9. Фролова, О. «За жизнь, Здоровье и Любовь» : [вышла в свет кн.о Машрапове Б.] / О. Фролова. // Звезда Прииртышья. – 2004. - 3 июня. – С. 6. Биров, И. Первопроходцу памятник поставлен: [Б. Машрапов создал бюст этнографа и путешественника Г. Потанина] / И. Биров // Казахст. правда. – 2005. – 15 окт. – С. 6. Егорова, Г. «Топорная работа»: [с наградами вернулись из Астаны скульпторы М. Абылкасимов и Б. Машрапов с конкурса ледяных скульптур] / Г.Егорова // Звезда Прииртышья. –2008. – 5 янв. – С. 7. Бакытова, А. Машраповы:[оБиктуаре и Боте Машраповых] / А. Бакытова // Звезда Прииртышья. – 2009. – 23 апр. – С. 17. Касенова, А. «Ненормальный художник»: [Б. Машрапов – 60 лет] / А. Касенова // Звезда Прииртышья. – 2012. – 6 марта. – С. 8. Карандашова, Т. Фантазер, авантюрист, художник: [интервью с павл.художником Б. Машраповым] / бес.вела Т. Карандашова // Новое время. – 2013. – 24 янв. – С. 6. Кисенко, М. В объятиях родной земли: [опавлодарском художнике Б.Машрапове] / М. Машрапове // Звезда Прииртышья. – 2014. – 14 янв. – С.4. 10 января 105 лет (1912-1999) со дня рождения Героя Советского Союза К. Ф. Шувалова 
Константин Фомич Шувалов родился в 1912 году в городе Павлодаре. В 1941 году был призван в ряды Красной Армии Соликамским горвоенкоматом. Принимал участие в форсировании Днепра в октябре 1943 года. Будучи парторгом все время находился в боевых порядках батальона, воодушевлял своим мужеством бойцов, сержантов и офицеров. За два дня советские воины отразили 22 контратаки превосходящих сил противника, нанеся ему потери в живой силе и технике. За мужество и отвагу, проявленные при форсировании Днепра, Президиум Верховного Совета СССР Указом от 15 января 1944 года присвоил лейтенанту К.Ф. Шувалову звание Героя Советского Союза – после войны продолжал службу в рядах Советской Армии. Литература Шувалов Константин Фомич // Герои Советского Союза - казахстанцы.-Алма-Ата, 1968. - Т. 2. - С. 413 – 414. Шувалов Константин Фомич // Герои Советского Союза: крат. биогр. словарь. - М., 1988. - Т. 2. - С. 801. Шувалов, К. Ф. // Павлодарское Прииртышье. / К. Ф. Шувалов. – Павлодар, 2003. – С. 641. Шувалов, К. Ф. // Павлодар. Энциклопедия. – Павлодар, 2008. – С. 381. Шувалов, К. Ф. //Подвиг павлодарцев в памяти народной. – Павлодар, 2004. - С. 153- 154. Шувалов, К. Ф. // Павлодарцыв годы Великой Отечественной войны 1941-1945. – Павлодар, 2005. – С. 320. Шувалов, К. Ф..// Жеңісіміздің жұлдыздары. 1941-1945/ Звезды нашей Победы. 1941-1945.: биобиблиографиялық қөрсеткіш - биобиблиографический указатель. – Павлодар, 2010. – С. 93 - 94. *** Власов, Б. Бросок через Днепр / Б. Власов // Звезда Прииртышья. - 1989. - 9 мая. - С. 2. Тереник, М. С. [К.Ф. Шувалов ] //Тереник, М. С. Павлодарцы на полях сражений. – Павлодар. -2000. – С. 21 – 22. К. Ф. Шувалов : [герои Великой Отечественной войны] // Наш край. – 2005. – 24 февр. – С. 1. Брей, А. В память о героях: [в Павлодаре открыли 8 бюстов героев войны (в т.ч. и К.Ф. Шувалову)] / А. Брей // Регион.kz. – 2010. – 13 мая. – С. 5. Абеуова, Е. К. Шувалов: герой из Павлодара //Звезда прииртышья. – 2012. - 2 февр. – С. 13. Шаяхметов, А. Защищая рубежи Родины: [о Герои Советского Союза-павлодарце К. Шувалове] / А. Шаяхметов // Звезда Прииртышья. – 2015. – 8 окт. – С. 11. 12 января 105 лет (1912-1991) со дня рождения ученого, доктора сельскохозяйственных наук Н.И.Баяндина Родился в ауле Берктас бывшей Аккелинской волости Павлодарского уезда (ныне Баянаульский район). Учился в Семипалатинском сельхозтехникуме. С1934 года работает в Экибастузском мясосовхозе. В этом же году был призван в ряды Советской Армии. В 1936 году поступает в Среднеазиатский государствнный университет, после которого поступает в аспирантуру Казахского филиала АН ССР в Алма-Ате. С1941 года начинается научная деятельность Баяндина в области почвоведения и агротехники. Ученый совершид ряд научных экспедиций в пойму Иртыша, возглавлял Верхне-Иртышский почвенный отряд, занимался изучением почвенного покрова долины реки от озера Зайсан до Семипалатинска, изучал почвы низовий Сырдарьи, района Алтая, Научные экспедиции под руководством Баяндина поомогли составить подробные почвенные карты этих регионов Казахстана. Баяндин - автор многих научных работ по почвоведению Казахстана, в т.ч. почв долины реки Иртыша. Баяндин Н. плодотворно занимался педагогической деятельностью (Почвенный институт АН КазССР, доцент кафедры географии почв в Каз.сельскохоз.ин-те, КазЖенПИ, КаПИ им.Абая, Семипалатинский и Усть-Каменогорский педагогический институты). Он автор ряда книг для детей и юношества. Им адресованы книги "Школьникам о географических открытиях", "Практикум по основам геологии". Литература Баяндин, Н. Освоение пойменных земель. / Н. Баяндин. - Алма-Ата, Кайнар, 1973. – 224 с. Баяндин, Н. Почвы и растения речных долин Казахстана. / Н. Баяндин. - Алма-Ата: Кайнар, 1978. – 72 с.
Знатные земляки / Обл. управление культуры, Павлодар, обл. историко-краевед. музей им. Г. Н. Потанина. - Павлодар, 1971. - С. 50. Н.И. Баяндин // Павлодар облысының =Ученые Павлодарской области. – Павлодар, 2002. – С. 47 – 48. Н. И. Баяндин // Павлодарское Прииртышье. – Павлодар, 2003. – С. 174. 15 января 70 лет (1947) со дня рождения поэтессы и переводчицы Н.М. Черновой 
Родиной поэтессы и журналиста Надежды Михайловны Черновой является поселок Баянаул. В 1971 году окончила факультет журналистики КазГу им. С.Кирова. Работала на разных должностях в Семипала-тинском комитете по радиовещанию и телевидению. Была редактором издательства «Жалын», сотрудником республиканской молодежной газеты «Ленинская смена». В последующие годы является сотрудником литературного журнала «Простор», пишет стихи. Она - автор поэтических сборников «Возраст августа», «Цветущий саксаул», "Помню", "Скалы Баянаула ", "Кочевница - жизнь " и др. В 1996 году вышел сборник стихов "На два голоса". Возглавляя отдел прозы в журнале, она активно способствует открытию новых имен в казахстанской литературе. Произведения Н. Черновой - одного из лучших современных мастеров слова призывают помнить свои корни, хранить его предания и историю. Литература Чернова, Н. Возраст августа: стихи / Н. Чернова.- Алма-Ата: Жазушы, 1978. - 91 с. Чернова, Н. Цветущий саксаул: стихи. / Н. Чернова. - Алма-Ата:Жалын, 1979. - 135 с. Чернова, Н.М. Скалы Баянаула: стихи. / Н. Чернова.- Алма-Ата, 1979. - С. 67 Чернова, Н. Помню: стихи.- / Н. Чернова.Алма-Ата:Жазушы, 1982. – 88 с . Чернова, Н. Бродячие сюжеты: стихи. / Н. Чернова. Алма-Ата : Жалын, 1988. – 5 с. *** Чернова, Н. Стихи / Н. Чернова.// Простор. - 1996. - № 9. - С. 32 – 33. Чернова, Н. Стихи / Н. Чернова. // Простор. - 2000. - № З. - С. 17 - 21 Чернова, Н. Четвертое испытание Иова: эссе / Н. Чернова. // Простор. - 2001. - № 6. - С. 116 -120. Чернова, Н. «И снова по кругу, и снова вперед…» : стихи / Н. Чернова. // Нива. – 2002. - № 5. - С. 33 – 37. Чернова, Н. Поговорим о несказанном…/ Н. Чернова. // Простор. – 2006. - № 5. – С. 104 - 149. Чернова, Н. Звезда Марии. Фантазии о Пушкине. / Н. Чернова. // Простор. - 2006. - № 6. – С. 3 – 49. Чернова, Н: «Моя жизнь похожа на ненаписанный роман»: [поэтессе вручен орден «Құрмет»] / Н. Чернова. //Казахст. правда. - 2007. - 13 янв. – С. 4. Чернова, Н. Картины бытия: поэзия / Н. Чернова. // Простор. - 2008. - № 1 - 2. Чернова, Н. Когда зацветает шиповник… [родословная в семейных мифах] / Н. Чернова. // Простор. - 2008. - № 9, 10. Чернова, Н. Благодатный дом: цикл стихов / Н. Чернова. // Простор. – 2008. - № 12. – С. 3 – 13. Чернова, Н. Литературы нет – литература есть!: критика. / Н. Чернова. // Простор. - 2009. - № 1. – С. 96 –12. Чернова, Н. Наваждение эссе: [история одной мистификации] / Н. Чернова. // Простор. - 2009. – № 8. – С. 187 – 192. Чернова, Н. Летающий ящер: [история одной мистификации] / Н. Чернова. // Простор. - 2009. - № 8. – С. 187 – 192. Чернова, Н. Мороз – трава: рассказы Степного городка / Н. Чернова. // Простор. - 2010. - № 9, 10. Чернова, Н. Свадьба: рассказ / Н. Чернова. // Простор. - 2011. - № 3. – С. 189 – 192. ***
Чернова, Н. // Писатели Казахстана: справочник. - Алма-Ата :Жазушы, 1982. - С. 258. Н.Чернова // Павлодарское Прииртышье. – Павлодар. - 2003. – С. 615. Крицкая, О. Вечные слова Н. Черновой: [поэтесса, журналистка и переводчица, член Союза писателей Казахстана Н. Чернова родилась в пос. Баянаул] / О. Крицкая. //Звезда Прииртышья. – 2007. – 30 янв. – С. 5. Доронин, Г. «И душа переполнена светом…», или в «Степном городке» Н. Черновой: [о творчестве Н. Черновой] // Казахст.правда. – 2009. – 20 нояб. – С. 14. Мананникова, Л. Фонарь волшебной памяти: заметки на полях одной книги [ «Небесный дом» Н. Черновой ]/ Л. Мананникова. // Простор. – 2009. - № 4. – С. 134 – 139 Сидихметова, Т. Род – главное наследие: [о повести Н. Черновой «Когда зацветает шиповник»] / Т. Сидихметова // Простор. – 2014. - № 4. – С. 151 – 158. 4 февраля 95 лет (1922-2008) со дня рождения композитора, заслуженного деятеля искусств РК А.А.Меттуса 
Артур Александрович Меттус родился в 1922 году в семье сельского учителя. В годы детства и юности он постоянно участвовал и руководил вокальными ансамблями, В Павлодар Меттус прибыл в 1947 году и с тех пор почти 50 лет он отдал музыкальной жизни города. В свою музыкальную карьеру вступил скрипачом оркестра, затем стал заведующим музыкальной частью областного драмтеатра им. Чехова. В 60-х годах окончил музыкальное училище и консерваторию по классу композиции у профессора Е.Брусиловского. В конце 60-х создал народный театр оперетты Одновременно он возглавил отделение теории музыки в муз.училище им. Чайковского. За 25 лет работы Меттус-педагог выпустил более 160 теоретиков, среди которых есть и профессиональные композиторы. Как композитор он писал песни, хоровую и инструментальную музыку-романсы для скрипки с фортепиано, скрипичную сюиту, концерт скрипки с оркестром, симфоническую поэму и др. произведения. Многие годы А.А.Меттус был связан с фотоклубом "Орион", был президентом клуба. Его работы экспонировались в Павлодаре, Москве, США, Франции, Испании, на Филиппинах.
Меттус А. А. // Павлодарское Прииртышье: энциклопедия. - Павлодар. – 2003. – С. 404 - 405. *** Григорьева, О. Меттус в созвездии «Ориона» / О. Григорьева. //Звезда Прииртышья. – 2002. – 16 апр. – С. 1. Николаева, О. Готовится фотовыставка / О. Николаева. // Звезда Прииртыщья. - 2002. – 30 марта. – С. 3. Корешкова, Т. К юбилею А. Меттуса / Т. Корешкова. //Звезда Прииртышья. - 2002. – 21 марта. – С. 8. А. Меттус: «Не верить в судьбу – неинтересно…» // Вести Павлодара. - 2002. – 13 марта. – С.8. Шелков, К. Фотодиалоги: [в областной библиотеке им. С. Торайгырова состоялось открытие фотовыставки А. Меттуса и Г. Сергеева] / К. Шелков. // Новая газета. – 2006. – 9 февр. С. 8. Карандашова, Т. Они снимали, как вольные стрелки: [авторами экспозиции в галерее «Айна» обл. б-ки выступили художники Т. и С. Гришины] / Т. Карандашова. // Новое время. – 2009. – 19 февр. (№ 7). – С. 6. Болтина, В. Из истории становления павлодарского театра: [есть материалы о А. А. Меттусе] / В. Болтина. // Звезда Прииртышья. - 2010. – 23 нояб. – С. 5. Карандашова, Т. Контрабасы на фоне неба и дырки в заборе: [в художественном музее закончилась ретроспективная выставка известного в Казахстане фотообъединения «Орион»] / Т. Карандашова. // Новое время. – 2010. – 2 сент. – С. 6. Болтина, В. Артур Меттус – музыкант, педагог, художник / В. Болтина // Звезда Прииртышья. – 2013. – 19 марта. – С. 6. 19 февраля 75 лет (1942-2007) со дня рождения самодеятельного художника В.В. Денисова Денисов Виктор Васильевич родился в 1942 году в Курской области. В 1967 году приехал в Павлодар на стройку канала Иртыш-Караганда. Занимался в изостудии при ДК металлургов, окончил художественную школу при Павлодарском художественном музее. С 1984 по 1987 года работал художником-оформителем во Дворце офицеров в г Потсдаме в ГДР. Картины В.Денисов писал мастихином - стальной или роговой пластинкой в виде лопатки или ножа. Своими учителями Денисов считал павлодарских художников П.Г.Величко, Н.Петерша, В.Поликарпова. Большинство работ художника были посвящены Павлодарскому Прииртышью: "Дышите глубже", "Подмытый берег", "Ранняя весна", «Гора Булка», «Лесное озеро», «Лунная ночь», «Река Усолка» и др.
Айменов, А. Пейзажи Виктора Денисова / А. Айменов. // Звезда Прииртышья. - 1989. - 11 авг. - С. 4. Кожахмет, С. "Понимаю, как растет трава" / С. Кожахмет. // Звезда Прииртышья.- 1991. - 9 мая.- С.З. Природа Прииртышья: [о выставке художника] // Звезда Прииртышья. - 1997. - 1 марта. - С. 8. 26 февраля 85 лет (1932-2014) со дня рождения писателя, очеркиста, литератур- ного критика А.А. Устинова 
Альберт Александрович Устинов родился в Качирском районе. Окончил в 1958 году филологический факультет КазГУ. Работал учителем, был на комсомольской и партийной работе. Литературную деятельность начал в начале 50-х годов опубликовал первые стихи и критические статьи в студенческой газете, в областной и республиканской печати. В издательстве «Казахстан» были выпущены его брошюры публицистического характера. С 1965 года работает преимущественно в жанре критики, занимаясь актуальными проблемами современного литературного процесса. Этому посвящены его книги «Твой эстетический идеал», «Идеал Герой. Правда», «Видеть красоту», «Море в капле», «Новый человек: идеал и реальность». В 1977 году был удостоен премии журнала «Литературное обозрение». Литература Устинов, А. NEXT-2. – Кн. 2. Во имя любви: роман /А. Устинов – М.: Центрополиграф, 2004. – 316 с. Устинов, А. Твой эстетический идеал. / А. Устинов. - Алма-Ата: Казахстан, 1967. – 64 с.
Устинов, А. Видеть красоту. / А. Устинов. - Алма-Ата: Казахстан, 1974. - 112 с. Устинов, А. Море в капле: Жизнь - литература - критика. / А. Устинов. - Алма-Ата: Жазушы,1975. - 207 с. Устинов, А. Новый человек: идеал и реальность: критико-публицист. очерки. / А. Устинов. - Алма-Ата: Жазушы, 1978.- 304 с. Устинов, А. Как живешь: роман-эссе. / А. Устинов. - Алма-Ата :Жазушы, 1986. - 238 с.
Альберт Устинов // Писатели Казахстана: справочник. - Алма-Ата, 1982. - С. 249. Альберт Устинов // Литература Казахстана: энциклопедический справочник. - Алма-Ата, 2010. - С. 488. Памяти Альберта Устинова // Звезда Прииртышья. – 2014. – 15 февр. – С. 11. 29 февраля 85 лет (1932-1984) со дня рождения кандидата сельскохозяйственных наук Я. Г. Геринга 
Яков Германович Геринг родился в с. Болниси (Грузия) 29 февраля 1932 г. Окончил Павлодарский зооветтехникум (1956) и Алтайский сельхозинститут (1963). С семьей был депортирован в 1943 г. в Павлодарскую область, где жил и учился в г. Аксу. Работал на шахте в г. Караганде, затем зоотехником в колхозе «30 лет Казахстана», в 1959-1974 гг. председателем этого орденоносного колхоза. 1974-1979 гг. Депутат Верховного Совета СССР, 1980-1984 гг. – депутат Верховного Совета КазССР. Я. Г. Геринг (29 февраля 1932 года – 21 ноября 1984 года), Герой Социалистического Труда (1966), кандидат сельскохозяйственных наук (1971), лауреат премии Совмина СССР (1975) председатель ордена «Знак Почёта» колхоза-племзавода «30 лет Казахской ССР» Успенского района (1959-1984), кавалер орденов Ленина (1966, 1981), Октябрьской Революции (1976), Трудового Красного Знамени (1971). Он автор книг: «Плечом к плечу» (в соавторстве с О. К. Герлицем, 1979), «Родное село» (1983), «Человек на земле» (1980) и др. Документы Я. Г. Геринга вошли в созданную в Государственном архиве Павлодарской области Коллекцию дел и документов Героев Социалистического Труда (Ф.197. Оп.2) и стали основой изданной в 2007 году управлением архивами и документации области и облгосархивом книги «Яков Геринг: «Вся моя жизнь для людей». Его именем названо хозяйство (бывший колхоз), улица в Константиновке, установлен бюст Героя. В г. Павлодаре названа улица (бывшая Димитрова).
Геринг, Я. Г. Плечом к плечу /Я. Г. Геринг, О. К. Герлиц. - Алма-Ата : Казахстан, 1979. – 112 с. Геринг, Я. Г. Село родное. / Я. Г. Геринг. – Алма-Ата: Кайнар, 1983. – 183 с. Геринг, Я. Г. Устремленные в будущее : [рассказ Героя Соц.труда предс.колхоза «30 лет Казахстана» Успенского района Павлодарской обл.]. / Я. Г. Геринг. – Алма-Ата: Кайнар, 1969. – 35 с. Геринг, Я. Г. Человек на земле. / Я. Г. Геринг. – Алма-Ата: Кайнар, 1980 – 108 с. Геринг, Я. Г. Уверенным шагом / Я. Г. Геринг. // Торжество идей Октября в Казахстане. 1917-1977. Алма-Ата, 1977. – С 428 – 433. *** Я. Г. Геринг // Герои социалистического труда - казахстанцы. – Алма-Ата : Казахстан, 1970. – С. 297 – 299. Я. Г. Геринг // Герои социалистического труда - казахстанцы. – Алма-Ата : Казахстан, 1985. – С. 562 – 563. Фоменк,о И. П. Кровь земли : [о Я.Г.Геринге]. - М. : Политиздат, 1986. – 160 с. Яков Геринг : «Вся моя жизнь для людей» /сост.: В. Д. Болтина, Н. В. Маркунене, Т. Е. Покидаева, Л. В. Шевелева – Павлодар, 2007. – С. 653 с. (Имена, вошедшие в историю) Я. Г. Геринг // Павлодарское Прииртышье. – Алматы, 2003. – С. 210. *** Плотников, Ю. Преодоление судьбы :[главы из документ.книги] //Нива. – 2004. - № 8. – С. 77 – 112. // Плоников Ю. Преодоление судьбы. – Омск, 2002. – 176 с. Плотников, Ю. Начало пути : [о председателе колхоза «30 лет Казахстана» Я. Геринге] // Звезда Прииртышье. – 2004. – 10 янв. – С. 5. (начало № 2). Плотников, Ю. Утомление жажды : [глава из книги «Преодоление судьбы о Я. Геринге, председателе колхоза «30 лет Казахстана»] //Мысль. – 2004. - № 3. – С. 18 – 23. Карандашова, Т. Энгельс уступил дорогу Герингу : [улица Энгельса переименована в улицу Я. Геринга] // Новое время. – 2007. – 19 апр. (№ 16). – С. 2. Нуркин К. Он был эпохальной личностью : [Герою Соц. труда, лауреату Гос.премии, кандидату сельхоз.наук Я. Г. Герингу – 75 лет] //Звезда Прииртышья. – 2007. – 27 февр. – С. 5. Розен, М. Я. Г. Геринг: Жизнь для людей // Звезда Прииртышья. – 2009. - 19 марта. – С. 14. Поминов, Ю. Я. Геринг «Жизнь для людей»: [материалы из кн] / Ю. Поминов // Звезда Прииртышья. – 2009. – 19 марта. – С. 4. Корн, Р. Атлантида Якова Геринга // Нива. – 2010. - № 3. – С. 146 – 153. Горбунов, С. Жизнь для людей: [Я. Г. Геринг] / С. Горбунов //Казахст. правда. – 2012. – 29 февр. – С. 6. Нуркин, К. Память о нем – в наших сердцах: [к 80-летию Я. Г. Геринга] / К. Нуркин // Звезда Прииртышья. – 2012. – 28 февр. – С. 4. 5 марта 80 лет ( 1937-1998) со дня рождения ученого, доктора философских наук К. Ш. Шулембаева 
Философ, доктор философских наук Шулембаев Катыршат Шапагатович родился в п. Баянаул. После окончания КазПИ работал преподавателем кафедры русской и зарубежной литературы. В 1967 году заканчивает аспирантуру кафедры философии КазПИ, с 1972г. - зав. кафедрой философии этого же института. С именем К. Шулембаева связано становление казахстанской школы религиоведения. 25 лет он бессменно руководил кафедрой философии и методологии наук - одной из крупнейших в АТУ им. Абая. Он автор более 140 научных книг и статей, его усилиями была создана Академия социальных наук вице-президентом которой он являлся. Его научные исследования посвящены проблемам исторического материализма, научного атеизма. Под руководством К. Шулембаева защищено более 20 докторских и кандидатских работ. Литература Шулембаев, К. Маги, боги и действительность. / К. Шулембаев. - Алма-Ата, 1975.- 121 с. Шулембаев, К. Образ жизни. Религия. Атеизм. / / К. Шулембаев. - Алма-Ата, 1983.- 98 с. Шулембаев, К. Социальная справедливость, что это?. / К. Шулембаев. - Алма-Ата, 1988.- 41с. *** Шулембаев, К. Ш. // Казахская ССР: крат. энциклопедия. / К. Шулембаев. Т. З.- Алма-Ата. - 1989. -С. 544. К. Ш. Шулембаев // Павлодарское Прииртышье. – Павлодар. - 2003. - С. 642. К. Ш. Шулембаев // Павлодарское : энциклопедия. – Павлодар. - 2003. - С. 381 - 382. Шулембаев, К.Ш. Религия, как и атеизм - часть нашей духовной культуры. / К. Шулембаев. // Казахст. правда. - 1997. - 7 марта. - С. 6. К. Ш. Шулембаев: некролог // Казахст. правда. - 1998. - 23 июня. - С. 4. 7 марта 90 лет (1927-2015) со дня рождения доктора геолого-минералогических наук Г. Р. Бекжанова 
Бекжанов Гинаят Рахметуллович родился в ауле №3 Баянаулъского района. В 1951 году окончил Казахский горно-металлургический институт. Начинал трудовую деятельность главным геологом Карагайлинской экспедиции (Карагандинская область). В течение 25 лет (1972-1997) возглавлял Казахский институт минерального сырья. С 1995г.- президент Академии минеральных ресурсов АН РК, первый вице-президент Международной академии минеральных ресурсов. ` В 1994 году по инициативе Г.Р.Бекжанова начато издание журнала «Геология и разведка недр», получившего высокую оценку геологической общественности. В 2001 году под его редакцией вышел в свет первый номер журнала «Геология и охрана недр», приуроченный к 10-летию независимости Казахстана. ` С именем Бекжанова связаны все наиболее значительные достижения по геологическому изучению недр Казахстана и его минеральных ресурсов, созданию в республике крупной геологической службы. Имеет более 200 публикаций, в т.ч.монографии.
Бекжанов, Г. Глубинные структуры и медно-порфировое оруденение Джунгаро-Балхашской складчатой системы. / Г.Бекжанов. - Алма-Ата: Наука, 1984. Бекжанов, Г. Золото Казахстана и новый этап его изучения / Г. Бекжанов. // Геология и разведка недр Казахстана.- Алматы, 1995. - № 5. Бекжанов, Г. К.И.Сатпаев - выдающийся геолог современности / Г. Бекжанов. // Ел есінде. В памяти народной. - Павлодар, 2000. - С. 249 – 254. *** Бекжанов Гинаят Рахметуллович // Кто есть кто в казахстанской науке: справочник. - Алматы, 1999. - С. 411. *** Бекжанов, Г. Уходя, Союз оставил нам приличную геологическую службу / Г. Бекжанов // Казахст. правда. - 1997. - 13 марта. - С. 6. Конырова, К. Академик Бекжанов // Звезда Прииртышья - 1997. - 29 марта. - С. 6. Хамкин, Б. Геолог, ученый, новатор: [наш земляк, доктор геолого-минерологических наук, академик, лауреат Гос. премий СССР и КазССР Г. Р. Бекжанов] / Б. Хамкин. // Звезда Прииртышья. – 2007. – 15 марта. – С. 8. 15 марта 95 лет (1922) со дня открытия курорта «Мойылды» 
Мойылды — село, грязевой курорт в Павлодарской области Казахстана, в 11 км от Павлодара, в западной части Кулундинской степи. Климат резко континентальный, лето тёплое (средняя температура июля 21 °C), зима холодная (средняя температура января −18 °C); осадков 260 мм в год. Лечебные средства: иловая грязь и горько-солёная рапа озера Муялды. Лечение больных с заболеваниями органов движения и опоры, гинекологическими, нервной системы. Санаторий, грязелечебница. Мойылды, аул в административном подчинении Павлодарской городской администрации, центр одноименного сельского округа, в черте г. Павлодара с 1994 г. Село расположено в 12 км от реки Иртыш и в 11 км от Павлодара на берегу озера Муялды. Коорд. – 52, 24 с.ш. и 77,4 в.д.. Мойылды – соленое озеро, находится 11 км к северо-востоку от г. Павлодара и в 15 км от станции Павлодар. Расположено на высоте 107,3 м над уровнем моря. Площадь 0,98 кв.км , глубина 1,2 м. Озеро имеет вытянутую форму с запада на восток, берега низкие, заболоченные с юга и запада, поросшие камышом. Грязи озера используются в бальнеологических целях. На берегу расположен курорт-санаторий «Мойылды» На территории функционирует санаторий республиканского значения, в котором ежегодно отдыхают и получают качественное лечение более 9 тысяч человек. Руководство АО «Санаторий Мойылды» принимает активное участие в решении социальных вопросов села. В лечебных целях грязи озера Мойылды стали использоваться с 1916 г., где павлодарский владелец бани И. Словцов построил для больных первый лечебный барак. Как курорт функционирует с 1922 года. Курорт расположен в парке, заложенном еще в 30-40-гг. ХХ в. В селе Мойылды проживает более 1080 человек, национальный состав представлен казахами (79,6%), русскими (13%), немцами (4,5%) и др. В селе работает почтовое отделение, медицинский пункт, библиотека, 3 магазина. Имеется общеобразовательная школа № 38, где обучаются 114 учеников. Педагогический коллектив школы составляет 28 учителей, обучение проводится на государственном и русском языках. Имеется старинный парк. В селе при Совете ветеранов работает клуб «Мудрость». Перевозкой пассажиров села занимается АО «Шығыс» (маршрут № 66). Также зарегистрированы и работают два крестьянских хозяйства, 70 личных подворий, имеющих скот и птицу. В селе имеется 7 улиц: Абая, Курортная, Парковая, Подхозная, Степная, Центральная, Черемуховая.
Курорт Муялды // Полторанов В. В., Слуцкий С. М.. Здравницы профсоюзов СССР. - М, 1986. - С. 523 – 524. Попова, В. Н. Мойылды: [соленое озеро] / В. Н.Попова // Попова, В. Н. Словарь географических названий Казахстана. Павлодарская область. - Павлодар, 2001. – Ч. 2. – С. 31. Мойылды // Павлодарское Прииртышье. – Павлодар. - 2003. – С. 409 - 410. Мойылды: [соленое озеро] // Павлодарское Прииртышье. – Алматы, 2003. – С. 409. Соколкин, Э. Д. Мойылды // Соколкин, Э. Д. Қаламыздың көшелері / Улицы нашего города. / Э. Д. Соколкин. – Павлодар, 2007. – С. 227 - 228. Мойылды : [бальнеогрязеволечебный курорт] // Павлодар: энциклопедия, 2008. – С. 282 – 283.
Чигаркин, А. В. [Муялды] // Чигаркин, А. В. Памятники природы Казахстана. – Алматы, 1980. – С. 125. Шамышев, С. Д. Санаторий «Муялды»: надо выжить: беседа с президентом АО "Санаторий Муялды" / С. Д. Шамышевым / вел Ю. Дмитриев] // Звезда Прииртышья. - 1997. - 8 февр. - С. 6. Карандашова, Т. Место, где растет боярышник // Новое время. - 1998. - 9 сент. - С. 2 – 3. Мелехова, Л. "Мойылды живет и будет жить"/ Л. Мелехова, С.Шамышев // Звезда Прииртышья . - 1998. - 4 июня. - С. З. Уралова, А. Мойылды - мертвая зона / А. Уралова.// Новое время - 2001. - 21 февр. - С.3. Шаймарданов, С. "Мойылды" - уникальная здравница / С. Шаймарданов. // Наш край. - 2001. - 12 июля. - С. 1. [Мойылды] //Новое время. – 2006. - 14 сент. (№ 36). – С. 20. Мойылды // Всё обо всём // Звезда Прииртышья. - 2008. - 3 апр. - С. 6. Гольдберг, М. Живая вода Мойылды: [волшебным называют это озеро тысячи людей, испытавших на себе его целительную силу] / М. Гольдберг. // Казахстанская правда. – 2009. – 16 окт. – С. 24. Горбунов С. Едут из Европы на лечение : [казахстанские соленые озера и их грязи обладают уникальными исцеляющими свойствами]//Казахст. правда. – 2012. - 20 апр. - С. 19. Гольдбер, М. Здравствуй, доктор Мойылды ! : [здравницы] // Казахст. правда – 2013. - 4 окт. - С. 25. 18 марта 65 лет (1952) со дня рождения художницы, живописца-пейзажиста, педагога Г. Я. Беспаловой 
Галина Яковлевна Беспалова родилась в 1952 году. Еще учась в 8-м классе средней школы № 8, Галина принимает участие во взрослой художественной выставке, проходившей в 1968 году в Павлодаре. Ее акварели "Лед тронулся", "У моста", 'Тучи надвигаются" и другие работы получили высокую оценку жюри и зрителей. По окончании школы она поступает в Алматинское художественное училище имени Н. В. Гоголя (1973) под руководством М. Калимова. Занимается акварелью и батиком. Работает в жанре пейзажа, натюрмортра и портрета. Ею создана галерея портретов - наших современников. Художница стремится передать характер, судьбы, лица своих героев. Основные произведения в акварельной живописи: «Девочка с кошкой» (1984), «Утро» (1985), «На Енисее» (1985), «Краевед И. В. Лагутин» (1998), «Симфония пионов» (2000), а также росписи по шелку в Экибастузском профилактории (1989) и АО «Алюминий Казахстана» (1999, совместно с Е. Москвитиным). Галина Беспалова - участница многих областных и республиканских выставок. Ее картины выставлены в Национальной художественной галерее имени А. Кастеева, имеются во многих частных коллекциях. Г. Я. Беспалова - преподаватель художественной школы № 1 г.Павлодара. Передает юным художникам секреты своего мастерства.
Г. Я. Беспалова // Павлодар: энциклопедия. – Павлодар, 2008. – С. 211. Г. Беспалова // Павлодарское Прииртышье. – Павлодар. – 2003. - С. 184 - 185. Г. Беспалова // Павлодардың суретшілері. = Художники Павлодара. - Павлодар. – 2003. - С. 92 – 93. Г. Беспалова // Известные женщины Павлодарского Прииртышья. – Павлодар, 2007. – С. 63. ***
Линник, О. Галерея женских образов: [Г. Беспалова - художница] / О. Линник //Звезда Прииртышья. - 2001. – 1 марта. – С. 20. Беспалова, Г. Влюбляюсь в портреты, которые пишу… / Г. Беспалова. // Казахст. правда. - 2002. - 1 февр. – С. 4 Карандашова, Т. «Набросок» Г. Беспаловой : [выставка в «Альянсбанке»] / Т. Карандашова // Новая газета. – 2002. - 22 мая. – С. 5. Бугаев, В. Прелести портрета : [вернисаж художника-портретиста Г. Беспаловой в «Альянсбанке»] / В. Бугаев // Казахст.правда. - 2002. - 24 мая. – С. 4. Вернисаж Г. Беспаловой // Звезда Прииртышья. – 2002. - 18 мая. – С. 1. Григорьева, О Портреты Г. Беспаловой // Григорьева О. Вы – история, не поколение. – Павлодар. – 2002. – С. 123 – 127. Беспалова Г.: «Я счастлива, я занимаюсь любимым делом / Г. Беспалова. // Вектор успеха. – 2003. - № 11 (12 нояб.). – С. 9. Г. Беспалова : «В шляпе и со шпагой» / Г. Беспалова. // Городская неделя. – 2005. – 23 февр. (№ 7). – С. 9. Яковлева, Н. Кошка, которая гуляет сама по себе : [о художнике Г. Беспаловой] / Н. Яковлева // Досье. – 2005. – 7 янв.(№ 1). – С. 5. Кунст, Л. Художник, который все время поет: [творчество художницы Г. Беспаловой] / Л. Кунст. // Казахст. правда. – 2007. – 14 сент. – С. 32. Шишанова, О. Шелковый путь: [в Российском центре науки и культуры Астаны состоялось шоу павлодарской художницы Г. Беспаловой] / О. Шишанова. // Новое поколение. – 2007. – 24 авг. (№ 33). – С. 15. Гуторова, Л. Artistiческая натура: [ художница Г. Беспалова] / Л. Гуторова // Городская неделя. – 2008. – 30 июля (№ 30). – С. 12. Бакытова, А. Волшебница холста / А. Бакытова //Звезда Прииртышья. – 2009. – 5 марта. – С. 4. Карандашова, Т. И для славы, и для вдохновения: [о модельном показе платьев, выполненных по технике батик художника Г.Беспаловой] / Т. Карандашова //Новое время. – 2011. – 10 февр. – С.6. Попова, М. Платье для поп-дивы: [о художнике Г. Беспаловой] /М. Попова // Городская неделя. - 2013. – 29 мая. – С. 11. 4 апреля 90 лет (1927 – 2007) со дня рождения журналиста П. В. Лефлера 
Павел Васильевич Лефлер родился 4 апреля 1927 года в с. Ягодная Поляна Вязовского района Саратовской области. Он только успел закончить 7 классов, как началась война. В самом начале войны семью Лефлеров отправили в неизвестность, даже не дав собрать вещи выслали в Казахстан, так их семья попала в Павлодарскую область, в с. Луганск. Павел работает в колхозе, выполняя вместе со своими сверстниками на ферме и в поле всю мужскую работу, затем попадает в трудовую армию в 15 лет. После трудармии, в 22 года, он вернулся к родителям в колхоз имени Тельмана Павлодарской области. После войны в 1951 году окончил учебный комбинат управления подготовки кадров счетных работников ЦСУ СССР. В 1962 году Павлодарскую двухгодичную школу рабочих корреспондентов при Павлодарском обкоме партии. С 1963 года работал в "Звезде Прииртышья" собственным кореспондентом, с 1968 года -заведующим отделом советского строительства, затем заведовал отделами сельского хозяйства и партийной жизни. Писать приходилось обо всем: о культуре, промышленности и сельском хозяйстве, о спорте, о продовольственном снабжении и здравоохранении, железной дороге, ветеранах войны и труда, о тружениках сел и заводов. Постепенно круг его работы ширился. Он по приглашению нескольких республиканских газет и журналов активно работал и сотрудничал с ними. Павел Васильевич сотрудничал с газетами «Известия», Целинный край», «Молодой целинник», журналом «Партийная жизнь». Член Союза журналистов. Награжден медалями и грамотами. Литература Лефлер, П. «Возрождение» - в постоянной работе / П. Лефлер // Звезда Прииртышья. - 1998. - 28 апр. - С. 7.- (Национальные центры) Лефлер, П. Село богатеет трудом : (Социал. облик колхоза им. Кирова Павлодар. обл.) П. В. Лефлер Алма-Ата : Кайнар, 1987. – 15 с. *** П. В. Лефлер: [некролог] // Звезда Прииртышья. – 2007. – 30 янв. Винтер, И. Он был светлым человеком [о журналисте П. В. Лефлере] / И. Винтер // Звезда судьбы моей…- Павлодар, 2008. – С. 126 – 127. жүктеу/скачать 3,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|