Қорғаныс құралдары. Кальциленген содамен жұмыс жасаған кезде қол терісін қорғау үшін жұмысты бастамас бұрын қолға жағылатын силикон кремін қолданады.
Алғашқы көмек. Сода теріге тиіп кеткенде зақымдаған орынды мол су мөлшерімен шаяды да, бор қышқылының араластырылған ерітіндісімен таңады да, қайтадан сумен шаяды.
8. Каустик содасы
Қатты ақ зат қатты немесе ерітілген күйде теріге тие отырып, күйдіреді және ол орында терең ойықтар қалады. Ерітінділер концентрациясы мен температурасы неғұрлым жоғары болса, олардың әсері де күшті. Күйдіргіш натридің тіпті аз ғана мөлшерінің көзге тиіп кетуі қауіпті, себебі ол күрделі ауруға алып келеді, тіпті соқыр болып қалу мүмкін. Каустик содасының теріге ұзақ мерзімдік әсер етуі терінің құрғауына, қатаңдығына, қатаюына, жарықшақтануына, алақандардың терлеуінің жоғарылауына, ал тері бетінің зақымданған орнының созылмалы экземасына алып келеді.
Қорғаныс құралдары. Күйдіргіш натримен жұмыс жасауға тек алжапқышы бар кастюммен, резина қолғаппен, резина етікпен, резина саусақты қолғаппен және қорғаныс көзілдіріктерімен рұқсат етіледі. Каустик содасымен жұмыс жасаған кезде қол терісін сақтау үшін жұмысты бастамас бұрын қол терісіне жағылатын силикон кремін қолданады.
Алғашқы көмек. Күйдіргіш натрий теріге тиіп кеткенде терінің жарақаттанған орнын 10 минут бойы су ағымымен шайылады, содан соң уксус, виннокамен, тұз немесе лимон қышқылының 5 % ерітіндісімен таңады. Көзге тиіп кеткенде тез арада су ағымымен немесе 10-30 минут бойына пісірілген тұздың физиологиялық ерітіндісімен шаяды және новокаиннің 2 % ерітіндісімен немесе дикаиннің 5 % ерітіндісімен орап тастайды.
Күйдіргіш натрий дем алу жолдарына тиіп кеткенде 5 % уксус қышқылының ерітіндісімен пульверизатор көмегімен бүркіп дем алады.
Жарақаттанушыға орнында алғашқы көмек көрсеткеннен кейін бірден дәрігерге көріну керек.
9. Керосин
Керосин – тұтану температурасы 450С артық оңай жанатын сұйықтық. Қоспадағы керосин булары ауамен қопарылу қаупі бар қоспалар (1,1 – 7,5 об.% концентрациясы кезінде) түзеді. Керосиннің өздігінен тұтану температурасы 240 – 2900С. Теріге тие отырып керосин дерматит, одан әрі терінің зақымданған бөлігі жара – дақты ауруларға оңай ұшыратады. Дем алған кезде керосин булары сілекейлі қаптамаларды тітіркендіреді. Өте жоғары концентрация кезінде қатты улану (әсіресе, керосин ыдыстарын тазарту кезінде) мүмкін.
Қорғаныс құралдары. Керосинмен жұмыс жасаған кезде тек керосин буларының концентрациясы аз болған кезде А маркалы өнеркәсіптік сүзгі противогазын пайдаланады. Жоғары концентрация кезінде ПП-16, АШ-2-57, ДПА – 5 және басқа да маркалы шлангалы противогазын пайдаланады. Қолды қорғау үшін «Биологиялық саусақты қолғаптар» типті пастасын пайдаланады немесе қол терісіне сулфиттелген майсана майын жағады.
10. Плавикті қышқыл (фторлы сутегі)
Плавикті қышқыл және оның булары жоғары дәрежде улы, жоғарғы дем алу жолдарын жас пен сілекей бөле отырып, күшті тітіркендіреді. Теріге тиген кезде ол қатты күйдіреді, көбінесе, қол саусақтарында және бетте жазылуы қиын жаралар тудырады.
Плавтикті қышқыл буларының аздаған концентрациясының әсерімен тудырылатын созылмалы ауруларға алып келеді, жоғарғы дем алу жолдарының, асқазан-ішек жолының, тістер мен саусақтардың зақымдануы байқалады.
Қорғаныс құралдары. Сұйық қышқылмен әсерлескенде, тіпті ауру байқалмаса да, қышқыл тиген орынды 10 минут бойы сумен шаю керек, одан соң күйген бетті аммиактың 10 % ерітіндісін салынған дәкімен өңдеп, содан соң қайтадан сумен шаю керек. Содан соң магнезиальді жақпа жағылады.
Көз зақымданған кезде оны жарты сағат бойына сумен шаю керек, диакиннің 0,5 % ертітіндісінің 2 – 3 тамшысын тамызу керек. Орында алғашқы медициналық көмек көрсеткеннен кейін міндетті түрде дәрігерге көріну керек.
11. Күкірт қышқылы
Химиялық таза күкірт қышқылы – иіссіз түссіз ауыр сұйықтық. Әдетте техникалық күкірт қышқылы әр түрлі қоспалармен әр түрлі түстерге боялған. Араластырылған ерітінді түріндегі қышқыл қолданылады. Қышқыл суда ерітілгенде көп мөлшерде жылу бөлініп шығады. Күкірт қышқылы сумен араласқанда қышқыл суға қосылады. Қышқылға су құюға болмайды, себебі судың тез қайнауы салдарынан ыстық шашырандылар киімге және теріге тиіп кетуі және қатты күйдіруі мүмкін.
Күкірт қышқылы сілтімен араласқанда қарқынды реакция жүреді. Араласпаған қышқыл органикалық заттармен (ағаш, мақта қағазды маталар, тері тағы сол сияқты) жанасқанда оларды күйдіреді; кейде өздігінен жануы орын алады.
Күкірт қышқылы теріге тиіп кеткенде ауыр күйдіреді. Қышқыл булары дем алу кезінде жоғарғы дем алу жолдарының сілекейлі беттерін тітіркендіреді және күйдіреді. Көзге тиіп кеткен қышқыл көздің мүйізгек қабығын күйдіруі және естен тандыруы мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |