Лекция тезистері 2 кредит

 

Қарастырылатын мәселелер:

1.

Еріктік амалдарды талдау.

2.

Ерік сапалары.

Адамның еркі алдына мақсат қоюдан басталады. Мыс: орта мектепті бітірген оқушының 

мәдени қажеті, білім алуға тырысуы себеп болады. 

Адам осылай өзінің келешекте белгілі бағытта істейтін ісінің мәнін, жоспарын белгілейді. 

Мұны еріктік амалдың бастамасы-

 немесе 

 деп атайды. 

Тілек - келешекте істейтін ісіміздің ойға бекуі. Мыс: газетке мақала жазсам, домбыра тартып 

үйренсем т.б. 

Осы тілекті жүзеге асыру үшін адам тиісті жоспар сызып, амал-айла, әдіс қарастырады. 

"Жақсы ниет, жарым ырыс" деп халық тегін айтпаған. Қандай болмасын іс-әрекеттің жоспарын 

жасау - күрделі процесс. Ол адамның белгілі білімін, өмір тәжірибесін, ойының орамдылығын 

қажет етеді. 

Мақсатқа жетудің жолдары белгіленіп, жоспар жасалғаннан кейін адамның тілегі оның 

нақтылы қалауына көшеді. 

мақсаттың айқындығы, оған жеткізетін тиісті жоспардың 

жасалуы, ойдың бекемдігі. 

Дегенмен, тілек те, қалау да өздігінен адамның ерік-жігерін толық көрсете алмайды. Өйткені 

бұлар кейде бір-біріне үйлесе алмай қайшы келіп отырады. Мыс: орта мектепті бітірген оқушы 

бірде педагогтың институтқа түсіп, мүғалім болып шыққысы келсе, бірде ауыл-шаруашылық 

маманы болғанды да қалайды. Бүл арада ол екі мамандықтың бірін қалауы керек, ол қайсысын 

қаларын білмей әуре-сарсаңға түседі. Міне, осындай да тілек пен қалаудың арасында 

үйлеспеушілік болады, мұны психологияда мативтер күресі дейді. Мүндай түрлі мативтердің 

ішінен ақылға қонымдысы- нақты жағдайға тура келетін біреуі жеңіп шығады, тек содан соң 

ғана адам тоқтамға келе алады. 

Сөйтіп, мақсат қою, 

тілек

, қалау, мативтер күресі, тоқтамға келу 

Еріктік амалдың ең негізгі кезеңі қандай болмасын тоқтамды орындау стадиясы. Өзінің қандай 

болмасын тоқтамын іске асыратын, оны орындайтын кісіні ғана еркі нағыз жетілген адам деп 

айтуға болады. 

Адамның ерік сапаларының бірнеше түрі бар. 

шыдамдылық). 

Адамгершілікке сыйымды ерік сапалары (жеке мүддені үжым еркіне бағындыра алуда көрінетін 

ерік сапалары). Еріктің адамның дербестігінен байқалатын сапалары (инициатива, 

принциптілік, тәртіптілік, жинақылық т.б. бөлінеді).