Кіріспе. Статика. Статиканың негізгі ұғымдары. Жинақталатын күштер жүйесі

 

1 

ДӘРІС-1. 

Кіріспе.  Статика.  Статиканың негізгі ұғымдары. Жинақталатын 

күштер жүйесі.  

 

Механиканы  теориялық  және  қолданбалы  механика  деп  екіге  жіктейді, 

бірақ  олар  бірімен  бірі  тығыз  байланысты.  Материялық  денелердің  қозғалыс 

заңдарын Теориялық механика ғылымы зерттейді.  

Теориялық механика үш бөлімнен тұрады: статика, кинематика, динамика.  

1.1.1  Статиканың  негізгі  ұғымдары.  Статика  сөзі  гректің  ‘Status’  деген 

сөзінен  шыққан.  Ол  тыныштықта  болу,  бір  орында  тұру,  қозғалмау  деген 

ұғымдарды білдіреді. 

Статика  –  денеге  түсірілген  күштер  жиынын  қарапайым  түрге  келтіретін 

және олардың тепе-теңдік шарттарын тағайындайтын теориялық механиканың 

бөлімі. 

Күш

  деп  денелердің  әсерлесуінің  өлшеуіші  ретінде  алынатын  шаманы 

атаймыз.  Күш  –  векторлық  шама.  Оның  денеге  әсері  модулімен,  бағытымен, 

түсу нүктесімен анықталады. 

Күштің  өлшем  бірлігі  халықаралық  СИ  өлшем  бірліктер  жүйесінде  1Н 

(Ньютон),  техникалық  өлшем  бірліктер  жүйесінде  1  кг  (килограмм  күшпен) 

арқылы анықталады. 

Күшті 

бағытталған 

AB

 

кесіндімен 

бейнелеуге  болады  (1-сурет). 

AB

  кесіндісі 

F



 

күшінің  сан  мәнін,  бағытын,  әсер  ету  нүктесін 

сипаттайды.  Бойымен  күш  векторы  бағытталған 

DE

    түзуін  күштің  әсер  ету  сызығы  деп  атаймыз. 

А нүктесі күштің әсер ету нүктесі болады.  

Денеге   түскен     бірнеше    

)

,

,

,

(

2

1

n

F

F

F









 

 күштердің  жиынтығы 

күштер  жүйесі

  деп  аталады.  Егер  денеге  түскен 

)

,

,

,

(

2

1

n

F

F

F









  бір  күштер  жүйесін  екінші  күштер  жүйесімен 

)

,

,

,

(

2

1

m

P

P

P









 

алмастырғанда дененің бастапқы күйі өзгермесе,  мұндай екі жүйе өзара