2 1 . 1 - к е с т е н ің ж а л ғ а с ы Үрыктын жасы, үзынлығы Негізгі чорфогенетикалык үдерістердін (төбе-күйымшактык жадны сипаттамасы аракашыктығы) Үрыктын жасы, үзындығы (төбе-күйымшактык аракашыктығы) Негізгі чорфогенетикалык. үдерістердіц жадны сипаттамасы Ұрыктанудан кейінгі
4-ші апта, үзындығы
2,5—5 мм, сомиттер
саны 13—20-дан
30—40-ка дейін
4-ші апта басында эмбрионның пішіні С-тәрізді болады. 3—4 жұп
желбезек доғалары, аяктың бастамалары гіайда болады, көздің және
кұлактың бастамалары жаксы аныкталады. Жүйке науашығынын
алдыңғы бөлігі 20 сомиттер сатысында түйіседі. Жүрек-бұлшык ет
түтігі ырғакты түрде жиырылады, үрыктың денесінің әр бөлімінде
канның жылжуы байкалады. 4-ші аптаның ортасында жүректе как-
пакшалар мен тоскауылдар калыптаса бастайды. Ас корыту түтігінің
эпителиінен бауыр мен ұйкы безі, ал жұткыншак ішегі эпителиі-
нен — өңеш, кеңірдек, өкпе бастама алады. 4-ші аптанын сонында
үрык жарты шенбер түрінде иілген және толығымен амниондык
қапшыкта орналасады. Амнион кіндік бауды каптайды. Колдардын
бастамасы аныкталады, аяктардың бастамалары байкалады. Терінің
эпителийлік жабыны калыптасады. Сомиттердің материалынан
сүйектер мен бүлшыкеттердін дамуы басталады. Басы кұйрык
бөлімінен алыс, жүрек өсіндісіне жакын орналасады. Жүйке түті-
гінің краниальды бөлігі алдыңғы, ортаңғы, арткы ми көпіршіктеріне
дифференцияланады. Есту плакодасы инвагинацияланады және
есту көпіршігін кұрайды. Коз бокалы мен эктодерманың әрекеттесуі
нәтижесінде көз бүршағы калыптасады. Алғашкы ауыз бухтасы мен
тіл бастамасы аныкталады. Калканша безінің дамуы өтеді. Жүрек
канға толы, канның айналымы жүреді, бірак жүректің какпақша-
лары әлі калыптаспаған. Кдн жүйесінде 4-ші және 6-шы колка
доғасының бастамасы каланады және 5-ші доға пайда болады.
Өкпенің калыптасуы жалғасады. Ас корыту түтігінде үйкы безіне
сәйкес тығыздалу пайда болады; аш ішектің, өт кабынын дамуы
жалғасады, алғашкы бүйректін бастамасы каланады. Бауыр ірі,
эмбрионнын бас бөлімінде байкалады. Бауырдың даму барысын-
дағы тамырлары плацента тамырларымен кіндік бау аркылы байла-
нысады. Хорион ана организмінін канымен алмасуды және байла-
нысты камтамасыз етеді