164
2. «Пе тер бург те қыр ғыз дар
си рек кез де се ді, бес-ал ты адам
жи на ла қо яр ма екен? Сол бар лар дың
өзі жал пы еуро па лық
әс ке ри ки ім ки іп жү ре ді. Ал со лар дың ішін де өмір де мен
бар мын деп ерек ше лен бей тін бір ға на адам бар. Ол – өте
жас,
ка ва ле рия офи це рі, сұл тан Шо қан Шың ғы сұ лы Уәли-
ха нов», – де ген П.И.Не бель сон
пі кі рі Шо қан ды қан дай
адам ре тін де та ны та ды?
3. Егер Шо қан қа зір гі за ман да өмір сүр се, қан дай игі іс тер ат-
қа рар еді деп ой лай сың дар? Ой ла рың мен бө лі сің дер.
4. С.Бе га лин нің «Шо қан асу ла ры» по ве сі
маз мұ ны мен та ны сың-
дар (хрес то ма тия да үзін ді бе ріл ген). «Шо қан – қа зақ тың тұң-
ғыш ға лы мы» та қы ры бын да аргументативті эс се жа зың дар.
Шо қан нан қал ған асыл мұ ра лар дың бі рі – бей не леу өне рі са ла сын да ғы ең бек те рі
оның қа зақ тың тұң ғыш кә сі би су рет ші сі еке нін та ны та ды. Ол порт рет, та би ғат кө рі ні
сі, пей заж, ха лық тың тұр мыссал тын бей не леу жан ры мен ай на лыс қан.
1847–1852 жыл дар да сал ған су рет те рін Шо қан «Кор пус тан ел ге де ма лыс қа бар
ған кез де сал ған су рет тер» деп атай ды. Г.Н.По та нин: «Ка дет
кор пу сы ның соң ғы
курс та рын да оқып жүр ген ке зі міз де Шо қан
өзі нің әң гі ме ле рі мен ме нің дәп те рім ді тол
тыр ды. Біз қа зақ тар дың сұң қар са лып, саят
құ ру сал тын то лық жа зып ал дық. Шо қан сұң
қар ды қа лай бап тап кү ту дің әді сін өте жақ сы
бі ле тін. Дау ыл паз бен сұң қар дың т.б. су рет
те рін са лып, ол ме нің жаз бам ды то лық ты ра
тү се тін», – деп жаз ды.
Шоқанның суреттері 1860 жыл дар дың ба
сын да «Все мир ная ил лю ст ра ция», «Сак ра»,
«Русс кий ху до же ст вен ный лист» жур нал да
рын да, «Орыс Геог ра фия қо ға мы ның ха бар
шы сын да» жа рия лан ған.
«Танымаладамдар» н иклопедиясы
Бағалы дерек
ШығысТүркістан
ұйғырларыныңкескін-келбеті.
Қарындаш.
Кор пус тың оқы ту шы ла ры Шо қан ды бо ла шақ зерт теу ші, тіп ті ға лым бо луы ық ти
мал деп жүр ген кез де, Шо қан не бә рі он төрт–он бесақ жас та бо ла тын.
Г.Н.Потанин
Достарыңызбен бөлісу: