Қазақстан республикасының Ғылым және білім министрлігі ш. Есенов атындағы каспий мемлекеттік технологиялар



Pdf көрінісі
бет8/102
Дата08.02.2022
өлшемі0,87 Mb.
#121215
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   102
Байланысты:
Толеугалиева Г.Б.ӨЗАРА АУЫСТЫРЫМДЫЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Қондырма
деп саңылау немесе керiлiс пайда болатынын
анықтайтын, бөлшектер қосылысының сипаттамасын айтады.

Шартты тҥрде кiретiн тетiкбӛлшектердiң 


бiлiгi, 
ал оны қоршайтын 
тетiкбӛлшектiң 
тесiгi 
бар деп есептеймiз. 
Бiлiк пен тесiктiң нақты ӛлшемдерiне байланысты қондырманы 
қозғалмайтын және қозғалмалы деп бӛлуге болады. Қозғалмалы, яғни 
саңылаулы
қондырмада тесiктiң ӛлшемi бiлiктiң ӛлшемiнен ҥлкен 
болғандықтан, 
олардың 
арасында 
аз 
да 
болса 
саңылау 
қалады. 
Тетiкбӛлшектердi қҧрастыру және ажырату оңай болуы ҥшiн саңылаулы 
қондырма қолданылады.
Саңылау (S)
дегенiмiз тесiктiң өлшемi бiлiктен үлкен болған 
жағдайдағы, тесiк пен бiлiктiң өлшемдерiнiң айырмасы 
(сурет 2). 
Тесiктiң ең кӛп шектi ӛлшемi мен бiлiктiң ең аз шектi ӛлшемдерiнiң 
айырмасы 
ең көп саңылау 
деп аталады (
S
MAX
). 
 
MIN
MAX
MAX
d
D
S


(9)
ei
ES
S
MAX


(10) 
Тесiктiң ең аз шектi ӛлшемi мен бiлiктiң ең кӛп шектi ӛлшемдерiнiң 
айырмасы 
ең аз саңылау
деп аталады (
S
min
). 
MAX
MIN
MIN
d
D
S


(11)
es
EI
S
MIN


(12) 
2
)
(
MIN
MAX
ОРТ
S
S
S


(13) 
Сурет 2 – Саңылаулы қондырма 
Қозғалмайтын қондырмада бiлiктiң ӛлшемi тесiктiң ӛлшемiнен 
ҥлкенiрек болғандықтан, бiлiк тесiктi “керiп” тҧрады. Керiлмелi қондыруда 


10 
тетiкбӛлшектердi бiрiктiру ҥшiн механикалық кҥш жҧмсауға немесе тесiктi 
қыздыруға, сондай-ақ бiлiктi салқындатуға тура келедi.
Керiлiс (N)
 дегенiмiз бiлiк өлшемiнiң тесiктен үлкен болған жағдайдағы, 
жинағанға дейiнгi бiлiк пен тесiктiң өлшемдерiнiң айырмасы 
(сурет 3). 
Біліктің ең кӛп шектi ӛлшемi мен тесіктің ең аз шектi ӛлшемдерiнiң 
айырмасы 
ең көп керіліс 
деп аталады (N
MAX
). 
 
MIN
MAX
MAX
D
d
N


(12)
EI
es
N
MAX


(13) 
Біліктiң ең аз шектi ӛлшемi мен тесіктiң ең кӛп шектi ӛлшемдерiнiң 
айырмасы 
ең аз керіліс
деп аталады (
N
min
)

MAX
MIN
MIN
D
d
N


(14)
ES
ei
N
MIN


(15) 
2
)
(
MIN
MAX
ОРТ
N
N
N


(16) 
 
 
 
 
 
 
 
 

Сурет 3 – Керілісті қондырма 
Сонымен бiрге, 
өтпелі қондыру
, яғни саңылаулы да, керiлiсті де алуға болатын
қондырма қолданылады. 
Саңылаумен қондырмада тесiктiң дәлдiк ӛрiсi бiлiктiң дәлдiк ӛрiсiнiң 
ҥстiнде (жоғары) орналасады. 
Егер тесiктiң шақтама ӛрiсiнiң тӛменгi ауытқуы, бiлiктiң дәлдiк ӛрiсiнiң 
жоғарғы ауытқуымен тҥйiссе, онда ол саңылаумен қондыруға жатады (
S
MIN 
=0
).
Керiлiспен қондырмада тесiктiң дәлдiк ӛрiсi бiлiктiң дәлдiк ӛрiсiнiң 
астында (тӛмен) орналасады. 
Ӛтпелі қондырмада тесiк пен бiлiктiң дәлдiк ӛрiстерi жартылай немесе 
толық жауып жатады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   102




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет