Мазмұны нормативтік сілтемелер
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
disser (2)
| «
Студенттің шығармашылық ойлауын дамыту » элективті курсы негізінде болашақ педагогтарға білім алушылардың шығармашылық ойлауын дамытулың әдіснамалық-теориялық негіздері, психологиялық-педагогикалық шарттары, моделі, әдістемесі туралы білімдер меңгертіледі. Бұл білімдердің студенттердің шығармашылық ойлауын дамытуына деген қызығушылығын арттырып, ынталлылық, эвристикалық деңгейін көтеруге ықпал етеді. Студенттердің шығармашылық ойлауының дамуы деңгейін бағалау үшін келесі өлшемдер таңдалды: 1) мотивациялық-құндылық: танымдық қызығушылықтың болуы, шығармашылық ойлауға құндылық ретінде бағдарлану, өзін-өзі іске асыру мотиві; 2) интеллектуалдық-танымдық: негізгі психологиялық-педагогикалық категориялар (шығармашылық, шығармашылық ойлау, шығармашылық қызмет субъектісі), шығармашылық ойлаудағы интуиция мен қиялдың рөлі туралы, шығармашылық ойлау тетіктері туралы білімдер; 3) іс-әрекет- зерттеушілік: қарама-қайшылықты анықтау және мәселені тұжырымдай білу, 138 логикалық операциялар мен эвристикалық тәсілдерді қолдана білу, оймен эксперименттеу, рефлексияны жүзеге асыру. Айта кетейік, эксперименттің ұйымдастыру-дайындық кезеңінде қолданылған диагностикалық әдістемелер жиынтығы студенттердің шығармашылық ойлауының үш деңгейін анықтауға мүмкіндік берді: креативтілік, эвристикалық, ынталылық. Креативтілік деңгей студенттерде танымдық қызығушылықтың болуымен, шығармашылыққа құндылық қарым-қатынасымен, өзін-өзі жүзеге асырудың тұрақты мотивімен; шығармашылық ойлаудың мәні мен оның қалыптасу тетіктері туралы жүйелендірілген, терең біліммен, интуицияның, шығармашылық ойлаудағы қиялдың рөлімен; қарама-қайшылықты анықтай білу және проблеманы тұжырымдай білу, оны шешу үшін логикалық операциялар мен эвристикалық тәсілдерді қолдана білу, ойлы эксперименттеу, рефлексияны жүзеге асыру білімдерімен сипатталды . Эвристикалық деңгей танымдық қызығушылықтың дамығандығы, қызметтің жекелеген түрлеріндегі шығармашылыққа құндылық қатынасымен; шығармашылық ойлаудың мәні, оның қалыптасу механизмдері, интуицияның, шығармашылық ойлаудағы қиялдың рөлі туралы терең, бірақ жүйелі түрде қалыптаспаған білім; қарама-қайшылықтарды интуитивті анықтау, логикалық операциялар мен эвристикалық тәсілдерді қолдану, проблемаларды шешумен ерекшеленді. Ынталылық деңгей танымдық қызығушылық, өзін-өзі іске асыру мотиві жеткілікті түрде тұрақты емес, ситуативті екенін; шығармашылық ойлау туралы білім жүйесіз, шығармашылық ойлауды қалыптастыру механизмдері белгісіз; қойылған мәселелерді шешу кездейсоқ және белгісіз екендігін көрсетті. Педагогикалық эксперимент нәтижелерін сандық бағалау ара қатынас әдісімен, яғни эксперименттің басында және соңында шығармашылық ойлаудың қандай да бір деңгейіндегі студенттердің пайыздық арақатынасы бойынша жүргізілді. Тәжірибелік-эксперимент жұмысы барысында зерттелетін сапаның қалыптасу деңгейінің динамикасын қадағалау үшін біз динамикалық қатарлардың келесі көрсеткіштерін пайдаландық: - студенттердің шығармашылық ойлау деңгейінің сандық өсуін көрсететін орташа көрсеткіш (Ок) мұндағы А, Ъ, с, d-шығармашылық ойлаудың төмен, рұқсат етілген, орташа, жоғары деңгейлеріндегі студенттер санының пайыздық көрсеткіші; - студенттердің шығармашылық ойлауын дамыту деңгейінің (немесе өлшемінің) соңғы және бастапқы мәндерінің айырмашылығын көрсететін абсолютті өсім (G) көрсеткіші формула бойынша есептелген: G = П кон - П нач > П Н ач – көрсеткіштің бастапқы мәні; П кои – көрсеткіштің соңғы мәні; К Э фф – формула бойынша есептелетін эксперименттік әдістеме тиімділігінің коэффициенті: К Э фф = Ок (э)/Ок (б), Ок (э) – эксперимент тобының орташа көрсеткішінің мәні; Ок (б) – бақылау тобының орташа көрсеткішінің мәні. Эксперименттің соңғы кезеңінде тәжірибелі топ студенттерінің шығармашылық ойлауын қалыптастыру деңгейінің сапалы өсуін бағалауды бақылау тобының 139 студенттерінің бастапқы деңгейіне және шығармашылық ойлау деңгейіне қатысты математикалық статистика әдістерінің көмегімен жүргізуге болады Зерттеу нәтижелерін талдау үшін "хи-квадрат" критерийі қолданылды 10- кестеде ұсынылған эксперимент басындағы кесік нәтижелері педагогикалық эксперимент жүргізілгенге дейін бөлінген көрсеткіштер бойынша тәжірибелік және бақылау топтарында ерекше айырмашылық болмағанын көрсетеді. Бұл туралы, атап айтқанда, критерийлер бойынша орташа көрсеткіштер (Ок) (мотивациялық – эксперименттік топта 1,81 және – бақылау тобында – 1,92; зияткерлік топта – 2,04 және 2,16; әрекет – 2,02 және 2,16) мәндерін куәландырады. Зерттеуде біз зерттелетіндерді кездейсоқ таңдаумен айналысатын болсақ, онда анықталған деңгейлердің арақатынасы ұқсас деп болжауға болады. Бұл бізге эксперименттің тиісті кезеңінде шынайылығы жоғары эксперимент тобын бірдей іріктеуге бақылау тобын іріктеуді санауға және одан әрі "хи-квадрат" критерийін есептеу кезінде 5%- дық маңыздылық деңгейін қабылдауға мүмкіндік берді. Кесте 10 - Экспериментке дейінгі салыстырмалы мәліметтер (жалпы адамдар санынан пайыздық көрсеткішпен %) Компонеттері Деңгейлері ЭТ БТ Саны жүктеу/скачать 5,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|