«Жеті жарғы» туралы түсініктеме
Ғалымдардың айтуынша, бұл құжат Тәуке ханның тұсында 1684-1685
жылдары құрастырылған.
«Жеті жарғы» – Төле, Қазыбек, Әйтеке сынды данагөй билердің
қатысуымен жазылған көшпелі қазақтардың ел билеу заңы.
Бұл заңдық құжатта жер дауы, жесір дауы, бала тәрбиесі және неке,
қылмыстық жауапкершілік арасындағы дау, ұлт қауіпсіздігін қамтамасыз
ету сияқты үлкен мәселелер қаралады.
«Жеті жарғы» кісі өлтіру, ұрлық, тонау, бүлік шығару, денеге зақым
келтіру, зорлау, әйелді алып қашу, тәңірге тіл тигізу, христиан дініне өту
сияқты әрекеттерді жауапқа тартуды көздейді. Қылмыстық жауапқа тарту
13 жасқа толған кезден басталған.
Қазақтың қылмыстық құқығы мақау, есі дұрыс емес адамдарды
жауапқа тартпаған.
Қазақ халқы «Жеті жарғыны» ХІХ ғасырдың ортасына дейін қолданып
келді.
7
Орынғазы Әбутәліп
Достарыңызбен бөлісу: |
