Оқулық А. Р. Соловьева, Б. Т. Ибраимова, Ж.Ә. Алина

§22. Жоғары сатыдағы тасымалдаушы ұлпалар

жүктеу/скачать 4,22 Mb.

Pdf көрінісі

бет	105/278
Дата	13.12.2021
өлшемі	4,22 Mb.
	#125944
түрі	Оқулық

1 ... 101 102 103 104 105 106 107 108 ... 278

Байланысты:
Биология 7 каз 2017 ОКУЛЫК

§22. Жоғары сатыдағы тасымалдаушы ұлпалар
Ксилема және флоэма – жоғары сатыдағы өсімдік ағзасындағы басты
тасымалдаушы ұлпалар. Тірі ағзалар ғаламшарымызда біртіндеп пайда
болып, дамыды. Алғашқы тірі ағзалар қарапайым болды. Балдырлар
– Жердегі алғашқы өсімдіктер. Алғашында олар біржасушалы болып,
кейін көпжасушалы болды. Балдырларда ұлпалар да, мүшелер де бол-
майды, себебі олардың айналасында бірдей қоршаған орта – су болды.
Оларға  Жердегі  өсімдіктер  сияқты  әртүрлі  жағдайға  –  топыраққа,
ауаға, әртүрлі климатқа бейімделу қажет болмады. Сондықтан алғашқы
өсімдік ұлпалары жердегі өсімдіктерде пайда болды.
Сабағы  мен  тамыры  бар  жердегі  барлық  өсімдіктерде  өткізгіш
ұлпалар болады. Тамырдан жоғары қарай жылжу үшін өткізгіш ұлпа
–  ксилема  қалыптасты.  Ксилема  өсімдік  ағзасы  бойынша  заттардың
ағынын қамтамасыз етеді.
Жапырақтан тамырға түсетін заттарды тасымалдау үшін өткізгіш
ұлпа  –
флоэма
  қалыптасты.
Флоэма
  –  өткізгіш  ұлпа,  жапырақтан

93
сабаққа және тамырға фотосинтез барысында түзілген органикалық зат-
тарды (олардың ерітінділерін) жеткізуді қамтамасыз етеді. Яғни флоэма
өсімдік ағзасында заттардың ағынын (нисходящий) қамтамасыз етеді.
Сонымен жоғары сатыдағы өсімдік ағзасында өткізгіш ұлпаның
негізгі екі түрі болады:
62-сурет.

жүктеу/скачать 4,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 101 102 103 104 105 106 107 108 ... 278