Д. С. Адаева, А. Т. Унышева, С. Е. Султанбекова, Г. В. Осиненко
жүктеу/скачать 6,18 Mb. Pdf көрінісі
|
2 Ландшафтық дизайн тұжырымдамасының негізгі ережелері
| Кaзaк
apшacы (Juniperius Sabina, Можевельник казацкий) Ең кӛп таралған бҧта биіктігі бір жарым метрге дейін ӛседі, ал енінің біртіндеп бҧтақтары қысқарады. Топыраққа мҥлдем қажет емес, ыстыққа, аязға, желге және қҧрғақшылыққа тӛзімді, оған қоса кҥшті фитонцидтік қасиеттерге ие. Қабығы қызыл қоңыр, жылтыр. Екі тҥрлі қылқан жапырақты: жас ӛсімдіктерде ине тәріздес, ӛткір, ҧзындығы 4-6 мм, кӛп жылғыларында – кӛк жасыл, жҧмсақ, анық бӛлінетін орта талшық; кӛп жылғы ӛсімдіктер қылқан жапырақты. Бҧл ӛсімдік тҥрінің ӛзіне тән белгісі – уқалау кезінде тҧқым мен ине шығаратын ӛткір иісі болып табылады. Жылдық ӛсім биіктігі 5 см және ені 15 см-ді қҧрайды. 16-Сурет. Казак аршасы 15-Сурет. Кәдімгі арша тұнбалары 28 Арша казак тҧқымдарымен және вегетативті (қалемшелермен және бҧрғыштармен) кӛбейтіледі. Кесінділер сәуір айында, ӛсімдік салыстырмалы тыныштық жағдайында болғанда және тамыз айында, ағымдағы жылдың ӛсімінің тӛменгі бӛлігі ӛсіп кеткенде қысқарады. Сортты арша тек қалемшелердің кӛмегімен кӛбейтілуі мҥмкін, тек сорттың барлық ерекшеліктері мен белгілерін қайталауға болады. Жабайы ӛсетін тҥрлер 1-3 жылдан кейін ашық топырақта себілгеннен кейін ӛсетін тҧқымдардың кӛмегімен де кӛбейтілуі мҥмкін. Казак аршасының ӛскіндері қҧрамында 5% эфир майы бар. Оның ӛткір иісі жәндіктерді ҥркітеді, сондықтан ӛсімдіктің бҧтақтары жиі ҥй кҥйе кӛбелегінен қҧтылу ҥшін қолданылады. Осы мақсатта бҧтақтар шкафқа, жҥннің жанына қойылады. Казак аршасы улы болғандықтан, медицинада оны пайдалану ӛте шектеулі. Кӛбінесе оны сыртқа қолданады. Ландшафт дизайнерлері әртҥрлі композицияларды қалыптастыру ҥшін бҧта кеңінен қолданылады. Олар қҧламаларды, тасты жартастарды сәндейді. Кӛгалдарда арша топтық және жеке отырғызылуы мҥмкін. Сары-жасыл қылқаны бар арша мҥк, қына мен жіптерді қҧрайды, олар әртҥрлі аласа бҧталарымен жақсы кӛрінеді. Ормандар немесе тоғайлар – далалық аймақта, жартасты тау баурайларында және қҧмды тӛбелерде. Тауларда тӛменгі белдеуден жоғарғы белдікке дейін ӛседі, яғни теңіз деңгейінен 1000-2300 м жоғары жерде ӛсірілген. Шӛлге тӛзімді, жарықты сҥйеді, тӛзімді, топырақта, ерітінділерге, 29 тҥтінде және газдар, қҧнарды сақтау қасиеттеріне ие. Казак аршасының табиғи таралу аймағы – Оңтҥстік және Орталық Еуропа, Кіші Азия (Тҥркия), бҥкіл Кавказ, Ресейде – Орал, Сібір, Приморье, Оңтҥстік-Шығыс Азия. жүктеу/скачать 6,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|