Д. С. Адаева, А. Т. Унышева, С. Е. Султанбекова, Г. В. Осиненко

102 
 
ең  басында  орналасқан.  Бҧл  жерде  орындалған  процедураның  іздері  де 
қалады  –  егуге  жағылатын  мазкалардың,  парафиннің  немесе  орау 
пленкасының  қалдықтары.  Тӛменгі  бӛлігінде  штамбов  ағашы  тамырға 
апаратын жертӛле бар. 
Ағаштың  даму  процесінде  тамырынан  қашудың  (жабайы  қҧстар  деп 
аталатын)  пайда  болмауын  қадағалау  маңызды  –  оларды  бірден  жою  керек. 
Егер  жаңа  ӛскін  тамыр  жҥйесіне  тікелей  кететін  болса,  онда  білім  беру 
орнына жету керек және онда қашып кету керек. Бҧл маңызды, ӛйткені жер 
бетінің  деңгейінде  жабайы  қҧстарды  жою  қашуды  тоқтатпайды,керісінше-
жаңа ӛскіндердің мол пайда болуына әкеледі. Кҥтім және қҧру штамбов. 
Кӛшеттерді ӛсіру процесінде оның діңінің дамуын қадағалау қажет. Ол 
тік  болуы  тиіс,  майысулар  мен  колечкаларды  қалыптастырмай.  Егер  оқпан 
тік  сызықтан  ауытқыған  болса,  оны  шҧңқырға  байлау  қажет.  Садовод 
орындайтын  ең  маңызды  операциялардың  бірі-бҧл  қашуды  жою.  Оларды 
ҥшінші  жапырақтан  кейін  бір  жылдан  кейін  қысу  керек.  3-4  жылдан  кейін 
тҧқымдардан шамамен екі метрлік биіктіктегі штамб ӛседі. Штамбаның жас 
кӛшеттерінен  бір  жылдан  кейін  пайда  болады.  Екпені  сәуір  айының 
ортасынан кейін жасау керек. Бҧл процедура ҥшін бҥйрегі бар қалемшелерді 
(оңтайлы саны - 3-4) пайдалану қажет. Шамамен бір айдан кейін егу орнында 
бҥйрек  пайда  болады.  Штангалық  ағашты  қалай  ӛсіру  керектігін  тҥсіну 
кӛбінесе  бҥйрек  пен  бҧтақтардың  ӛсуін  реттеуге  негізделеді.  Кҥзге  қарай 
ӛсімдіктерде бір жылдық ӛсім қалыптасады. Келесі кӛктемде тармақтылықты 
арттыру  мақсатында  олардан  бірнеше  бҥйректі  кесу  ҧсынылады.Одан  әрі 
кҥтім  әдеттегі  кӛшеттер  сияқты  болуы  тиіс.  -  Штанганы  қалпына  келтіру 
штанганы дҧрыс емес кҥту нәтижесінде ӛледі. Алайда, сақталған сау штамб 
жаңа бҥйрек жібереді, оның ішінде қашуы бар ӛскін пайда болады. 
 
 
 
 

103 
 
 Мҧндай  ағаштарды,  әсіресе,  тамыр  жҥйесі  Жалпы  ӛмір  сҥруге 
қабілетті  болса,  қыртысуға  болмайды.  Кӛшеттермен  іс-әрекеттердің 
бірізділігіне  сҥйеніп,  бҧтақ  ағашын  қалай  қҧру  керек  деген  сҧраққа  жауап 
беруге  болады.  Әдетте  мҧндай  ӛсіруге  2  жылдық  кӛшеттің  қалыптасуына 
қарағанда аз уақыт кетеді. 
Кӛктемде штамбада кем дегенде бірнеше қашу пайда болады. Олардың 
ӛсу  шамасына  қарай  ең  кҥшті  және  ӛміршеңдерді  қадағалау  қажет  – 
әлсіздерді негіздің ӛзінде  кесу  қажет. Кетіру  орындары  мен  дуплды  арнайы 
қҧрамдармен  ӛңдеу  қажет.  Нәтижесінде  жаңа  кронаның  қалыптасатын  ең 
дамыған  бір  ғана  ӛсіндісі  қалуы  тиіс.  Бірақ,  қарқынды  ӛсу  мен  ӛсімнің 
сыртқы  бекінісіне  қарамастан,  оған  жақсы  қорғаныс  пен  тамақтану  қажет 
екенін  есте  сақтау  маңызды.  Сондықтан  ӛсудің  алғашқы  кезеңінде  оларды 
кесудің  қажеті  жоқ.Табақ  негізі  тамыр  жҥйесін  қоректендіру  ҥшін  қажет. 
Айтпақшы,  кейде  бағбандар  кӛп  ағашты  қҧрып,  бірнеше  қашу  қалдырады. 
Рас, бҧта нысаны сау және сыртқы тартымды штамб алу нәтижесінде елеулі 
кҥтімді талап етеді. 
 
Ағаш  бұтақтарын  жою.
  Кӛптеген  ағаштар  мен  бҧталар  тамырдың 
ішінде  қосалқы  бҥйрек  қҧруға  қабілеті  бар,  олардан  тамыр  ӛскіндері  ӛседі. 
Қалаусыз  бҧтақтарды  алып  тастау-бақша  кҥтімінің  міндетті  бӛлігі.  Мҧндай 
қашулар  қатты  ӛскен  жағдайда,  ағашты  әлсірететін  процестер  болады,ал 
кейбір жағдайларда тіпті оның ӛлуі болады. Кӛбінесе тамыр ӛскіні әлсіреген, 
зақымдалған  мороздар  мен  қартайған  ӛсімдіктерде  пайда  болады.  Мысалы, 
раушан,  таңқурай,  алмҧрт,  сирень,  Кӛктерек,  Кӛктерек,  терек  бҧтақтары 
әрқашан жас тамырларымен қоршалған. 
Қажетсіз  ағаш-бҧта  ӛскіндерін  механикалық  алып  тастау  ӛте  ҧқыпты 
жасалуы  керек,  ӛйткені  сіздің  кез  келген  абайсызда  әрекет  ӛсімдік  жалпы 
тамыр  жҥйесінің  кездейсоқ  зақымдануына  әкелуі  және  нәтижесінде  жылап 
нәтиже  беруі  мҥмкін.  Сондықтан  мҧндай  кҥрделі  жҧмысты  осы  медодтың 
барлық қырларын білетін мамандарға сену керек. 
Қалаусыз  ӛсімдіктермен  кҥрес  механикалық  және  химиялық 
тәсілдердің  ҥйлесіміне  негізделген  кезде  жақсы.  Шыбықтарды  химиялық 
әдіспен  жою  осы  мақсат  ҥшін  қазіргі  заманғы  гербицидтер  мен 
арборицидтерді қолдануды білдіреді, олар мынадай тҥрде әрекет етеді – олар 
ӛсімдіктердің тамырына еніп, оларды кепілді жоюды қамтамасыз етеді. Бірақ 
оларды 
"ғана 
емес"қолдануға 
болады. 
Гербицидтермен 
және 
арборицидтермен  жҧмыс  істеуге  белгілі  бір  талаптар  бар  және  оларды 
қолдану нормалары әзірленді. Біз қалаусыз ағаш ӛсімдіктерімен экологиялық 
қауіпсіз  әдістермен  кҥрес  қызметтерін  ҧсынамыз.  Пайдаланылатын 
препараттар  ағашты  қозғамай,  тек  бӛлінбеген  бҧтаққа  әсер  етеді. 
Қолданылатын  заттар  толығымен  топырақта  ыдырайды  және  адам  мен 
жануарлар  ҥшін  зиянсыз.  Жеміс  бермейтін  ағаштарда  да,  жеміс  бақтарында 
да ӛскіндермен кҥрестің химиялық тәсілін қолдану мҥмкін. 
 

жүктеу/скачать 6,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: