Қазақстан Республикасының аумағын абаттандыру мен

13 
 
онда  бҥкіл  ел  бойынша  филиалдары  бар,  мысалы,  «Алматы  Зеленстрой», 
«Кӛкшетау  Зеленстрой»,  «Қостанай  Зеленстрой»  және  т.б.  компания 
республика  бойынша  монополист  болып  табылады  деп  айтуға  болады, 
ӛйткені  еңбек  нарығында  ірі  бәсекеге  қабілетті  мекемелер  қалаларды 
кӛгалдандыру  және  абаттандыру  бағытында  жҧмыс  істейді.  Кӛгалдандыру 
мамандандырылған  ҧйымдарының  қҧрамына  жасыл  қҧрылыс  техниктері 
(шеберлер  және  прорабтар)  —  білікті  мамандар  бастаған  жақсы  оқытылған 
бақ  жҧмысшыларының  бригадалары  кіреді.  Осылайша,  жасыл  қҧрылысты 
жҥргізудің  басты  шарты  оның  мамандануы,  қҧрылыстың  басқа  тҥрлерінен 
бӛлінуі  болып  табылады.  Әсіресе,  бҧл  агротехникалық  сипаттағы 
жҧмыстарға қатысты. 
Жасыл  қҧрылыс  білікті  әзірленген  техникалық  (техножҧмысшы) 
жобаның  негізінде  жҥргізілуі  тиіс.  Жобасыз  қҧрылысқа  тыйым  салынады. 
Жобалау-сметалық 
немесе 
техникалық 
қҧжаттама 
кӛгалдандыру 
жҧмыстарының барлық тҥрлерін жҥргізу ҥшін негіз болып табылады. 
Жобалау-сметалық  қҧжаттама  деп  кӛгалдандыру  нысанының  бас 
жоспарынан,  дендрожоспардан,  бас  жоспардың  фрагменттері  мен 
бӛлшектерінен,  тік  жоспарлау  жӛніндегі  материалдардан,  канализациядан, 
жарықтандырудан,  дренаждық  жҥйелерден  және  т.б.,  сондай-ақ  бӛлу  және 
отырғызу  –  жҧмыс  сызбаларынан,  жер  жҧмыстарының  картограммасынан 
тҧратын  жобалау  материалдарының  жиынтығы  тҥсініледі.  Қҧрылыстың 
қҧнын 
кӛрсететін 
қорытынды 
қҧжат 
жеке 
бӛлімдер 
бойынша 
(«Кӛгалдандыру»,  «Жолдар  мен  алаңдар»  және  т.б.)  жасалған  смета  болып 
табылады. 
Бақ-саябақ,  инженерлік-қҧрылыс  және  агротехникалық  жҧмыстар 
қалалық  қҧрылыс  пен  игерілетін  аумақтарды  абаттандырудың  соңғы  кезеңі 
болып  табылады.  Кӛгалдандыру  жҧмыстарын  кӛгалдандыру  нысанының 
аумағын  арнайы  дайындықтан  кейін  ғана  жҥргізу  қажет.  Кӛгалдандыру 
нысандарын  (бақтар  мен  саябақтарды)  салу  кезінде  аумақты  инженерлік 
дайындау  бойынша  алдын  ала  жҧмыстардың  тҧтас  кешені  жҥргізіледі. 
Дайындық  жҧмыстарының  мҧқият  орындалуына  келесі  кӛгалдандыру 
жҧмыстарының  сапасы,  кӛшеттердің  ӛсу  жетістігі  байланысты.  Сондықтан 
нысанды  қҧру  бойынша  жҧмыстарды  жҥргізу  ретін  сақтау  маңызды. 
Осылайша,  нысан  аумағын  дайындау  бойынша  жалпы  қҧрылыс  циклі 
аяқталғаннан  кейін  бау-саябақ  қҧрылысын  жҥзеге  асыратын  ҧйымдар 
агротехникалық жҧмыстарды орындауға кіріседі. Егер бірізділікті сақтамаса, 
онда кӛшеттерге елеулі залал келтіруге болады. 
Бақ-саябақ 
қҧрылысының 
ерекшелігі 
– 
жҧмыс 
жҥргізудің 
маусымдылығы.  Жылдың  кӛктемгі-жазғы  және  жылы  кҥзгі  уақытында  бақ-
саябақ  жҧмыстарының  барлық  тҥрлерін:  отырғызудан  бастап  кӛгалдар, 
гҥлзарлар,  жолдар,  алаңдар  қҧрылысына  дейін  орындауға  болады.  Жаңа 
технологияны  енгізу  және  арнайы  агротехникалық  шарттарды  сақтаудың 
арқасында ғана қысқы кезеңде ірі ағаштарды, ал жаз мезгілінде бҧталар мен 
ағаш-кӛшеттерді отырғызуға мҥмкіндік туды. 

14 
 
Агротехникалық  тәсілдердің  барлық  тҥрлері  (гҥлзарларды  отырғызу, 
орнату)  әзірленген  нормативтерге  сәйкес  жҥзеге  асырылады.  Осылайша, 
жерасты  коммуникациялары  мен  жерҥсті  желілерінің  маңында,  ғимараттар 
мен  қҧрылыстардың  жанында  ағаш  отырғызу  ережелері  сақталуы  тиіс. 
Жерасты  коллекторлары  трассасы  ауданында  немесе  жоғары  кернеулі 
электрокабельдерінің  жанында  ағаштарды  отырғызу  кезінде  қатаң  сақтық 
шараларын сақтау қажет. 
Бақ-саябақ  жҧмыстары  ерекше  және  кӛп  еңбекті  қажет  етеді.  Бақ-
саябақ  қҧрылысы  процесіне  қуатты  қҧрылыс  және  ауыл  шаруашылығы 
техникасы  —  автокрандар,  бульдозерлер,  экскаваторлар,  тиегіштер, 
автокӛлік  қатысады.  Осының  бәрі  арнайы  тәсілді  және  жҧмысты  мҧқият 
ҧйымдастыруды, сондай-ақ қауіпсіздік техникасы ережелерін қатаң сақтауды 
талап етеді. 
Жасыл  желектерді  кҥтіп  ҧстау  мен  қорғаудың  ҥлгілік  қағидалары, 
қалалар  мен  елді  мекендердің  аумақтарын  абаттандыру  қағидалары 
Қазақстан  Республикасы  Ҧлттық  экономика  министрінің  2015  жылғы  20 
наурыздағы  №235  бҧйрығымен  бекітілді  және  Қазақстан  Республикасының 
Әділет министрлігінде 2015 жылғы 29 сәуірде №10886 тіркелді. 
Жасыл  желектерді  кҥтіп  ҧстау  мен  қорғаудың  ҥлгілік  ережелері  екі 
тараудан  тҧрады:  1-тарау  –  Жалпы  ережелер,  2-тарау  –  Жасыл  желектерді 
кҥтіп ҧстау мен қорғау. 
Ереженің  кҥші  бар  жеке  тҧрғын  ҥй  аумағында,  азаматтардың  саяжай 
учаскелері  мен  мемлекеттік  орман  қоры  аумағында  және  республикалық 
маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда қолданылмайды. 
Мемлекеттік  орман  қоры  учаскелерінде  және  республикалық  және 
жергілікті  маңызы  бар  ерекше  қорғалатын  табиғи  аумақтарда,  жеке  тҧрғын 
ҥй  мен  жеке  қосалқы  шаруашылық  аумақтарында  ӛсетін  жасыл  желектерді 
қоспағанда,  барлық  жасыл  желектер  қорғалуға  жататын  қалалар  мен  елді 
мекендердің бірыңғай жасыл қорын қҧрайды. 
Тиісті  әкімшілік-аумақтық  бірліктің  кӛгалдандырылған  аумақтарын 
дамыту дендрологиялық жоспарға сәйкес жҥргізіледі. 
Жобалау  (жобалау-сметалық)  қҧжаттамасында  кӛзделген  аумақтарды 
кӛгалдандыру  жӛніндегі  жҧмыстардың  барлық  тҥрлері  бекітілген  жобалар 
бойынша  орындалады.  Осы  жҧмыс  тҥрлері  Қазақстан  Республикасының 
сәулет,  қала  қҧрылысы  және  қҧрылыс  қызметі  саласындағы  заңнамасына 
сәйкес жҥзеге асырылады. 
Жасыл желектерді кҥтіп ҧстау тӛмендегі жҧмыстарды қамтиды: 
1) жасыл желектерді отырғызу; 
2)  бағаналы  шҧңқырларды  орната  отырып,  топырақты  қопсыту, 
ағаштарды  әктеу,  тірі  қоршауларды  қию,  ағаштардың  діңін  кӛтеру, 
ӛскіндерді жою; 
3)  гҥлзарларды,  кӛгалдарды  орналастыру,  арамшӛптерді  отау,  шӛпті 
шабу, қысқы кезеңде раушан гҥлдерін жабу; 
4) барлық вегетациялық кезең бойы жасыл желектерді суару; 

15 
 
5) апатты, қураған ағаштар  мен  бҧталарды  санитарлық  тҧрғыда кесу, 
бастарын біркелкі қалыптастыру; 
6) тыңайтқыштарды енгізу; 
7) жасыл желектердің зиянкестері мен ауруларына қарсы кҥрес. 
Жасыл  желектерді  қайта  отырғызу  қайта  отырғызудың  арнайы 
технологияларын сақтай отырып, жыл бойы жҥзеге асырылады. Жапырақты 
және  қылқанжапырақты  ағаштардың  тиімді  жерсінуі  мақсатында  оларды 
қайта  отырғызуды  кҥз  басталғаннан  бастап  ерте  кӛктемге  дейін  жҥргізу 
ҧсынылады. 
Ағаштарды  жасарту  және  қалың  ӛсетін  ағаштарды  сирету  жӛніндегі 
іс-шаралар вегетация басталғанға дейін немесе кҥзде жҥргізіледі. 
Қҧрылыс-монтаждау  жҧмыстарын  жҥргізу  кезінде  осы  учаскеде 
сақтауға  жататын  барлық  екпелер  механикалық  және  басқа  да 
зақымданулардан  оларды  қорғаудың  тиімділігін  қамтамасыз  ететін  арнайы 
қорғау қоршауларымен қорғалады. 
Қҧрылысқа  немесе  басқа  да  жҧмыстарды  жҥргізуге  бӛлінген 
учаскелерде  жасыл  желектерді  сақтау  мҥмкін  болмаған  жағдайда,  рҧқсат 
беру туралы Заңға сәйкес уәкілетті органның рҧқсаты бойынша ағаштарды 
кесу (қайта отырғызу) жҥргізіледі. 
Қоршаған  ортаны  қорғау  және  сауықтыру  жӛніндегі  шараларды 
Қазақстан  Республикасының  2007  жылғы  9  қаңтардағы  Экологиялық 
кодексіне  сәйкес  азаматтар,  лауазымды  және  заңды  тҧлғалар  жҥзеге 
асырады. 
Жасыл желектердің барлық тҥрлері есепке алынады. 
Жасыл желектерді есепке алу оларды тҥгендеу және жасыл желектер 
тізіліміне енгізілетін есепке алу нысанының шекарасында орналасқан орман 
ауруларына бейімділігін зерттеу арқылы жҥзеге асырылады. 
Жасыл желектердің тізілімі мен есебін уәкілетті орган жҥргізеді. 
Жасыл  желектерді  есепке  алу  нәтижелерін  кӛрсететін  қҧжатқа 
ресімделген  тҥгендеу  және  орман  патологиялық  зерттеу  материалдары, 
сондай-ақ дендрологиялық жоспар жатады. 
Жасыл  желектерді  кҥтіп  ҧстау  және  қорғау  жӛніндегі  қызметтерді, 
сондай-ақ жалпы пайдаланудағы жерлерде жасыл желектерді тҥгендеу мен 
орман ауруларына бейімділігін зерттеу жҥргізуді ҧйымдар жҥзеге асырады. 
Уәкілетті  орган  жасыл  желектерді  тҥгендеу  және  орман  ауруларына 
бейімділігін  зерттеу  материалдарының  кӛшірмелерін  тиісті  әкімшілік-
аумақтық  бірлік  әкімінің  аппаратына  жасыл  қормен  жҧмыс  істеу  кезінде 
ҧсынымдар ретінде пайдалану ҥшін береді. 
Ӛсіп  тҧрған  жасыл  желектер  табиғи  жойылған  жағдайда  қалпына 
келтіру жергілікті бюджет қаражаты есебінен уәкілетті органның бекітілген 
дендрологиялық жоспарына сәйкес жҥргізіледі. 
Қалалар  мен  елді  мекендердің  аумақтарын  абаттандырудың  ҥлгілік 
ережелері екі тараудан тҧрады: 1-тарау-Жалпы ережелер, 2 – тарау-қалалар 
мен елді мекендердің аумақтарын абаттандыру.  

16 
 
Заңды және жеке тҧлғалар барлық аумақта, оның ішінде жеке меншік 
ҥй  иелігіндегі  аумақтарда  тазалықты  сақтайды  және  тәртіпті  сақтайды, 
қалалар  мен  елді  мекендерді  абаттандыру  элементтерін  (жолдарды, 
тротуарларды, кӛгалдарды, шағын сәулет нысандарын, жарықтандыруды, су 
бҧруды) бҥлдіруге және бҧзуға жол бермейді. 
Жергілікті жерді ағымдағы санитарлық ҧстауды аумақты абаттандыру 
саласында маманданған ҧйымдар жҥзеге асырады. 
Жобалау  (жобалау-сметалық)  қҧжаттамасында  кӛзделген  аумақтарды 
абаттандыру  жӛніндегі  жҧмыстардың  барлық  тҥрлері  бекітілген  жобалар 
бойынша  орындалады.  Осы  жҧмыс  тҥрлері  Қазақстан  Республикасының 
сәулет,  қала  қҧрылысы  және  қҧрылыс  қызметі  саласындағы  заңнамасына 
сәйкес жҥзеге асырылады. 
Барлық  ҧйымдық-қҧқықтық  нысандағы  жеке  және  заңды  тҧлғалар, 
оның ішінде кҥрделі және уақытша нысандардың иелері: 
1)  ӛз  қаражаты  есебінен  бӛлінген  аумақты  санитарлық  ҧстау  мен 
абаттандыруды ӛз бетінше немесе ҧйымдармен келісім-шарт жасау арқылы 
қамтамасыз етеді; 
2)  кез  келген  меншік  нысандарына  ҧқыпты  қарайды,  мемлекеттік 
меншік  нысандарына  залал  келтіру  жағдайлары  туралы  тиісті  органдарды 
хабардар етеді; 
3)  кӛшелер  мен  ҥйлердің  нӛмірлері  кӛрсетілген  тақтайшаларды 
техникалық жарамды кҥйде және тазалықта ҧстайды; 
4)  қоршауларды  (дуалдарды)  және  шағын  сәулет  нысандарын  тиісті 
жағдайда ҧстау, қоршаудың (дуалдың) сыртқы жағынан сырлау, ақтау. 
Шағын  аудандар  мен  орамдардың  тҧрғын  аймақтары  Қазақстан 
Республикасы  Ҧлттық  экономика  министрінің  міндетін  атқарушының 2015 
жылғы 24 ақпандағы № 125 бҧйрығымен бекітілген «Тҧрғын ҥй және басқа 
да  ҥй-жайларды,  қоғамдық  ғимараттарды  кҥтіп-ҧстауға  және  пайдалануға 
қойылатын  санитариялық-эпидемиологиялық  талаптар»  санитариялық 
қағидаларының  (нормативтік-қҧқықтық  актілерді  мемлекеттік  тіркеу 
тізілімінде  №  10637  болып  тіркелген)  5-тармағының  талаптарына  сәйкес 
қоқыс контейнерлеріне арналған алаңдармен жабдықталады. 
Алаңдардың  саны,  орналасуы  және  жабдықталуы  сәулет,  қала 
қҧрылысы  және  қҧрылыс  саласындағы  мемлекеттік  нормативтерге  сәйкес 
болуы тиіс. 
Кӛшелердің,  жолдардың,  алаңдардың,  жағалаулардың  және  ӛзге  де 
жарықтандырылатын нысандардың сыртқы жарығын қосу табиғи жарықтың 
деңгейі  кешкі  ымырт  кезінде  20  люкске  дейін  тӛмендеген  кезде,  ал  сӛнуі 
таңғы  тҥні  10  люкске  дейін  кӛтерілген  кезде  жергілікті  атқарушы  орган 
бекіткен кесте бойынша жҥргізіледі. 
Сыртқы  жарықтандыру  қҧрылғыларының  және  байланыс  желісінің 
элементтері,  металл  тіректер,  кронштейндер  таза  ҧсталады,  тоттану 
ошақтары  болмайды  және  боялады.  Жанып  кеткен  шамдарды  ауыстыруды 
тиісті ҧйымдар жҥзеге асырады. 

17 
 
Қҧрамында  сынап  бар  істен  шыққан  газ  разрядты  шамдар  осы 
мақсаттар  ҥшін  арнайы  бӛлінген  ҥй-жайларда  сақталады  және  оларды 
кәдеге  жарату  ҥшін  арнайы  кәсіпорындарға  шығарылады.  Шамдардың 
кӛрсетілген тҥрлері полигонға шығарылмайды. 
Жарық тҥсірудің және электрлендірілген кӛліктің байланыс желісінің 
істен шыққан тіректерін шығаруды тірек иесі негізгі магистральдарда дереу, 
басқа  аумақтарда,  сондай-ақ  бӛлшектелетін  тіректерді  бір  тәулік  ішінде 
жҥзеге асырады. 
Уәкілетті орган коммуналдық меншіктегі субҧрқақтардың тиісті жай-
кҥйі мен пайдаланылуын қамтамасыз етеді. 
Субҧрқақтарды 
қосу 
мерзімдері, 
олардың 
жҧмыс 
тәртібі, 
тостағандарды  жуу  және  тазалау  кестесі,  технологиялық  ҥзілістер  және 
жҧмыстың аяқталуы уәкілетті органмен анықталады. 
Субҧрқақтар  жҧмыс  істеген  кезде  су  бетін  қоқыстан  тазарту 
кҥнделікті  жҥргізіледі.  Пайдаланушы  ҧйымдар  субҧрқақтарды,  сондай-ақ 
оларды ӛшіру кезінде таза ҧстайды.

жүктеу/скачать 6,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: