Кідіріс жасау, ынталандыру және мадақтау
Кідіріс жасау
Бұл ойлануға уақыт береді. Кейде
«аха», «иә», «ок», «түсінікті» деген
сияқты кішкентай ынталандырудың өзі
әрі қарай ойлануға итермелейді. Бей-
вербал ынталандыруға көзбен ымдау,
күлімсіреу сияқты мимикалық сигнал-
дар және дене қимылдары кіреді.
Ынталандыру және анықтау
Бұл ауызша ынталандыруды қамтиды,
мысалы, мұғалімнің баланың айтқа-
нын түсінгенін тексеріп, идеяны қайта
ойластырып, қайта құруға мүмкіндік
береді. «Түсіндіріп бере аласыз ба?»,
«қайталап жібересіз бе?».
Анықтау сұрақтары мыналарды қам-
тиды: «Неліктен... деп ойлайсыз?», «...
екенін қайдан білдіңіз?», «...деп нені
меңзедіңіз?», «Егер... болса ше?», «...
болуы мүмкін бе?»
Мадақтау
Бұл оң фидбәк орнатуға мүмкіндік бе-
реді. «Мына жауап қызық екен», «ма-
ған сенің... тәсілің ұнады» деген сияқ-
ты нақты әрі жеке мақтау, ұяңдарды
қолдау, тәуекелге барғандарды мара-
паттау және еңбекті бағалау арқылы
сыныптың сабаққа түгел қатысуына
ықпал етеді.
11.2-СЫЗБА.
Кідіріс жасау, ынталандыру және мадақтау техникасы
Дереккөз:
DfES (2004a: 66)
«аха» деген сияқты қарапайым қабылдау екенін көрсеткен. Мұғалім
-
дер оқушыларға не үшін бұлай жауап бергенін түсіндіріп барып, сөзін
әрі қарай жалғастыруы керек. Әркім өз үлесін қосады деп күту керек,
дұрыс жауап та, бұрыс жауап та талқылауға негіз болады. Мұндағы
мақсат бәріне бірден дұрыс жауап алу емес, ойлауды жетілдіру. Мұға
-
лімдер балалардың сапалы әрі толық жауап беруін арттыру үшін түрлі
әдістерді қолданады (11.2-сызба).
Жақсы мұғалімдер мынадай жауап түрлерін қолданады:
қаи�талау, мысалы, «Иә, тораи� сыртта жүрген болатын»;
оқушының аи�тқанын басқаша ұсыну, мысалы, «Сонымен, сіз өмірі
соншалықты жаман болмады деи�сіз бе?»;
жауапты қабылдамау, мысалы, «Жоқ. Тағы бір рет тексеріп көріңіз»;
түи�індеу, мысалы, «Жақсы. Есіңізде ме, біз алдымен не істеп едік?».
Оқушылардың жауаптарының деңгейіне қарамастан, шамадан тыс
мақтаудың да қауіпті тұстары бар. Гросс (2013) оқушының өзіне де
-
ген сенімін жайлап нығайтуға тырысудың орнына оны шамадан тыс
мақтаудың қауіпті екенін көрсетеді. «Сен өте ақылдысың» және «Сен
керемет суретшісің» деген сияқты сөздер ересек адамның балалармен
жеке тұлға ретінде қарым-қатынас жасай алмайтынын немесе олардың
Тілдік, сауат ашу және қарым-қатынас дағдылары
465
ОЙТҮРТКІ
Түсіндірг
ендеріңіздің, сұр
ақтарыңыз бен жауаптарыңыздың сапасын бағалау үшін к
елесі т
ек
серу пар
ағын пайдаланыңыз:
Достарыңызбен бөлісу: |
