Бағдарламасы аясында іске асырылды The Essential Guide to zina o’leary 3 rd Edition

172
ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫН ЖҮРГІЗУ: НЕГІЗГІ НҰСҚАУЛЫҚ
Эксперимент жүргізудің артықшылықтары мен кемшіліктері
«Егер де мен … істесем, не болады?» деп аи�тып, содан соң ол сценарии�ді құ-
растырып, нәтижелерге қалаи� қол жеткізетініңді ои�лау да ғанибет. Шынымен 
де, тамаша емес пе? Қоршаған ортаны өз қалауыңызша өзгертіп, ол өзгерістерді 
бақылап, нәтижелерін жазып алып, жағдаи�ды қаперіңізде ұстар едіңіз. 
Эксперименттер дұрыс жүргізілсе, себеп пен салдарға баға бересіз; топтарды 
салыстырасыз; зерттеу әуелден шынаи�ы контексте ұи�ымдастырылса, шынаи�ы 
іс-әрекеттер мен оған қарсы іс-әрекеттерді бағамдаи�сыз; респонденттердің 
есте сақтау қабілетіне немесе гипотетикалық жағдаи�ларға бағынышты болудан 
сақтанасыз; стандартталған сандық деректер мен терең сапалық деректердің 
екеуін де жинақтауға мүмкіндік аласыз.
Бәрі де тамаша сияқты. Бірақ тіпті де олаи� емесін өзіңіз де сезген боларсыз. 
Жеке адамдарды, әсіресе әлеуметтік контекске қатысты зерттегенде экспе-
рименттік дизаи�ныңыздан тысқары ықпалдарды бақылауда ұстау өте қиын. 
Әлеуметтік ғылымдарда эксперимент жүргізгенде мынаны естен шығармаңыз: 
1) дизаи�ныңызда тепе-теңдік бар ма (мысалы, тәуелсіз аи�нымалыны өз қалауы-
ңызша өзгертуіңіз қандаи� да болсын жеке адамдардарды/топтарды артық көру 
не кемсіту болып қалмаи� ма?); 2) зерттеу дизаи�ныңыз зерттеуге қатысушылар 
келісетіндеи� етіп құрылған ба?; 3) қатысушылар экспериментке толық қатыса 
ма?; 4) қате пікірілеріңізді мои�ындаи� аласыз ба?; 5) зерттеу дизаи�ныңыз сыртқы, 
аралас немесе аралық аи�нымалыларды (әдіснамалық дизаи�ныңыздың бөлігіне 
жатпаи�ды, алаи�да зерттеуіңізге ықпал етеді) басқара ала ма?
1920 жылдары классикалық жұмыс орнында эксперименттер сериясы негі-
зінде жүргізілген Хоуторнның зерттеуі (Mayo, 1933; Roethlisberger and Dickson, 
1939) әлеуметтік ғылымдарда эксперимент жүргізудің және шынаи�ы өмірде 
кездесуі мүмкін қиындықтардың ерекше мысалдарын келтіреді.

жүктеу/скачать 7,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: