Дескриптив статистика
– дистрибуцияның пішіні, ортақ тенденциялары және дисперсиясы сияқты
жиынтық сипаттамасы.
Орталық тенденция
– дистрибуцияның орта тұсын немесе орталығын көрсететін өлшем: мән, ме
-
диана және мода.
Орташа мән
– арифметикалық орта. Орташа мәнді есептеу үшін әр кейстің мәнін қосасыз және
сол кейстер санына бөлесіз. Орташа мән математикалық есеп болғандықтан, интервал мен қатынас
-
қа байланысты деректердегі ортақ тенденцияны өлшеу үшін қолданылады. Сандар кодтар ретінде
пайдаланылатын номинал және реттік деректер үшін қолданылмайды. Мысалы, христиандарды, буд
-
дистерді және мұсылмандарды белгілеуге қолданылатын 1, 2 және 3 санының орташа мәнін табудың
еш мағынасы жоқ.
Медиана
– аралықтың ортанғы нүктесі. Медиананы табу үшін сіз бар-жоғы мәндерді өсу (немесе
кему) реті бойынша қойып шығасыз және ортанғы мәнді табасыз. Әдетте бұл өлшем реттік дерек
-
терде қолданылады және шектен шыққан мәннің ықпалын жоққа шығара алуымен артықшылыққа
ие (мысалы, 3 миллион долларға тең жалақы табыстың мәнін жоғары етіп көрсетеді, бірақ ол орта
нүктеге әсер етпейді). Бұл экстремалды деректер зерттеу үшін маңызды, демек, шектеу де болуы
мүмкін.
Мода
– айнымалы шама үшін белгіленген, ең көп кездесетін ортақ мән немесе мәндер. Номинал
сандар анық болатындықтан, математикалық тұрғыда қолдан өзгерту мүмкін емес. Номинал сандар
ортақ тенденцияның өлшемі ретінде модаға жүгінеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
