Стандартты ауытқу (с.а.) – айнымалының квадрат түбірі және интервал, қатынас деректеріне қа
-
тысты ең жиі қолданылатын статистикалық деректердің негізі.
Инференциал статистика – негізгі жиынтық арасынан алған іріктемелерге негізделген, негізгі
жиынтық туралы тұжырым жасауға қолданылатын статистикалық өлшем.
Статистикалық мән – әдетте «
p
-мәнін» білдіреді. Ол нәтижелеріңіздің кездейсоқтықтан артық болу
ықтималдығын бағалайды.
Деректердің пішінін өлшеу Деректер жиынтығын толық түсіну үшін ортақ тенденция мен дисперсия
дерек пішіні тұрғысынан немесе деректің қалаи� таралғанына қараи� қарасты-
рылуы керек. 14.4-сызбада қалыпты, қисық «қоңырау пішіндес» деректердің
дистрибуциясы орташа мәннің, медиананың және моданың ең жоғарғы нүкте-
сінде сәи�кес келген симметриясы көрсетілген. Деректің дистрибуциясы сим-
метриялы болмаса, ол қисық болып есептеледі. Қисық деректерде орташа мән,
медиана және мода әртүрлі нүктелерге түседі.
Эксцесс бір дистрибуцияны қалыпты дистрибуциямен салыстырғанда қан-
шалықты биіктегенін немесе тегіс болағанын сипаттаи�ды. Оң эксцесс салыс-
тырмалы түрде дистрибуцияның ұшын көрсетсе, ал теріс эксцесс дистрибу-
цияның тегістігін көрсетеді.
Мода, медиана және орташа мән
Қалыпты
Мода
Медиана
Орташа мән
Қисық
+ Эксцесс
– Эксцесс
Эксцесс
14.4-сызба. Деректің пішіні
374
ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫН ЖҮРГІЗУ: НЕГІЗГІ НҰСҚАУЛЫҚ
14.4-кесте. Қатысушылардың жасына қатысты деректердің пішіні