Хабарлар ы series of geology and technical sciences
жүктеу/скачать 0,67 Mb. Pdf көрінісі
|
1.6-13
- Бұл бет үшін навигация:
- МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫНДАҒЫ ЖЕРАСТЫ СУЫ ИЗОТОПТЫ ҚҰРАМЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Аннотация.
- Түйінді сөздер
| Абсаметов М.К.
1, 2* , Итемен Н.М. 1 , Муртазин Е.Ж. 1,2 , Жексембаев Е.Ш. 1,2 , Токтаганов Т.Ш. 3 1 Satbayev University, Алматы, Қазақстан; УМ. Ахмедсафин атындағы Гидрогеология және геоэкология институты, Алматы, Қазақстан; 3 ҚР ҰЯО РМК «Радиациялық қауіпсіздік және экология институты», Курчатов, Қазақстан. E-mail: erkebulan.adai@mail.ru МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫНДАҒЫ ЖЕРАСТЫ СУЫ ИЗОТОПТЫ ҚҰРАМЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Аннотация. Бұл мақалада Маңғыстау облысындағы тұщы және минералданған жерасты суының изотоптық құрамы туралы айтылады. Гидрологиялық циклдің ең аз зерттелген компоненті жерасты суы екені белгілі. Табиғи түрде пайда болатын судың изотоптық көрсеткіштерін, жерасты суларының толығуын, оның генезисін, қалай қозғалатынын, ластану қаупі бар ма және құбылмалы климаттық жағдайларға бейімділігін анықтау мақсатында индикатор ретінде пайдалануға болады. Әртүрлі генезисті жерасты суларының өзіндік 11 ISSN 2224-5278 Series of Geology and Technical Sciences 1. 2022 бірегей із қалдыра алатын ерекше изотоптық белгілері болады. Изотоптық анализдердің көмегімен судың бүкіл гидрологиялық циклдегі қозғалысын бақылауға болады: булануы, жойылуы, сүзгіленуі, ағыны және тағы сол сияқты. Бұл жұмыста, салыстырмалы түрде арзан болып келетін және ұзақ бақылау циклдерін қажет етпейтін, кешенді тәсілді пайдалана отырып, Маңғыстау облысындағы жерасты суларының генезисін зерттеу нәтижелері ұсынылады. Бұл ретте, 2021 жылдың қыркүйек айында алынған сынамалардың химиялық, изотоптық құрамдары ( 18 O, 2 H) және тритий концентрациясы ( 3 Н) туралы деректерді, су алмасу жылдамдығын және судың қалыптасу жағдайларын зерттеу үшін пайдаланылғаны көрсетілген. Сынама алынған аймақтар Каспий маңы гидрогеологиялық ойпатының оңтүстігінде, үлкен ауқымды Тұран тақтасының оңтүстік-батыс бөлігіндегі, Маңғыстау-Үстірт гидрогеологиялық ойпатында орналасқан. Радиациялық қауіпсіздік және экология институтында (ҚР Ұлттық ядролық орталығында) LGR 912-0008 жоғары сезімтал лазерлік спектрометрде су үлгілерінің изотоптық құрамдарына (дейтерий, оттегі-18 және тритий) талдау жүргізілді. Стандарт ретінде VSMOW стандарттары қолданылды, 3 H радионуклиді TRI-CARB 2900TR сұйық сцинтилляциялық бета спектрометрінде өлшенді. Түйінді сөздер: жерасты суы, Маңғыстау облысы, изотопты зерттеу әдістері, дейтерий, тритий, оттегі-18. жүктеу/скачать 0,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|