номинация  дейміз. Тілдің бұдан басқа тағы  бір негізгі қызметі – хабар беру. Оның бұл өзгешелігін  коммуникация

142 
Неге атау әр түрлі болып келеді?
Бұған Қ.Жұбанов «Қазақ тілінің 
жоғарғы курсы» («Дәрістері») бойынша арнайы берілген «Функциональная 
семантика» (Атқаратын қызметіне қарап затқа ат тағылады)» деген 
тақырыпта былай жауап берген: «
Құбылыс көп және олар әр түрлі; бір халық 
оның, бір заттың бір сипатын біліп, екінші жағын білмейді; мұның үстіне 
біреуін көп, екіншісін аз біледі. Содан келіп атауда түрлілік, көптік туады
». 
Ғалымның «Зат пен құбылысқа тағылатын аттардың қалай пайда болуы мен 
олардың мағыналарының өршуі» жөніндегі пайымдауларында әлем тілдері 
семантикасына ортақ қасиеттер де сипатталады. 
«
Сөйлеу дегеніміз – белгілі бір заттың, істің сыйпаттың аттарын 
белгілі тәртіппен тізіп, бірімен-бірін байланыстырып барып, солар арқылы 
хабар беру
», – деген тұжырымы әбден дұрыс дегіміз келеді. 
Қ.Жұбанов, сонымен қатар, 
лексика, семасиология, синтагматика, 
грамматика
т.с.с. бірсыпыра лингвистикалық ұғымдарға дұрыс түсінік 
берген. 
Ғалымның шығармашылық еңбектерінен біз байқаған 
басты 
ерекшелік
сол – ғалым ана тілі мәселесін сөз ету үшін 
әдетте тіл-тілге тән 
әмбебап заңдылықтар қандай – соны алдымен сөз етеді
де, содан кейін оны 
қазақ тілі материалымен ұштастырады. Мысалы, ғалым «Буын жігін қалай 
табуға болады?» деген еңбек жазғанда алдымен «1. Буын жүйесінің маңызы» 
деген мәселені қытай, араб, еврей тілдерін тілге тиек ете отырып, уақыт 
факторымен байланыста алып баяндайды. Содан кейін «2. Біздегі буын 
түрлері», одан әрі «3.Буын жігі қайткенде оңай табылады?» деген тақырыпта 
ой толғап, кеңес береді. 
Жалпы алғанда, ғалым 

жүктеу/скачать 3,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: